Hexagoon

foto ingevuld hexagoon

De eerste weken van het schooljaar zijn een belangrijke periode omdat hier de basis wordt gelegd voor hoe de groepsdynamische processen zullen verlopen. De nadruk leggen op dat wat goed gaat en fijn is in de groep, is een goede manier om de dynamiek in de groep positief te beïnvloeden.
Dit keer een werkvorm uit het ‘Hexagoon denken’. Een werkvorm waarbij op een laagdrempelige, ontspannen manier leerlingen/studenten gaan nadenken over wat ze kunnen doen om de sfeer in de groep goed te houden.
Vragen of stellingen worden uitgedeeld op een zeshoekig blaadje. Aan ieder van de zes kanten kan een associatie, een verbinding gelegd worden. Vanuit die verbindingen ontstaan weer nieuwe inzichten en aansluitingen. Een creatieve manier om gezamenlijk op nieuwe ideeën en denkwijzen te komen. Het thema van deze Hexagoon is “een fijne groep”.

Doel

  • Bevorderen positief groepsgevoel
  • Op een positieve vooruitkijken naar de komende periode
  • Bewust maken van wat goed gaat
  • Reflecteren op eigen proces
  • Doelen stellen voor komende periode

Voor wie

  • Bovenbouw PO
  • VO
  • Mbo

Werkwijze

  • Bekijk de verschillende hexagonen op het docentwerkblad en kies de zeshoeken die je in de klas wil gaan gebruiken. Het aantal zeshoeken dat je kiest bepaalt het aantal groepjes dat je gaat maken.
  • Verdeel de klas in groepjes.
  • Print voor alle groepjes het werkblad Hexagoon leerlingen uit KLIK HIER en voor jezelf het werkblad Hexagoon Docenten uit KLIK HIER.
  • Geef ieder groepje het werkblad Hexagoon.
  • Knip zelf de hexagonen uit het docenten werkblad uit en geef ieder groepje een zeshoekje met een tekst waarover ze moeten nadenken.
  • Laat leerlingen/studenten de zeshoekjes uitknippen.
  • Leerlingen/studenten gaan nu zelf op de lege zeshoekjes een tekst schrijven die bij de uitgedeelde tekst past. Als iedereen klaar is worden de zeshoekjes om de hexagon met de tekst gelegd.
  • Nu gaat iedereen opnieuw nadenken en op een leeg zeshoekje opschrijven wat bij de hexagon past maar ook bij de zeshoekjes die anderen uit het groepje hebben ingevuld.
  • Ze herhalen dit tot alle zeshoekjes gebruikt zijn.
  • Geef ieder groepje een leeg vel laat ze hierop de zeshoeken zo plakken dat alle teksten mooi bij elkaar passen. Laat ze hun namen erboven schrijven.
  • Hang de werkstukken op in de klas, laat iedereen dit bekijken en voer vervolgens een klassengesprek. Vragen die je hierbij zou kunnen stellen zijn:
    • Welk hexagoon spreekt je het meeste aan en waarom?
    • Welke waarden/normen vinden we blijkbaar als groep belangrijk?
    • Wat kunnen we vandaag al doen om te behouden wat we hebben opgeschreven?
    • Wie of wat kan daarbij helpen?

Tip

Geen zin of tijd om de driehoekjes uit te knippen via : https://voordeklas.com/product/hexagonal-thinking/ zijn er herbruikbare zeshoekjes te koop.

Verder lezen:

“De Hexagon als instrument voor formatief handelen” Albert van der Koop: KLIK HIER

Extra werkvorm om het groepsgevoel te versterken:

Het blijft belangrijk om te investeren in groepsbindende activiteiten: kennismakingsspellen, werkvormen die een positieve sfeer in de groep bestendigen. Een mooie manier daarvoor is werken met ‘complimentenmemory’. De kaarten met positieve eigenschappen en vaardigheden kunnen gekoppeld worden aan de verschillende groepsrollen.
Leerlingen/studenten kunnen dan eerst een aantal kaartjes uit het spel kiezen waarvan ze denken dat het bij hen past en daarna kijken in hoeverre dat strookt met de groepsrol die ze zichzelf hebben toebedeeld. Ook hierover kun je als mentor later in gesprek.

Gedoe in groepen vóór zijn ?

Om gedoe in groepen vóór te zijn. Om te voorkomen dat pestgedrag ontstaat kun je met behulp van GroepsGedoe 2.0 het gesprek aangaan op een laagdrempelige manier. Het spel bevat een handleiding met meerdere actieve en activerende werkvormen.

Grip op de groep krijgen? Volg met je team een workshop

Samenwerken

Samenwerking overstijgt het individuele, maar tegelijkertijd neemt iedereen in de samenwerking zichzelf mee.
Het gezamenlijk resultaat staat bij samenwerken voorop. Beslissingen worden gezamenlijk genomen er wordt naar ieders bijdrage geluisterd. Er is respect voor de kwaliteiten van de ander maar voor ook eigen kracht.
Samenwerkingsvaardigheden zijn: actief luisteren, goed omgaan met feedback, afspraken nakomen, evenwichtige werkverdeling maken, op een assertieve manier opkomen voor jezelf, werksfeer bewaken en verantwoordelijkheid nemen voor je eigen en andermans bijdragen. Vaardigheden die je kunt oefenen door actieve en activerende werkvormen in te zetten.

Een leuke en effectieve manier om leerstof te leren. Het werkt omdat actief omgaan met de lesstof uitlokt tot actieve verwerking. Het ‘Slakken spel’ zet aan het denken over de te leren lesstof álle spelers. Ter voorbereiding op een toets of om met elkaar in gesprek gaan rondom een casus.

Hoe geef je nu precies complimenten en hoe ontvang je ze. Met behulp van het werkblad gaan leerlingen eerst individueel en daarna in een klein groepje nadenken over complimenten geven en ontvangen.

Een hilarische actieve werkvorm waarbij leerlingen/studenten zich (geblinddoekt) moeten laten leiden door klasgenoten. Wie heeft vertrouwen in wie? Wie kan kalm en precies communiceren? Bonus: Formulier wat is 'vertrouwen' geeft een beeld van de sociale veiligheid .

Werkvorm met casussen. Leerlingen/studenten gaan in gesprek over een casus of spelen die uit in een rollenspel. Hierdoor ontstaat er inzicht in wat er precies gebeurt en welke mogelijke oplossingen er voor handen zijn.

 In een groep ontstaan als vanzelf rollen en gedragspatronen. Deze werkvorm geeft inzicht in rollen die leden van een groep mogelijk kunnen aannemen. Welke rollen zijn er te herkennen? Werkvorm die dit onderzoekt waarbij leerlingen/studenten hun eigen rol (h)erkennen.

Steeds vaker wordt het belang benadrukt dat leerlingen vaardigheden zoals de 21st century skills bezitten. Maar vragen we weleens aan leerlingen zélf hoe dit soort vaardigheden geleerd kunnen worden?

Wanneer de verschillen groot zijn is het vaak niet gemakkelijk om goed te communiceren. Hoe overbrug je verschillen? Hoe kun je toch goed samenwerken?

Leerlingen/studenten vinden werken in groepjes niet fijn. Ze zijn bang voor de samenstelling van de groep of bang om verkeerd te kiezen of om buitengesloten te worden. Deze werkvorm kan meerdere lessen beslaan. Of doe steeds een gedeelte tijdens een (mentor)les.

Werkvorm waarbij leerlingen/studenten een kwartetspel maken over de positieve, leuke en goede manier waarop ze met elkaar omgaan in de klas.

Persoonsvorming

kaartjes complimentenmemory

Persoonsvorming vindt gepland én ook ongepland plaats, overal en op elk moment. Binnen en buiten de school. Leerlingen/studenten leren hoe ze zich verhouden tot anderen. Vrijheid en verantwoordelijkheid spelen daarbij voortdurend een rol.
Jongeren leren de wereld kennen en moeten hun plaats daarin vinden. Ze ontdekken nieuwe aspecten over zichzelf. Ze ontwikkelen zelfkennis. Ze zijn op zoek naar een eigen identiteit. De docent is rolmodel maar ook medeleerlingen/medestudenten zijn belangrijke peers waaraan gespiegeld wordt. Erbij horen, zich geaccepteerd weten is voor jongeren erg belangrijk. Als docent/mentor kun je richting geven aan het proces van persoonsvorming door werkvormen in te zetten.

Vier uniciteit! Door twee verschillende sokken te dragen geef je aan tegen discriminatie en pesten te zijn. Mooi moment om stil te staan bij sociale, culturele en persoonlijke diversiteit. Wat is identiteit, wat is imago en wat zijn daar de verschillen tussen. Zien anderen jou zoals je jezelf ziet?

Elkaar bewust complimenteren kan helpen de groepsband te versterken. Een werkvorm die de nadruk legt op positiviteit. Complimenteren kun je leren. 

We willen graag dat leerlingen op een goede manier voor zichzelf kunnen opkomen. Leerlingen/studenten kunnen het moeilijk vindenom 'Nee' te zeggen. Bonus: werkblad

De fysieke afstand die we bewaren zegt veel over de relatie die we met iemand hebben en het contact dat we willen. Wanneer iemand te dichtbij komt kan dat soms vervelende of zelfs agressieve reacties oproepen. Bonus: werkblad

Hoe geef je nu precies complimenten en hoe ontvang je ze. Met behulp van het werkblad gaan leerlingen eerst individueel en daarna in een klein groepje nadenken over complimenten geven en ontvangen.

Twee verschillende kaartjes die leerlingen/studenten aan hun toekomstige zelf kunnen sturen. Een kaartje is vooral reflectief gericht het andere kaartje is gericht het op oplossingsgerichte wijze vooruitblikke

Respect is juist in de jongerencultuur erg belangrijk. Maar of jongeren dat ook vertalen naar gedrag in de klas is maar de vraag. Een werkvorm om het gesprek aan te gaan.

Leerlingen/studenten formuleren concrete doelen. Waar willen ze aan werken dit schooljaar en waarom is dat voor hen belangrijk? Bonus: Het werkblad geeft houvast voor een (mentor)gesprek.

Happertjes maken om elkaar beter te leren kennen. Voor de start van het schooljaar. Er zijn Engelse en Franse kennismakingshappertjes. Ook een voor collega's.

Leerlingen/studenten sturen een kaartje aan zichzelf. dat ze inleveren bij de mentor. Dezer geeft dit kaartje aan de nieuwe mentor. In de beginweken van het nieuwe schooljaar weer terug bezorgen.

Werkvorm waarmee leerlingen/studenten eigen en andermans talenten ontdekken en leren ermee te communiceren in de vorm van een compliment.

Aan het eind van het schooljaar is het goed om terug te kijken op wat er leuk was en goed ging en om vooruit te blikken naar de vakantie en het komend schooljaar

Wat willen Leerlingen/studenten het laatste stukje schooljaar bereiken en waarom is dat voor hen belangrijk? Nadenken over eigen doelen en hoe die te bereiken.

Een hilarische actieve werkvorm waarbij leerlingen/studenten zich (geblinddoekt) moeten laten leiden door klasgenoten. Wie heeft vertrouwen in wie? Wie kan kalm en precies communiceren? Bonus: Formulier wat is 'vertrouwen' geeft een beeld van de sociale veiligheid .

Het aangeven van grenzen is moeilijk, zeker voor leerlingen/studenten. Deze werkvorm maakt met casussen leerlingen/studenten bewust van hun eigen handelen en laat ze oefenen om op een andere manier te reageren.

Een hele dag is er een geheime master actief die complimenten geeft. Om het spannend te maken gaat iedereen complimenten geven. Maar wie is de master?

Leerlingen/studenten zijn zich niet altijd bewust van hun non-verbale communicatie. Met deze werkvorm leren leerlingen/studenten dat ze zonder woorden te gebruiken heel veel kunnen zeggen.Op actieve en vaak hilarische wijze wordt duidelijk hoe veelzeggend lichaamstaal kan zijn.

Een oefening waarbij duidelijk wordt dat wanneer je iets doorvertelt het nooit een exacte weergave is van het oorspronkelijke verhaal. Wat kan het effect zijn van het doorvertellen van geruchten.

Werkvorm met casussen. Leerlingen/studenten gaan in gesprek over een casus of spelen die uit in een rollenspel. Hierdoor ontstaat er inzicht in wat er precies gebeurt en welke mogelijke oplossingen er voor handen zijn.

Verkering? Fix? Relatie? Leerlingen/studenten zijn (net als volwassenen trouwens) onzeker wanneer het om liefde en relaties gaat.

Met deze LOB werkvorm denken leerlingen/studenten na over welke vaardigheden en eigenschappen bij verschillende beroepen passen.

 In een groep ontstaan als vanzelf rollen en gedragspatronen. Deze werkvorm geeft inzicht in rollen die leden van een groep mogelijk kunnen aannemen. Welke rollen zijn er te herkennen? Werkvorm die dit onderzoekt waarbij leerlingen/studenten hun eigen rol (h)erkennen.

Twee werkvormen met stellingen om het praten over seksueel grensoverschrijdend gedrag gemakkelijker te maken.

Leerlingen/studenten gaan reflecteren en heel praktische doelen stellen voor zichzelf. Bonus: Kan ook gebruikt worden voor een specifiek vak.

Leerlingenstudenten gaan eerst kijken naar wat goed gaat binnen de klas, de sfeer in de groep duiden. Daarna maken leerlingen een persoonlijke evaluatie op een oplossingsgerichte wijze.

Leerlingen/studenten oefenen concentratie door een ‘levend standbeeld’ te spelen: ‘Britse Wachters’ die niet bewegen en nergens op reageren. Ook niet wanneer ze door 'toeristen worden afgeleid. Beide groepen concentreren zich op een andere manier.

Steeds vaker wordt het belang benadrukt dat leerlingen vaardigheden zoals de 21st century skills bezitten. Maar vragen we weleens aan leerlingen zélf hoe dit soort vaardigheden geleerd kunnen worden?

Waar ben je al goed in en waar wil je beter in worden. Leerlingen/studenten reflecteren hierop en delen dat in de groep. Bonus: oplossingsgericht werkblad.

Een formulier om te peilen wat leerlingen vinden wat 'vertrouwen' is en om een beeld te krijgen van de sociale veiligheid in een groep.

Het is niet altijd gemakkelijk om (seksueel)grensoverschrijdend gedrag bespreekbaar te maken op school. Een van de manieren is het aan de hand van een verhaal te bespreken.

Reflecteren is vaak niet makkelijk maar zo belangrijk. Met deze werkvorm kijken leerlingen/studenten naar binnen, reflecteren en bespreken dit met anderen. Een mooi aanknopingspunt voor een begeleidingsgesprek.

Wanneer de verschillen groot zijn is het vaak niet gemakkelijk om goed te communiceren. Hoe overbrug je verschillen? Hoe kun je toch goed samenwerken?

Leerlingen/studenten vinden werken in groepjes niet fijn. Ze zijn bang voor de samenstelling van de groep of bang om verkeerd te kiezen of om buitengesloten te worden. Deze werkvorm kan meerdere lessen beslaan. Of doe steeds een gedeelte tijdens een (mentor)les.

Communicatie

Vrijwel ieder conflict is terug te voeren op een communicatie-probleem. Om tot een fijne, veilige en positieve groep te komen is een goede manier van communiceren van cruciaal belang. Hoe studenten/leerlingen met elkaar omgaan, een veilig sociaal klimaat: het hangt allemaal samen met de wijze van communiceren in de groep.
Leerlingen/studenten zijn zich niet altijd bewust van hun communicatie en hun lichaamstaal. Goed om regelmatig door het hele jaar te werken aan de communicatievaardigheden.

Vier uniciteit! Door twee verschillende sokken te dragen geef je aan tegen discriminatie en pesten te zijn. Mooi moment om stil te staan bij sociale, culturele en persoonlijke diversiteit. Wat is identiteit, wat is imago en wat zijn daar de verschillen tussen. Zien anderen jou zoals je jezelf ziet?

Elkaar bewust complimenteren kan helpen de groepsband te versterken. Een werkvorm die de nadruk legt op positiviteit. Complimenteren kun je leren. 

We willen graag dat leerlingen op een goede manier voor zichzelf kunnen opkomen. Leerlingen/studenten kunnen het moeilijk vindenom 'Nee' te zeggen. Bonus: werkblad

De fysieke afstand die we bewaren zegt veel over de relatie die we met iemand hebben en het contact dat we willen. Wanneer iemand te dichtbij komt kan dat soms vervelende of zelfs agressieve reacties oproepen. Bonus: werkblad

In een klas kan geroddel zorgen voor een onveilig sociaal klimaat. Leerlingen zijn zich niet altijd bewust van het effect dat het doorvertellen van roddels kan hebben. Werkvorm met stellingen.

Hoe geef je nu precies complimenten en hoe ontvang je ze. Met behulp van het werkblad gaan leerlingen eerst individueel en daarna in een klein groepje nadenken over complimenten geven en ontvangen.

Gebruik van mobiele telefoons is voortaan verboden in het VO. Ook in het Mbo worden telefoons vaak geweerd. Hoe wordt dit ervaren?

Happertjes maken om elkaar beter te leren kennen. Voor de start van het schooljaar. Er zijn Engelse en Franse kennismakingshappertjes. Ook een voor collega's.

Werkvorm waarmee leerlingen/studenten eigen en andermans talenten ontdekken en leren ermee te communiceren in de vorm van een compliment.

Aan het eind van het schooljaar is het goed om terug te kijken op wat er leuk was en goed ging en om vooruit te blikken naar de vakantie en het komend schooljaar

Een hilarische actieve werkvorm waarbij leerlingen/studenten zich (geblinddoekt) moeten laten leiden door klasgenoten. Wie heeft vertrouwen in wie? Wie kan kalm en precies communiceren? Bonus: Formulier wat is 'vertrouwen' geeft een beeld van de sociale veiligheid .

Het aangeven van grenzen is moeilijk, zeker voor leerlingen/studenten. Deze werkvorm maakt met casussen leerlingen/studenten bewust van hun eigen handelen en laat ze oefenen om op een andere manier te reageren.

Een hele dag is er een geheime master actief die complimenten geeft. Om het spannend te maken gaat iedereen complimenten geven. Maar wie is de master?

Op een speelse manier bezig zijn met taal en tegelijk de sfeer in de groep positief beïnvloeden. Bonus: ook in te zetten bij vreemde talen

Leerlingen/studenten zijn zich niet altijd bewust van hun non-verbale communicatie. Met deze werkvorm leren leerlingen/studenten dat ze zonder woorden te gebruiken heel veel kunnen zeggen.Op actieve en vaak hilarische wijze wordt duidelijk hoe veelzeggend lichaamstaal kan zijn.

Een oefening waarbij duidelijk wordt dat wanneer je iets doorvertelt het nooit een exacte weergave is van het oorspronkelijke verhaal. Wat kan het effect zijn van het doorvertellen van geruchten.

Verkering? Fix? Relatie? Leerlingen/studenten zijn (net als volwassenen trouwens) onzeker wanneer het om liefde en relaties gaat.

Twee werkvormen met stellingen om het praten over seksueel grensoverschrijdend gedrag gemakkelijker te maken.

Waar ben je al goed in en waar wil je beter in worden. Leerlingen/studenten reflecteren hierop en delen dat in de groep. Bonus: oplossingsgericht werkblad.

Een actieve werkvorm die de sfeer positief beïnvloedt, die leerlingen/studenten in beweging brengt en die ze leert associëren en de woordenschat spelenderwijs vergroot. Er zijn 'gewone' kaartjes, 'Zomerkaartjes' en 'Winterkaartjes'.

Een grapje in de ene context kan prima zijn terwijl in een andere context dezelfde grap echt niet kan. Door te lachen accepteer je een grens. Werkvorm met een voorleesverhaal en stellingen. Bonus: PowerPointpresentatie.

Wat is dat nu eigenlijk ‘normaal’? Welk gedrag verwachten we van leerlingen? Wat vinden wij als docenten normaal en waarin ontstaan verschillen? Zijn deze verschillen te overbruggen? Welke ongeschreven regels zijn er in een groep?

Het is niet altijd gemakkelijk om (seksueel)grensoverschrijdend gedrag bespreekbaar te maken op school. Een van de manieren is het aan de hand van een verhaal te bespreken.

Reflecteren is vaak niet makkelijk maar zo belangrijk. Met deze werkvorm kijken leerlingen/studenten naar binnen, reflecteren en bespreken dit met anderen. Een mooi aanknopingspunt voor een begeleidingsgesprek.

Wanneer de verschillen groot zijn is het vaak niet gemakkelijk om goed te communiceren. Hoe overbrug je verschillen? Hoe kun je toch goed samenwerken?

Kennismaken

meer voeten over de streep werkvorm

De tijd en energie die je de eerste weken besteedt aan kennismaken en aan werkvormen die positieve groepsvorming bevorderen verdien je in de loop van het jaar dubbel en dwars terug. Een groep die niet goed functioneert zal niet of moeilijker tot leren komen. Wanneer je regelmatig een les stil moet leggen omdat er gedoe is in de groep kost dat niet alleen tijd maar vooral veel negatieve energie.
Aan het begin van het schooljaar zijn kennismakingsspellen cruciaal om van een klas een positieve groep te maken. Maar ook door het jaar heen blijven deze werkvormen belangrijk om elkaar beter of op een andere manier te leren kennen.

Vier uniciteit! Door twee verschillende sokken te dragen geef je aan tegen discriminatie en pesten te zijn. Mooi moment om stil te staan bij sociale, culturele en persoonlijke diversiteit. Wat is identiteit, wat is imago en wat zijn daar de verschillen tussen. Zien anderen jou zoals je jezelf ziet?

Hoe beter klasgenoten elkaar kennen hoe makkelijker het wordt om een fijn pedagogisch en veilig klimaat te creëren. Met deze werkvorm ontdekken leerlingen/studenten dat ze welliswaar uniek zijn maar ook veel gemeen hebben met klasgenoten

Actieve werkvorm waarbij leerlingen op een ontspannen en laagdrempelige manier elkaar (beter) leren kennen.

Hoe geef je nu precies complimenten en hoe ontvang je ze. Met behulp van het werkblad gaan leerlingen eerst individueel en daarna in een klein groepje nadenken over complimenten geven en ontvangen.

Huiswerk maken gaat bij de start van het schooljaar goed maar dan komt er vaak de klad in. Een huiswerk-bingo om zicht te krijgen op de zin/onzin van huiswerk

Leerlingen/studenten formuleren concrete doelen. Waar willen ze aan werken dit schooljaar en waarom is dat voor hen belangrijk? Bonus: Het werkblad geeft houvast voor een (mentor)gesprek.

Happertjes maken om elkaar beter te leren kennen. Voor de start van het schooljaar. Er zijn Engelse en Franse kennismakingshappertjes. Ook een voor collega's.

Leerlingen/studenten sturen een kaartje aan zichzelf. dat ze inleveren bij de mentor. Dezer geeft dit kaartje aan de nieuwe mentor. In de beginweken van het nieuwe schooljaar weer terug bezorgen.

Groepsbindende werkvormen zorgen ervoor dat het groepsgevoel versterkt wordt. Deze werkvorm zet leerlingen aan om in korte tijd zoveel mogelijk van elkaar te weten te komen.

Een hilarische actieve en activerende werkvorm waarbij deelnemers moeten aangeven waar ze goed in zijn. Eigendunk? Groepsleden leren elkaar op een ontspannen manier beter kennen.

Collega’s

Gesprek in een groep/klas

Het is belangrijk om aandacht te hebben voor het welbevinden van het team en de directe collega’s. Een aantal werkvormen die hier aandacht voor hebben maar ook werkvormen over de zin en ozin van huiswerkmaken, over de kracht van de conciërge binnen de school, over de vrijheid van meningsuiting. Over manipulatie met complimenten, over leerling- en studentenwelzijn.

Werken in groepjes gaat niet vanzelf. Het indelen in groepjes ook niet. Toch is het wijs om leerlingen/studenten niet zelf groepjes te laten maken. Wanneer een klas gewend is om steeds in wisselende samenstellingen te werken, leren ze elkaar veel beter en op een andere manier kennen.

Tijdens de eerste weken van het schooljaar is het belangrijk om de groepsdynamiek goed te begeleiden. Gebruik naast regels en duidelijke afspraken, interventies en werkvormen die de focus leggen op positiviteit. Een programma samenstellen voor de mentorlessen is daarom handig.

Werken met stellingen in de klas kan polariserend werken. Het is belangrijk dat discussies worden gevoerd maar het moet op een respectvolle wijze gebeuren. Zeker wanneer opvattingen botsen moet de school een (veilige) oefenplaats zijn. 10 manieren om in de klas met stellingen te werken

Een belangrijk containerbegrip waaraan thema's als 'sociale veiligheid', 'kansenongelijkheid' en 'prestatiedruk' aan op te hangen zijn. Vaak denken we dat we binnen het team over dit soort zaken vanzelfsprekend hetzelfde denken. Dat hoeft echter helemaal niet zo te zijn.

Energizer voor de start van een workshop of studiedag om collega's te laten focussen op goede eigenschappen en vaardigheden die medewerkers hebben. Een mooie manier van feedback geven in de vorm van complimenten.

Collega's gaan in gesprek over thema's die verder gaan dan het uitwisselen van vakantieverhalen. Voor nieuwe collega's is het een leuke manier van kennismaken.

Happertjes maken om elkaar beter te leren kennen. Voor de start van het schooljaar. Er zijn Engelse en Franse kennismakingshappertjes. Ook een voor collega's.

Complimenten: is dat nu feedback geven of manipuleren? Zorgvuldigheid is belangrijk. Stellingen om met je team het gesprek aan te gaan tijdens een studiedag of als onderdeel van een bijeenkomst met collega's.

Op 8 februari is het de ‘Dag van de Conciërge’. Conciërges zijn niet alleen onmisbaar voor het reilen en zeilen in een school maar ook kunnen ze een cruciale rol spelen wanneer het gaat om sociale veiligheid. vier werkvormen om ze in het zonnetje te zetten.

Thema’s/actualiteit

Stapel kranten

Soms gebeurt er iets verschrikkelijks in de wereld. Soms is er een vechtpartij geweest itijdens de pauze. Soms is er in de (sociale) media ineens aandacht voor (seksuele) intimidatie. Dingen die ongepland de klas inkomen en waarbij je steeds opnieuw de afweging moet maken of je er ‘iets’ mee moet of wil doen, of je er aandachtvoor moet hebben.
Maar ook zijn er terugkerende thema’s, feestdagen of dagen waaraan je op een of andere manier als school aandacht voor wil hebben, de dag van de conciërge, feestdagen rond de jaarwisseling, vuurwerk, vapen, valentijnsdag, paarse vrijdag enzovoort.


Gebruik van mobiele telefoons is voortaan verboden in het VO. Ook in het Mbo worden telefoons vaak geweerd. Hoe wordt dit ervaren?

Twee verschillende kaartjes die leerlingen/studenten aan hun toekomstige zelf kunnen sturen. Een kaartje is vooral reflectief gericht het andere kaartje is gericht het op oplossingsgerichte wijze vooruitblikke

Vapen is net zo verslavend als het roken van sigaretten. Toch denken leerlingen/studenten niet snel dat het schadelijk is. Twee werkvormen met stellingen.

Huiswerk maken gaat bij de start van het schooljaar goed maar dan komt er vaak de klad in. Een huiswerk-bingo om zicht te krijgen op de zin/onzin van huiswerk

Verkering? Fix? Relatie? Leerlingen/studenten zijn (net als volwassenen trouwens) onzeker wanneer het om liefde en relaties gaat.

Met deze LOB werkvorm denken leerlingen/studenten na over welke vaardigheden en eigenschappen bij verschillende beroepen passen.

Twee werkvormen met stellingen om het praten over seksueel grensoverschrijdend gedrag gemakkelijker te maken.

Leerlingen/studenten gaan reflecteren en heel praktische doelen stellen voor zichzelf. Bonus: Kan ook gebruikt worden voor een specifiek vak.

Leerlingenstudenten gaan eerst kijken naar wat goed gaat binnen de klas, de sfeer in de groep duiden. Daarna maken leerlingen een persoonlijke evaluatie op een oplossingsgerichte wijze.

Op veel jongeren heeft vuurwerk afsteken een enorme aantrekkingskracht en ze zijn geneigd te experimenteren. Drie verschillende werkvormen met stellingen om hierover in gesprek te gaan. Bonus: PowerPoint

Kan en mag iedereen zichzelf zijn in de groep? Worden verschillen geaccepteerd? Paarse vrijdag is de dag waarop solidariteit getoond kan worden. Werkvorm met stellingen om lhbtiqa+ bespreekbaar te maken. Bonus: PowerPointPresentatie.

  Conciërges vormen het cement van menige schoolorganisatie. Voorbeeldje: tijdens de vorige lockdown was de voltallige schoolleiding van een school in Breda afwezig door Corona. De school draaide gewoon door. Toen twee weken later van dezelfde school de conciërges ziek waren ging de school dicht. De dag van de conciërge wordt op 8 februari voor …

Het is niet altijd gemakkelijk om (seksueel)grensoverschrijdend gedrag bespreekbaar te maken op school. Een van de manieren is het aan de hand van een verhaal te bespreken.

Ik ben uniek

topklas in de kring eigendunkspel

Een nieuwe groep, een nieuwe omgeving kan erg spannend zijn voor leerlingen/studenten. Aan het begin van het schooljaar zijn kennismakingsspellen cruciaal om van een klas een positieve groep te maken. Een groep waarin iedereen zich thuis voelt, zichzelf kan zijn en zich veilig voelt. Hoe beter klasgenoten elkaar kennen hoe makkelijker het wordt om een fijn pedagogisch en veilig klimaat te creëren. Met deze werkvorm ontdekken leerlingen/studenten dat ze welliswaar uniek zijn maar ook veel gemeen hebben met klasgenoten.

Doel

  • Kennismaken met elkaar en de docent
  • Aandacht richten op elkaar en op de groep
  • Versterken onderlinge band
  • Creëren van een veilige gezellige sfeer
  • Persoonlijke zaken durven delen

Voor wie

  • Bovenbouw PO
  • VO
  • Mbo
  • HBO

Werkwijze

  • Laat leerlingen/studenten in een grote kring zitten.
  • Stel de groep allerlei algemene vragen zoals:
    • Ben je thuis de jongste, oudste, middelste
    • Heb je een huisdieren
    • Doe je aan sport
    • Speel je een instrument
  • Wanneer het antwoord ja is moeten leerlingen/studenten gaan staan
  • Vervolgens vraag je of leerlingen/studenten iets willen vragen aan de groep.
  • Dan komt de stelling die iedere leerling moet aanvullen: “Ik ben uniek want…”
  • Wanneer een leerling/student ‘niets’ weet zullen klasgenoten helpen: “Jij bent uniek want jij bent heel goed in…”

Bron:

Met dank aan creatieve duizendpoot Bregje van Goethem: docent, expert ondermijning in het onderwijs en sociale veiligheid.


Gedoe in groepen vóór zijn ?

Om gedoe in groepen vóór te zijn. Om te voorkomen dat pestgedrag ontstaat heeft Kieresoe twee spellen ontwikkeld:

Extra werkvorm om het groepsgevoel te versterken:

Het blijft belangrijk om te investeren in groepsbindende activiteiten: kennismakingsspellen, werkvormen die een positieve sfeer in de groep bestendigen. Een mooie manier daarvoor is werken met ‘complimentenmemory’. De kaarten met positieve eigenschappen en vaardigheden kunnen gekoppeld worden aan de verschillende groepsrollen.
Leerlingen/studenten kunnen dan eerst een aantal kaartjes uit het spel kiezen waarvan ze denken dat het bij hen past en daarna kijken in hoeverre dat strookt met de groepsrol die ze zichzelf hebben toebedeeld. Ook hierover kun je als mentor later in gesprek.

Grip op de groep krijgen? Volg met je team een workshop

Over de streep ‘light’

meer voeten over de streep werkvorm

‘Over de streep’ is een werkvorm die is overgewaaid uit de Verenigde Staten. Een heftige werkvorm daar waarbij middelbare scholieren tijdens ‘Challenge Day’ een anti-pestprogramma volgden. Intussen is het een veel gebruikte kennismakingswerkvorm. Tijdens deze ‘light-variant’ leren studenten/leerlingen elkaar beter kennen. Met de vragen die gesteld worden kan eindeloos gevarieerd worden.

Bij deze oefening is het erg belangrijk goed voor te bereiden. Het is belangrijk te weten dat leerlingen (ongewild) bij deze oefening grenzen overschrijden. Soms kunnen zaken voor leerlingen/studenten te confronterend zijn of worden ze aan een persoonlijk dilemma of trauma herinnerd. Het is zaak zorgvuldig af te wegen welke vragen er gesteld worden. Wanneer de vragen erg persoonlijk worden kan het ‘zwaar’ worden. De oefening is luchtig te houden door erg afwisselend te zijn in de vraagstellingen, bouw makkelijke vragen in zodat er momenten zijn dat ze even niet hoeven nadenken. Vragen stellen over grappige of ongemakkelijke situaties kunnen ook voor ‘lucht’ zorgen. “Degenen die weleens een wind gelaten hebben op een ongepast moment gaan naar die kant de rest gaat naar de andere kant.”  “Wie weleens een trui achterstevoren of binnenstebuiten aan heeft gehad en dat pas op school gemerkt heeft gaat aan deze kant staan de rest gaat naar de andere kant.”

Zorg voor vaart in de oefening en laat weinig ruimte voor twijfel. Daardoor is het ook niet zo erg wanneer een leerling/student per ongeluk aan de verkeerde kant gaat staan. Kort nabespreken na een vraag kan maar maak het niet te lang.

Doel

  • Kennismaken met elkaar en de docent
  • Aandacht richten op elkaar en op de groep
  • Versterken onderlinge band
  • Creëren van een veilige gezellige sfeer
  • Persoonlijke zaken durven delen

Voor wie

  • Bovenbouw PO
  • VO
  • Mbo
  • HBO

Werkwijze

  • Kies van tevoren de stellingen of vragen waarmee je in deze klas wil werken.
  • Voor deze werkwijze is veel ruimte nodig want hierbij komen leerlingen/studenten letterlijk in beweging.
  • Er worden steeds stellingen voorgelezen. Groepsleden die het eens zijn met de stelling gaan naar rechts, degenen die het er niet eens zijn gaan links staan. In het midden mag (nog) niet.
  • Dan gaan groepsleden proberen met argumenten leerlingen/studenten laten wisselen van kant.
  • Wanneer iemand een nuance aanbrengt mag iedereen die dit goed vindt een stap naar het midden zetten.
  • Hou vaart in het ‘spel’ en zorg ervoor dat iedereen een inbreng heeft.
  • Leg uit aan studenten/leerlingen dat de keuze voor of tegen een stelling vaak moeilijk kan zijn. Zeg dat het niet erg is om van gedachten te veranderen. Nadenken is in essentie van gedachten veranderen…

TIP:
Soms hebben jongeren de neiging om aan één kant te blijven staan. Laat leerlingen/studenten bij de eerste stelling kiezen voor links of rechts gaan staan. Wanneer de volgende stelling aan de beurt is moeten ze niet rechts of links gaan staan maar aan voor- of achterzijde van de ruimte. Er zijn dan niet twee maar vier kanten waar leerlingen/studenten naar toe kunnen lopen. Ervaring leert dat wanneer leerlingen/studenten sowieso in beweging moeten komen ze ook eerder geneigd zijn écht te kiezen.

Variatie

  • Werk op dezelfde manier als bij werkwijze 1, alleen laat je nu leerlingen/studenten niet zelf voor of tegen een stelling kiezen maar je verdeelt ze in twee groepen. Een groep is vóór en de andere groep is tegen de stelling.
  • Laat leerlingen/studenten argumenten bedenken voor een stelling waar ze wellicht helemaal niet achter staan. Zo worden ze bewust van het feit dat je een stelling van twee kanten kunt bekijken.
  • Maak de groepen steeds anders van samenstelling en zorg voor inbreng van iedereen.

Vragen over de streep voorbeelden voor een brugklas

  • Ben je thuis de jongste, oudste, middelste
  • Kies tussen: pizza/shoarma
  • Heb je een huisdieren
  • Doe je aan sport
  • Ben je blij of niet blij van de basisschool af te zijn
  • Rekenen of taal wat is leuker
  • Wie vindt het spannend om een gesprekje met een vreemde te beginnen? En wie vindt dat makkelijk?
  • Wie is er weleens bang om uitgelachen te worden
  • Wie is er weleens onzeker over zijn uiterlijk
  • Wie is er weleens bang geweest dat je er niet bij hoort
  • Wie vindt het sowieso moeilijk om zijn vinger op te steken ook als je het antwoord weet.
  • Wie speelt een instrument
  • Friet of poffertjes
  • Wie is weleens bang geweest dat er over je geroddeld wordt
  • Wie heeft er ADD ADHD OCD Autisme of dyslectie
  • Wie heeft er een bril, lenzen, kunstgebit of een houten been.
  • Muziek of handvaardigheid wat is leuker
  • Wie heeft er wel eens heimwee wanneer je op kamp gaat of gaat logeren
  • Van wie hebben ánderen weleens gezegd dat ze goed kunnen zingen/dansen

Bron

Over de streep is een onderdeel van ‘Challenge Day’: een beproefde methode om respect en meeleven tussen de scholieren te stimuleren en vooroordelen tegen te gaan. Het stamt uit het Amerikaanse televisieprogramma ‘If You Really Knew Me‘.

Meer info:

  • Over de streep documentaire NPO KLIK HIER
  • Artikel/ervarings verhaal ‘Alleen zij gaat over de streep. Nu wordt het spannend, wat doet de klas?’ Nivoz KLIK HIER

Werkvormen om aan de sociale veiligheid in groepen werken:

Het blijft belangrijk om te investeren in groepsbindende activiteiten: kennismakingsspellen, werkvormen die een positieve sfeer in de groep bestendigen. Een mooie manier daarvoor is werken met ‘complimentenmemory’. De kaarten met positieve eigenschappen en vaardigheden kunnen gekoppeld worden aan de verschillende groepsrollen.
Leerlingen kunnen dan eerst een aantal kaartjes uit het spel kiezen waarvan ze denken dat het bij hen past en daarna kijken in hoeverre dat strookt met de groepsrol die ze zichzelf hebben toebedeeld. Ook hierover kun je als mentor later in gesprek.

https://www.kieresoe.nl/voorinschrijven-complimentenmemory/embed/#?secret=p0TZXKVuZ0#?secret=mE190JQQTW

Gedoe in groepen vóór zijn ?

Om gedoe in groepen vóór te zijn. Om te voorkomen dat pestgedrag ontstaat heeft Kieresoe twee spellen ontwikkeld:

https://www.kieresoe.nl/groepsgedoe-2-0-2/embed/#?secret=LvOsbsflGg#?secret=fo2DNAKwrd

Meer weten over groepsdynamiek en de eerste weken van het schooljaar? Ga met je team aan de slag tijdens een actieve, praktijkgerichte workshop:

https://www.kieresoe.nl/workshop-gouden-weken/embed/#?secret=ac1HyfOzgi#?secret=y6gmJHhcJc

Assertiviteit: Nee-zeggen

invullen formulier
invullen formulier

Assertiviteit kan leerlingen/studenten helpen in sociaal onveilige situaties. We willen graag dat leerlingen/studenten op een goede manier voor zichzelf kunnen opkomen, dat ze weerbaar zijn. In de praktijk blijkt dat leerlingen/studenten het moeilijk vinden om ‘Nee’ te zeggen. Met deze werkvorm oefenen ze dit op een speelse. laagdrempelige manier.

Doel

  • Bevorderen positief groepsgevoel
  • Leerlingen/studenten bewust maken van de eigen manier van handelen
  • Leerlingen/studenten bewust maken van de mate waarin ze voor zichzelf op kunnen komen
  • Leerlingen/studenten laten ervaren hoe moeilijk het kan zijn om ‘nee’ te zeggen
  • Leerlingen/studenten zien dat ook klasgenoten het moelijk kunnen vinden om ‘Nee’ te zeggen
  • Leerlingen/studenten durven zichzelf te laten zien

Voor wie

  • Bovenbouw PO
  • VO
  • MBO

Werkwijze

  • Print het werkblad uit en geef alle leerlingen/studenten een blad KLIK HIER
  • Leerlingen vullen dit in
  • Bespreek na met de hele groep. Begin met voorbeelden geven waarin jij het als volwassene ook moeilijk vindt om “Nee”te zeggen. Hou het luchtig door zaken te noemen als ‘Wanneer iemand in een winkel voordringt’, ‘Wanneer je gevraagd wordt om ergens mee naar toe te gaan maar je hebt eigenlijk geen zin’, ‘Iemand vraagt je te helpen maar je hebt al met iemand anders afgesproken’. ‘Iemand wil dat je iets doet wat je niet wil maar diegene is belangrijk voor jou’.
    Eventuele vragen:
    • Welke situaties zijn voor meer leerlingen/studenten herkenbaar?
    • Wat kun je doen/zeggen in zo’n situatie?
    • Stel: iemand zegt ‘Nee’ maar niet zo heel erg overtuigend. Bedoelt diegene dan ‘Ja’? Hoe ga je hiermee om?
  • Maak ruimte in het lokaal
  • Leerlingen/studenten gaan in twee rijen tegenover elkaar staan, waarbij ze zelf kiezen tegenover wie ze gaan staan
  • Om de beurt zeggen leerlingen/studenten uit een rij duidelijk en overtuigd ‘Nee’ tegen degene aan de overkant.
  • Ze moeten dat doen op verschillende manieren:
    • Fluisterend
    • Twijfelend
    • Vragend
    • Heel stellig
    • Kwaad
    • Woedend
    • Heel hard
    • Niet hard maar wel heel duidelijk
  • Bespreken de dingen die helpend is om overtuigend te klinken (stevig rechtop staan, oogcontact, rust en duidelijkheid)
  • Dan zetten leerlingen/studenten in tweetallen een stapje naar voren en zeggen om de beurt ‘nee’ op zo’n manier dat iedereen dit gelooft.
  • Wie van de twee is het meest overtuigend en waarom?
  • Nu gaan drie leerlingen/studenten die in de ene rij achteraan staan vooraan staan: nu heeft iedereen iemand tegenover zich waarvoor die níet zelf heeft gekozen. Het ‘nee-zeggen’ kan daardoor veel moeilijker zijn.
  • Oefening herhalen
  • Nabespreken
  • Laat leerlingen/studenten het werkblad inleveren: het bevat info die wellicht in een een-op-een gesprek besproken kan worden

Verder lezen:

Haeck, N. W. (2015). No prob, ik kom voor mezelf op! Amsterdam: Boom uitgevers.
https://mentaalbeter.nl/artikelen/9-tips-om-je-assertiviteit-te-vergroten/

Gedoe in groepen vóór zijn ?

Om gedoe in groepen vóór te zijn en om te voorkomen dat pestgedrag ontstaat heeft Kieresoe GroepsGedoe 2.0 ontwikkeld:

https://www.kieresoe.nl/groepsgedoe-2-0-2/embed/#?secret=LvOsbsflGg#?secret=fo2DNAKwrd

Werkvorm om het groepsgevoel te versterken:

Het blijft belangrijk om te investeren in groepsbindende activiteiten: kennismakingsspellen, werkvormen die een positieve sfeer in de groep bestendigen. Een mooie manier daarvoor is werken met ‘complimentenmemory’. De kaarten met positieve eigenschappen en vaardigheden kunnen gekoppeld worden aan de verschillende groepsrollen.
Leerlingen kunnen dan eerst een aantal kaartjes uit het spel kiezen waarvan ze denken dat het bij hen past en daarna kijken in hoeverre dat strookt met de groepsrol die ze zichzelf hebben toebedeeld. Ook hierover kun je als mentor later in gesprek.

https://www.kieresoe.nl/voorinschrijven-complimentenmemory/embed/#?secret=p0TZXKVuZ0#?secret=mE190JQQTW