Veel leerlingen kunnen er tegenop zien om in groepjes te moeten samenwerken. Als ze worden ingedeeld door de docent zijn ze bang voor de samenstelling van die groep, als ze zelf mogen kiezen zijn ze bang verkeerd te kiezen of om buitengesloten te worden.
Tijdens het uitvoeren van een opdracht of taak in groepsverband zijn er weer andere angsten. ‘Straks moet ik alles alleen doen. ‘Straks gaat hij weer de baas spelen’. ‘Straks gaat zij weer de hele tijd grappig zitten doen.’ Straks krijgen we allemaal een slecht punt.’ ‘Straks…’.
Het is goed om hierbij stil te staan. Maak duidelijk dat het werken in dit groepje tijdelijk is en dat de volgende keer de samenstelling anders zal zijn. Als iemand moet samenwerken met iemand waarmee het niet klikt: niet meteen laten merken: dat doet het samenwerken geen goed.
Werken in groepjes gaat niet vanzelf. Het indelen in groepjes ook niet. Toch is het wijs om leerlingen/studenten niet zelf de groepjes te laten maken. Start daarmee direct aan het begin van het schooljaar. Wanneer een klas gewend is om steeds in wisselende samenstellingen te werken, leren ze elkaar veel beter en op een andere manier kennen. Wat weer ten goede komt aan de sfeer in de groep en de onderlinge verhoudingen.
Maak het indelen in groepjes leuk en koppel het direct aan de inhoud van je les.
- Beurtenstokjes (ijslollystokjes)
- Aftellen
- Doorgeknipte ansichtkaarten/speelkaarten bij elkaar puzzelen
- Rebus
- Kwartetspel
- Sommen opschrijven met dezelfde uitkomst
- Touwtjes met verschillende lengtes
- Kaartjes maken met woorden die rijmen
- Muzikaal
- Woorden maken
- Wat hoort bij elkaar
- kauwgomballenautomaat
- Online groepjesmaker
- Op uiterlijke kenmerken
Doel
- Op een speelse laagdrempelige manier groepjes maken
- Werken in groepjes aantrekkelijker maken
- Stimuleren positief groepsgevoel
- Samenwerkingsvaardigheden versterken
Voor wie
- Bovenbouw PO
- VO
- MBO
Beurtenstokjes
- Geef alle leerlingen/studenten een leeg ijslolly stokje.
- Ze schrijven hierop hun naam en versieren het desgewenst
- Zet de stokjes bij elkaar in een beker
- Wanneer je groepjes wil maken trek je het gewenste aantal stokjes uit de beker
- Ook te gebruiken bij willekeurig beurten geven
Aftellen
- Wijs studenten/leerlingen om de beurt aan en geef ze een nummer
- Degenen met hetzelfde nummer vormen samen een groepje
Doorgeknipte kaarten bij elkaar puzzelen
- Knip ansicht kaarten, speelkaarten of foto’s in stukken
- Het aantal stukken bepaalt de groepsgrootte
- Kies afbeeldingen die bij de les passen
Rebus
- Maak een rebus die past bij je les
- Maak verschillende rebussen, het aantal is afhankelijk van het aantal groepjes dat je wil maken voor jouw klas
- Dat kan ook online: https://rebus.club/nl .Via deze site kun je ook in vreemde talen een rebus maken
- Print de rebus uit en verdeel ze over de groep
- Studenten/leerlingen zoeken klasgenoten met dezelfde rebus en lossen die op.
Kwartetspel
- Kies een bestaand kwartetspel
- Deel de kaarten uit in je klas
- Studenten/leerlingen zoeken klasgenoten met hetzelfde kwartet
- Alleen geschikt om groepjes van 4 te maken
Sommen met dezelfde uitkomst
- Maak voor elk groepje een aantal sommen die dezelfde uitkomst hebben
- Degenen die dezelfde uitkomst hebben horen in een groepje bij elkaar
Touwtjes met verschillende lengtes
- Knip een touw in stukken met verschillende lengtes
- Studenten/leerlingen zoeken klasgenoten met dezelfde touwlengte en zijn zo een groepje
Kaartjes maken met woorden die rijmen
- Maak kaartjes met rijmwoorden
- Deel de kaartjes uit
- Studenten/leerlingen gaan opzoek naar anderen die een kaartje hebben met een woord dat rijmt op het woord van hun kaartje
- Ook geschikt voor gebruik in lessen vreemde talen
Muzikaal
- Deel kaartjes uit waarop een lied staat
- Kies liedjes die iedereen kent (kinderliedje, kerstliedje, sinterklaasliedje, lang zal ze leven enz.)
- Na een startsignaal begint iedereen door elkaar tegelijktijdig het liedje te zingen dat op het kaartje staat
- Al zingend moeten ze opzoek gaan naar anderen die hetzelfde liedje zingen
- Waarschuw de docenten in de lokalen naast je
- Alternatief: maak kaartjes met een handeling, een emotie
of een beroep dat ze moeten gaan uitbeelden uitbeelden
Woorden maken
- Maak kaartjes met daarop één letter
- Elke student/leerling krijgt een kaartje ontvangt een letter.
- Studenten/leerlingen krijgen de opdracht woorden van 5 letters te maken.
- Dit spel is tevens een samenwerkingsopdracht omdat de ‘letters’ nogal eens moeten wisselen van groepje, voordat iedereen bij ‘een echt woord’ een plekje heeft gevonden.
Wat hoort bij elkaar
- Afhankelijk van het vak of het thema kaartjes maken die bij elkaar horen
- Europese Gebergten
- Duitse naamvallen
- Scheikundige symbolen
- Rivieren
- enz
Online groepjesmaker
- Maak groepjes met behulp van het smartbord
- Ga daarvoor naar: Groepjesmaker of Namepicker of Maak groepjes
- Dit vraagt wat voorbereiding: de namen moeten ingevoerd worden
Kauwgomballen-automaat
- Koop een plastic ‘Kauwgomballen-automaat’, niet duur en kan jarenlang gebruikt worden
- Haal de kauwgomballen eruit en doe er kleine propjes papier in met daarop de namen van de leerlingen/studenten van deze klas
- Draai aan het wieltje en er vallen een voor een propjes uit
- Kan ook gebruikt worden om willekeurig ‘beurten’ te geven
Op uiterlijke kenmerken
- Ook kunnen groepjes gemaakt worden op basis van uiterlijkheden
- Lengte
- Schoenmaat
- Haarkleur
- Sport
- huisdier
- Nadeel: Je weet niet van te voren hoe groot de groepjes zijn
Literatuur en bronnen
Kenniscentrum Gemengde Scholen ‘Hoe werk je goed in groepjes in een diverse klas?’ KLIK HIER
Univeriteit van Antwerpen ‘Hoe studenten indelen bij groepswerk?’ KLIK HIER
De verschillende werkvormen komen uit de praktijk en zijn in de loop der jaren aangepast en omgevormd tot wat passend en werkbaar was bij leerlingen/studenten.
De kauwgomballenautomaat is bedacht door Bregje van Goethem. De overige manieren om groepjes te maken zijn klassiekers, door overlevering bij mij terecht gekomen of door mij (Lucy Reijnen) bedacht.
Werken aan een veilig pedagogisch klimaat? Dat kan met ‘GroepsGedoe 2.0’
De groepsdynamiek positief beïnvloeden? Dat kan met ‘Complimentenmemory’
