Werkvorm Concentratie

Leerlingen oefenen concentratie door een ‘levend standbeeld’ te spelen. Ze spelen ‘Britse Wachters’ die niet bewegen en nergens op reageren. Overige leerlingen spelen toeristen die alles doen om ze aan het lachen/reageren te krijgen. Beide groepen concentreren zich op een andere manier. De Britse Wachters sluiten zich af van hun omgeving en de toeristen komen een voor een aan de beurt. Wanneer ze niet aan de beurt zijn moeten ze stil zijn: de wachters moeten reageren op degene die iets aan het doen is en niet op de rest.
Leerlingen vinden dit een superleuke oefening. Om voor een veilige sfeer te zorgen is het goed om duidelijke instructies te geven

Doel

  • Bewustwording eigen concentratie vaardigheid
  • Bewust leren afsluiten van omgeving
  • Effect ervaren wanneer iemand niet ‘te bereiken’ is
  • Durven ‘gek’ doen voor de klas
  • Versterken positieve sfeer in de groep
  • Creëren van een veilige gezellige sfeer

Voor wie

Bovenbouw PO
VO

Werkwijze

  • Voor deze werkvorm is ruimte nodig in het lokaal. Een groepje van 6-8 leerlingen staat steeds voor de klas, de overige leerlingen zitten in een ruime halve cirkel aan de kant. Later zullen zij een voor een langs dit groep je lopen.
  • Vraag vooraf wie van zichzelf denkt een goede concentratie te hebben en een levend standbeeld zou kunnen zijn.
  • Instructie vooraf:
    • Wanneer je voor de klas staat sta je helemaal stil, je mag niet bewegen, niet lachen, niet hoesten. Je kijkt recht voor je uit en reageert niet op wat er gebeurt. Pas als de docent het aangeeft mag je weer bewegen. Dat kan soms best lang duren.
    • De overige leerlingen zijn ‘toeristen’ en lopen één voor één langs en proberen de Britsen Wachters aan het lachen te maken. Ze houden zich aan de volgende regels:
    • geen onaardige dingen zeggen of zaken noemen die privé zijn
    • geen schrik effecten veroorzaken
    • 2 meter afstand bewaren: de Britse Wachter niet aanraken
    • Je mag alles doen: vogeltjesdans, moppen tappen, radslag doen, gekke bekken trekken enz
    • Let wel: je bent op school dus ongepaste opmerkingen of gedragingen zijn niet toegestaan
    • De docent is de scheidsrechter/jury bent en niet klasgenoten!
    • Laatste die overblijft is de winnaar.
    • Wachters mogen met hun ogen knipperen en ademhalen: verder niets, niet niezen, krabben, wiebelen of (glim)lachen: is af. Leerlingen die af zijn sluiten aan bij de ‘toeristen’.
  • Het is goed om de leerlingen vóór de klas even te helpen om in de concentratie te komen
  • Nabespreken. Kloppen de eigen verwachtingen van leerlingen?
  • Laat leerlingen tot slot een evaluatieformulier invullen waarin ook meer info staat over concentratie en hoe dat bij deze leerling werkt.
  • Voor het downloaden van het evaluatieformulier KLIK HIER

Verder lezen

  • Artikel Nationale Onderewijsgids “Hoe zorg je voor meer concentratie in het onderwijs” KLIK HIER
  • Artikel Human door Iza Omlo “Concentratieproblemen bij jongeren” KLIK HIER

Extra werkvorm om het groepsgevoel te versterken:

Het blijft belangrijk om te investeren in groepsbindende activiteiten: kennismakingsspellen, werkvormen die een positieve sfeer in de groep bestendigen. Een mooie manier daarvoor is werken met ‘complimentenmemory’. De kaarten met positieve eigenschappen en vaardigheden kunnen gekoppeld worden aan de verschillende groepsrollen.
Leerlingen kunnen dan eerst een aantal kaartjes uit het spel kiezen waarvan ze denken dat het bij hen past en daarna kijken in hoeverre dat strookt met de groepsrol die ze zichzelf hebben toebedeeld. Ook hierover kun je als mentor later in gesprek.

Gedoe in groepen vóór zijn ?

Om gedoe in groepen vóór te zijn. Om te voorkomen dat pestgedrag ontstaat heeft Kieresoe twee spellen ontwikkeld:

Groepsdruk

student vult formulier in
Student vult formulier in

Bij een groep horen is belangrijk. Zeker voor jongeren. Door groepsdruk wordt duidelijk welke ‘sociale normen’ er in de groep heersen. Welk gedrag is gepast, welk gedrag moet je vertonen om erbij te horen. Wanneer binnen een groep risico’s nemen de norm is zal een jongere beïnvloed worden om dit ook te doen. Het kan ook positief uitpakken wanneer de groep juist positief gedrag stimuleert. Groepsdruk wordt niet altijd bewust uitgeoefend. Jongeren zijn zich vaak niet bewust van de druk die de groep heeft op hun gedrag. Deze werkvorm/les helpt daarbij.

Onbewuste afstemming:
Dit is krachtig en vaak moeilijk te herkennen. Mensen willen instinctief niet uit de toon vallen, waardoor ze gedrag van anderen overnemen zonder dat ze zich daar volledig bewust van zijn. Dit mechanisme is sterk aanwezig in groepen, vooral bij jongeren die gevoelig zijn voor groepsacceptatie.
Zo kan een jongere, die normaal voorzichtig is, toch meedoen aan een challenge of trend omdat anderen in de groep enthousiast zijn. Het lijkt vanzelfsprekend omdat de groep dit gedrag normaliseert.

Impliciete groepsdruk
Naast onbewuste afstemming spelen ook onuitgesproken groepsregels een grote rol in hoe mensen zich gedragen. Dit wordt impliciete groepsdruk genoemd. Binnen elke groep bestaan stilzwijgende normen over hoe men zich hoort te gedragen of eruit hoort te zien. Denk aan het dragen van bepaalde merkkleding of het volgen van trends die niet expliciet worden opgelegd, maar wel door iedereen binnen de groep als vanzelfsprekend worden gezien.

Expliciete groepsdruk
Dit is de meest directe vorm van groepsdruk, waarbij groepsleden duidelijk maken welk gedrag van anderen wordt verwacht. Er worden expliciete gedragsregels opgesteld, vaak met sancties voor wie zich daar niet aan houdt. Dit kan variëren van sociale uitsluiting tot andere vormen van straf. Dwang speelt hier vaak een rol om ervoor te zorgen dat groepsleden zich conformeren.

Groepsdruk kan zowel negatieve als positieve effecten hebben. Een destructieve groep moedigt bijvoorbeeld pesten aan, terwijl een ondersteunende groep respect of samenwerking stimuleert. Het benutten van positieve groepsdruk kan daarom een krachtig middel zijn om gedoe in groepen tegen te gaan en een veilige, saamhorige sfeer te creëren. Inzicht in deze mechanismen maakt mensen weerbaarder en helpt hen bewuster keuzes te maken.

Doel:

  • Positieve groepsvorming
  • Bespreekbaar maken van thema’s rondom groepsdruk en sociale (on)veiligheid
  • Bewustwording eigen (groeps)gedrag
  • Handvaten geven om eigen rol te durven pakken
  • Opkomen voor anderen

Voor wie

  • Bovenbouw PO
  • VO
  • MBO

Werkwijze

  • Print voor alle leerlingen/studenten een werkblad uit: KLIK HIER
  • In de PowerPoint presentatie zijn meerdere YouTubefilmpjes opgenomen die allemaal gaan over groepsdruk. Kies de filmpjes uit die voor jouw groep relevant zijn. Download de PowerPoint: KLIK HIER
  • Deel de werkbladen uit en laat leerlingen/studenten dit invullen.
  • Laat leerlingen/studenten hun antwoorden bespreken in tweetallen of in een klein groepje
  • Bespreek klassikaal:
    • Bij welke situaties zouden de meeste leerlingen/studenten doen wat de groep doet?
    • Bij welke situaties juist niet?
  • Kies een aantal filmpjes uit de PowerPoint.
  • Bespreek na ieder filmpje met de klas wat er is opgevallen, wat ze zelf zouden doen in een dergelijke situatie of hoe ze dit zouden oplossen en wat daarvoor nodig is.

Literatuur en bronnen

https://www.researchgate.net/publication/254826165_Een_studie_naar_het_concept_groepsdruk/link/00b49538374ab6e2fe000000/download

https://www.universiteitleiden.nl/nieuws/2017/01/als-je-vrienden-in-de-sloot-springen%E2%80%A6

https://wegwijzerjeugdenveiligheid.nl/documenten/een-studie-naar-het-concept-groepsdruk

Werkvormen om de saamhorigheid in een groep te versterken:

Soms ‘rommelt’ het in de groep. Het lijkt of de sfeer helemaal verstoord is. Er gebeurt van alles dat de groepsdynamiek op scherp stelt. Het is belangrijk om te blijven investeren in groepsbindende activiteiten: kennismakingsspellen, werkvormen die een positieve sfeer in de groep bestendigen. Een mooie manier daarvoor is werken met ‘Complimentenmemory’.

Werkvormen om pesten te voorkomen

Met het stellingen-pakket ‘GroepsGedoe’ leren leerlingen/studenten elkaar beter kennen en leren ze vooral hoe ze zelf invoed kunnen hebben op de dynamiek in de groep.

Grip op de groep krijgen? Volg met je team een workshop

Vaardigheden eigen maken

Samenwerken, luisteren, geconcentreerd werken. Steeds vaker wordt het belang benadrukt dat leerlingen/studenten vaardigheden zoals de 21st century skills bezitten. Hierover is veel info te vinden bijvoorbeeld via de SLO  of Leraar24.
Maar vragen we weleens aan leerlingen/studenten zélf hoe dit soort vaardigheden geleerd kunnen worden? Deze werkvorm kan hierbij worden ingezet. Leerlingen/studenten gaan in groepjes bedenken hoe een vaardigheid geleerd kan worden, welke stapjes daarvoor gezet kunnen worden en wie of wat daarbij kan helpen.

Voor downloaden KLIK HIER

Doel

  • (H)erkennen van vaardigheden
  • Bewust worden van de mogelijkheden en voordelen van vaardigheden
  • Inzicht krijgen in eigen en andermans vaardigheden
  • Leren van elkaars inzichten
  • Leerlingen/studenten bewust maken van hulpbronnen
  • Bevorderen positief groepsgevoel
  • Samenwerkingsvaardigheden bevorderen

Voor wie

  • Bovenbouw PO
  • VO
  • MBO

Werkwijze

  • Download het stappenplan: KLIK HIER
  • Print het stappenplan 12 keer uit op A4 formaat.
  • Maak kaartjes met vaardigheden gebruik het Kwaliteitenspel of kies geschikte vaardigheden uit ‘Complimentenmemory’ (meer info: KLIK HIER).
  • Verdeel de klas in 4 groepen.
  • Bedenk welke vaardigheden door welk groepje worden uitgewerkt
  • Geef iedere groep 3 kaarten en 3 stappenplannen (voor iedere vaardigheid een).
  • Iedere groep gaat overleggen en de stappenplannen invullen per vaardigheid.
  • Bespreek klassikaal de opbrengsten.
  • Nabespreking
  • Wat valt op?
  • Hebben de groepjes het verschillend aangepakt?
  • Hoe zouden leerlingen/studenten zelf zo’n stappenplan kunnen gebruiken?

Verder lezen

  • Artikel SLO “21st century vaardigheden” KLIK HIER
  • Artikel Leraar 24: “Een nieuwe kijk op vaardigheden voor nu en in de toekomst” KLIK HIER

Extra werkvorm om het groepsgevoel te versterken:

Het blijft belangrijk om te investeren in groepsbindende activiteiten: kennismakingsspellen, werkvormen die een positieve sfeer in de groep bestendigen. Een mooie manier daarvoor is werken met ‘complimentenmemory’. De kaarten met positieve eigenschappen en vaardigheden kunnen gekoppeld worden aan de verschillende groepsrollen.
Leerlingen/studenten kunnen dan eerst een aantal kaartjes uit het spel kiezen waarvan ze denken dat het bij hen past en daarna kijken in hoeverre dat strookt met de groepsrol die ze zichzelf hebben toebedeeld. Ook hierover kun je als mentor later in gesprek.

Gedoe in groepen vóór zijn ?

Om gedoe in groepen vóór te zijn. Om te voorkomen dat pestgedrag ontstaat heeft Kieresoe twee spellen ontwikkeld:

Grip op de groep krijgen? Volg met je team een workshop

Werkvormen Paarse Vrijdag

paarse sjaal

Kan en mag iedereen zichzelf zijn in de groep? Worden verschillen geaccepteerd? Paarse vrijdag is de dag waarop scholieren en studenten door het dragen van de kleur paars op school hun solidariteit kunnen tonen met LHBTI+’ers. Hier een aantal werkvormen om paarse vrijdag aan te grijpen om meer begrip te krijgen voor diversiteit. Bekijk de stellingen vooraf kritisch en kies kaarten die passen bij deze groep of die passend zijn bij het groepsproces op dit moment.
De PowerPoint bevat stellingen om seksuele- en genderdiversiteit bespreekbaar te maken.
Met stellingen zijn veel werkwijzen mogelijk.

Doel:

  • Bespreekbaar maken gender- en seksuele diversiteit
  • Solidair leren zijn met anderen
  • Bewust worden van diversiteit in de groep
  • Bewust worden van eigen en andermans (voor)oordelen
  • Respectvol om leren gaan met elkaar
  • Positieve groepsvorming

Voor wie

  • Bovenbouw PO
  • VO
  • MBO

Werkwijze 1:

  • Print voor ieder groepje de stellingen uit: KLIK HIER
  • Verdeel de klas in kleine groepjes van drie of vier leerlingen.
  • Elk groepje krijgt de stellingen en een rood, groen en wit vel papier.
  • Leerlingen/studenten knippen de kaartjes uit.
  • Dan lezen ze de stellingen door en beslissen welke afgewezen worden en op een rood vel terecht komen. De stellingen waar men het mee eens kan zijn komen op een groen vel en die waarover men twijfelt op een wit papier.
  • Leerlingen/studenten bespreken nogmaals de gemaakte keuzes en plakken de kaartjes op het rode, groene of witte vel.

Nabespreking
Bespreek met de groep de opbrengsten. Leg (of hang) daarvoor eerst alle vellen met stellingen van de verschillende groepjes bij elkaar. Hierdoor ontstaat een beeld van wat de groep vindt.
Selecteer de vijf stellingen waar de meeste leerlingen/studenten blijkbaar achter staan. Kies vervolgens de vijf stellingen waarvoor het minst draagvlak is.

Mogelijke vragen:
– Zijn er grote verschillen tussen de groepen?
– Waar zijn de groepsleden het over eens?
– Wat valt op?
– Welke stellingen liggen op het witte vel? Wordt daar verschillend over gedacht?
– Wie is er, na anderen gehoord te hebben, van gedachten veranderd?
– Zijn er afspraken te maken met de opbrengsten van deze les?

Werkwijze 2:

  • Alle leerlingen/studenten krijgen een rood en een groen kaartje.
  • Voor het downloaden van de PowerPoint: KLIK HIER
  • De begeleider leest de stellingen een voor een voor en de leerlingen/studenten geven aan of ze het ermee eens zijn (door het opsteken van een groen kaartje) of dat ze het er niet mee eens zijn (rood kaartje).
  • Na iedere stelling kunnen een aantal argumenten voor of tegen de stelling worden uitgewisseld.
  • De begeleider leidt de discussie.

Nieuw: KlassenKlets

Door het hele jaar heen is het van belang om de dynamiek in een groep positief te beïnvloeden. Om de sfeer positief te beïnvloeden, om de onderlinge band te versterken en een gevoel van saamhorigheid te creëren zijn kennismakingsactiviteiten nuttig en nodig. KlassenKlets bestaat uit kaartjes met vragen die je op verschillende manieren in de klas kunt gebruiken. Het is ook in te zetten als een bordspel. Hoe dat werkt en meer info zie:

Meer werkvormen om de saamhorigheid in een groep te versterken:

kaartjes complimentenmemory
kaartjes complimentenmemory

Grip op de groep krijgen?

Met je team aan de slag rondom sociale veiligheid?

Goed in….

klas speelt complkimentenmemory

Het is altijd goed om weer even met de groepsvorming bezig te zijn. Laat leerlingen/studenten reflecteren en (opnieuw) met elkaar kennismaken op weer een heel andere manier zodat ze elkaar nog beter leren kennen. Op het groepsgevoel en de sfeer in de klas heeft dit een positief effect. De werkvorm ‘Goed in…’ is hier erg geschikt voor en werkt oa met oplossingsgerichte vragen.

Leerlingen/studenten (h)erkennen in welke vaardigheden ze (al) goed zijn en wat ze nog graag willen leren en delen dit met anderen. Door het invullen van een werkblad reflecteren ze hier op en bezinnen op hoe ze deze vaardigheid zich het beste eigen kunnen gaan maken.

Voor deze werkvorm zijn veel (ongeveer 50) verschillende kaartjes nodig met daarop eigenschappen en vaardigheden die leerlingen/studenten mogelijkerwijs bezitten of willen verwerven. Het is fijn wanneer er heel veel kaartjes zijn, er mogen ook dubbele kaartjes tussen zitten: Leerlingen/studenten hebben dan wat te kiezen en soms zal een kaartje geschikt zijn voor meer dan één leerling/student. Je kunt deze kaartjes zelf maken, je kunt Kwaliteitenkaartjes gebruiken maar je zou ook ‘Complimentenmemory’ kunnen aanschaffen waarin zo’n 100 stevige kaarten zitten op A5-formaat die voor deze werkvorm heel geschikt zijn. Voor bestellen KLIK HIER

Doel:

  • (opnieuw) kennismaken
  • Leren reflecteren
  • (H)erkennen van eigenschappen
  • Inzicht krijgen in eigen en andermans kwaliteiten
  • Leren delen van kwaliteiten met de groep
  • Anderen helpen kwaliteiten te (h)erkennen
  • Creëren van een veilige gezellige sfeer
  • Bevorderen positief groepsgevoel

Voor wie

  • Bovenbouw PO
  • VO
  • MBO

Werkwijze

  • Print voor iedere leerling/student het werkblad: KLIK HIER
  • Maak kaarten of gebruik Complimentenmemory kaarten. Leg de kaarten open op een paar aan elkaar geschoven tafels en zet leerlingen er in een grote kring omheen.
  • Leerlingen/studenten kiezen allemaal 2 kaarten. Een kaart waarop een vaardigheid of eigenschap staat die ze bezitten en een met een vaardigheid of eigenschap waaraan ze willen werken.
  • In de nabespreking vertelt elke leerling/student om de beurt waarom juist voor deze kaarten is gekozen.
  • Is dit voor jou klas nog te moeilijk dan kun je ervoor kiezen om eerst in tweetallen leerlingen/studenten laten bespreken welke kaart ze hebben gekozen en waarom.
  • Ook het uitkiezen van de kaarten kun je leerlingen/studenten individueel in stilte laten doen of juist in overleg in een tweetal of in een klein groepje. Dit kan als voordeel hebben dat leerlingen/studenten elkaar helpen positieve vaardigheden te vinden.
  • Tot slot kun je leerlingen/studenten op een werkblad laten opschrijven welke kaarten ze hebben gekozen en waarom. Je kunt ze daarbij laten nadenken hoe ze zich de vaardigheid die ze graag willen gaan beheersen eigen kunnen maken. Na een paar weken kun je de werkbladen weer uitdelen en leerlingen/studenten laten kijken hoever ze zijn met het halen van de doelen die ze zich gesteld hebben.

Verder lezen:

  • Oplossingsgericht werken in het onderwijs artikel door Dirk van der Wulp KLIK HIER
  • Bannink, F. (2021). Optimaal Onderwijs. Amsterdam: Boom.
  • Effectief leren complimenteren, Coert Visser KLIK HIER
  • Welk effect hebben complimenten van de leerkracht op het zelfvertrouwen van leerlingen in de bovenbouw van de basisschool? Wij-leren KLIK HIER
  • Feedback om leren zichtbaar te maken. John Hattie & Shirley Clarke KLIK HIER

Extra werkvormen om het groepsgevoel te versterken:

Gedoe in groepen vóór zijn ?

Om gedoe in groepen vóór te zijn. Om te voorkomen dat pestgedrag ontstaat heeft Kieresoe twee spellen ontwikkeld:

Eigendunk

foto leerlingen in de kring

Een actieve en activerende werkvorm waarbij leerlingen/studenten elkaar beter leren kennen en er een enthousiaste prettige sfeer in de groep ontstaat. Leerlingen/studenten vinden het vaak moeilijk om te benoemen waar ze goed in zijn. Zeggen dat je ergens goed in bent getuigt in hun ogen van eigendunk en als je iets niet mag hebben is het ‘eigendunk’. Meteen een mooie gelegenheid om het te hebben over eigendunk en het verschil met zelfwaardering en terecht trots mogen zijn op iets waarin je goed bent. Het spel lijkt op een stoelendans.

Doel:

  • Op een andere manier kennismaken met docent en met elkaar
  • Aandacht richten op elkaar en op de groep
  • Leren delen van kwaliteiten met de groep
  • Leren ontvangen en geven van complimenten
  • Anderen helpen kwaliteiten te (h)erkennen
  • Creëren van een veilige gezellige sfeer

Voor wie:

Bovenbouw PO
VO
MBO

Werkwijze:

Hiervoor is ruimte nodig in het lokaal. Alle deelnemers zitten op stoelen in een kring. Het spel begint als ‘Fruitmandje’, een soort stoelendans die een aantal leerlingen al zullen kennen.
Elke sdeelnemer krijgt één van de drie fruitsoorten appel, peer of banaan toegewezen.
De docent staat in het midden van de kring en roept een fruitsoort, bijvoorbeeld banaan. Alle bananen moeten op dat moment opstaan en een andere plaats zoeken. Je kunt ook ‘fruitmandje’ roepen ten teken dat iedereen een andere plek moet zoeken.

Dit oefen je even met alle fruitsoorten om vervolgens (als docent) zelf mee te gaan spelen; je gaat ook op zoek naar een lege stoel.
Vanaf dat moment is er dus altijd een stoel te weinig en degene die geen stoel kan vinden moet in het midden gaan staan en een fruitsoort roepen.

Als dit een tijdje op deze manier gespeeld is verandert het spel in het ‘Eigendunk’-spel.

Er wordt door degene die in het midden staat geen fruit meer geroepen maar er wordt gezegd: “Ik ben goed in….”.Deze leerling noemt dan iets op waar ze goed in zijn en iedereen die daar ook goed in is (al is het maar een heel klein beetje) rent naar een andere stoel.

Het leuke van deze oefening is dat leerlingen/studenten elkaar gaan helpen. Wanneer iemand in het midden staat die maar niet kan bedenken waar hij of zij goed in, is zullen groepsgenoten snel zeggen; “Oh, maar jij bent heel goed in….”. Dit is heel ondersteunend en een meerwaarde voor de positieve sfeer in de groep.

Complimenten

Niet voor iedereen is het gemakkelijk om complimenten te ontvangen. Iets positiefs zeggen over jezelf is niet voor iedereen vanzelfsprekend. Een ander positieve feedback geven is vaak makkelijker. Een enkeling vindt het moeilijk om een compliment in ontvangst te nemen. Iemand die een compliment krijgt staat even in het middelpunt van de belangstelling. Niet iedereen vindt dat fijn. Mensen kunnen het moeilijk vinden om zich een houding te geven wanneer ze een compliment krijgen. Zo wordt een compliment wel eens weggelachen of voelt iemand zich verplicht om een complimentje terug te geven. Dat vormt dan een mooie aanleiding om een (deel van de) les te besteden aan complimenten geven en ontvangen.
Daarin kunnen de volgende onderstaande aandachtspunten meegenomen worden.

Tips om een compliment op een goede manier te geven:

  • Doe het persoonlijk
  • Gebruik de ik-vorm
  • Maak het specifiek
  • Maak het zo concreet mogelijk
  • Licht eventueel je compliment toe met een voorbeeld

Tips om een compliment op een goede manier te ontvangen:

  • Maak oogcontact
  • Bedank de ander
  • Twijfel niet aan de goede bedoeling
  • Geniet van het moment

KLIK HIER voor meer info

Bron

Voor deze werkvorm heb ik het spel ‘Fruitmandje’ vorm gegeven zodat het paste bij de mijn praktijksituatie. Ik heb naar de oorspronkelijke bron van ‘Fruitmandje’ gezocht maar niet gevonden.

Met GroepsGedoe 2.0 zet je jongeren aan het denken. Jongeren krijgen meer zicht op  de impact die ieders doen en laten heeft op de groep en hoe dat soms schadelijk kan zijn. Door het werken met dit spel worden jongeren bewust gemaakt van wat ze samen kunnen doen om voor een veilig sociaal klimaat in de groep te zorgen.
Het is geschikt voor gebruik in de klas maar ook buiten het onderwijs in te zetten. Meer info:  KLIK HIER.


 Kaartje raden

doosje met kaartjes om te raden

Na een toetsweek, een week waarin veel gevraagd is van leerlingen/studenten is het goed om weer even iets actiefs te doen. Een werkvorm die positieve energie oplevert. Tijd voor een vrolijke, laagdrempelige werkvorm ‘Kaartje raden’, die de sfeer positief beïnvloedt, die leerlingen/studenten in beweging brengt en die leerlingen/studenten leert associëren en de woordenschat spelenderwijs vergroot. Het spel lijkt een beetje op ‘Thirty seconds’.
Er zijn ‘gewone kaartjes’ die aansluiten bij school, er zijn ‘Zomerkaartjes’ en ‘Winterkaartjes’.

Voor wie

  • Bovenbouw PO (basisschool)
  • VO (voortgezet onderwijs)
  • Mbo

Doel:

  • Leerlingen/studenten durven voor de klas te staan om iets uit te beelden dan wel te omschrijven
  • Vergroten actieve woordenschat
  • Leerlingen/studenten leren associëren
  • Plezierig met elkaar in competitie gaan
  • Creëren van een gezellige fijne sfeer

Werkwijze:

  • Kies welke soort kaartjes je wil gaan gebruiken
  • Print de pagina met de kaartjes
  • Knip de kaartjes uit en kies welke je wil gebruiken in de klas.
  • De leerlingen/studenten zetten de tafels aan de kant en zetten de stoelen in een grote V-vorm.
  • Verdeel de groep in twee teams en zet deze schuin tegenover elkaar.
    Daarna kan het spel gespeeld worden.
  • Je hebt ook een stopwatch nodig. Dat kan via een smartphone waarbij je een van de leerlingen de rol van tijdbewaker geeft. Of digitaal via het digibord bijvoorbeeld :
    https://www.online-stopwatch.com/dynamite-timer/full-screen/
    dan komt er een geluidssignaal wanneer de tijd om is.

Spelregels:

  • Een leerling/student uit een van de twee teams gaat voor de klas staan en krijgt een minuut de tijd om zoveel mogelijk kaartjes te raden en ‘weg’ te spelen.
  • Laat de leerling/student die aan de beurt is een kaartje zien en deze gaat wat erop staat uitbeelden en/of omschrijven.
  • Het uitbeelden doet de leerling/student voor het eigen team dat moet raden wat er op het kaartje staat.
  • Zodra het woord geraden is krijgt de leerling/student het volgende kaartje te zien. Voor ieder weggespeeld kaartje krijgt men een punt.
  • Zegt een leerling/student per ongeluk een woord of een gedeelte daarvan dat op het kaartje staat dan telt het kaartje niet mee en volgt een time-out van tien strafseconden waarin niet geraden kan worden. Ik doe dat door hardop van tien terug te tellen naar nul.
  • Het team dat niet aan de beurt moet stil zijn.
  • De score wordt bijgehouden op een blaadje.
    Leerlingen/studenten kunnen erg fanatiek worden van ‘kaartje raden’ en hard gaan roepen. Maak hierover afspraken. Ook door elkaar roepen helpt niet echt bij
    Om de kaartjes te downloaden
kaartjes raden

Variatie

Je kunt dit spel ook spelen met complimentenkaarten. Dan moeten leerlingen/studenten een vaardigheid of eigenschap omschrijven die op een kaartje staat. Ze mogen dan de geraden kaart geven aan iemand waarvan ze vinden dat het omschreven compliment het beste past. Zie voor meer uitleg: KLIK HIER

Bron:

Deze werkvorm heb ik vorm gegeven zodat het paste bij de mijn praktijksituatie. De oorspronkelijke bron is het spel ‘Thirthy seconds’ .

Werkvormen om aan de sociale veiligheid in groepen werken:

Het blijft belangrijk om te investeren in groepsbindende activiteiten: kennismakingsspellen, werkvormen die een positieve sfeer in de groep bestendigen. Een mooie manier daarvoor is werken met ‘complimentenmemory’. De kaarten met positieve eigenschappen en vaardigheden kunnen gekoppeld worden aan de verschillende groepsrollen.
Leerlingen/studenten kunnen dan eerst een aantal kaartjes uit het spel kiezen waarvan ze denken dat het bij hen past en daarna kijken in hoeverre dat strookt met de groepsrol die ze zichzelf hebben toebedeeld. Ook hierover kun je als mentor later in gesprek.

Gedoe in groepen vóór zijn ?

Om gedoe in groepen vóór te zijn. Om te voorkomen dat pestgedrag ontstaat heeft Kieresoe twee spellen ontwikkeld:


 Grapje! Moet toch kunnen?!

Grapje! Moet toch kunnen?! Dat was het Thema van de Week tegen pesten van de stichting School en Veiligheid een paar jaar geleden. Een belangrijk thema want een plezierige sfeer en samen lachen gaan vaak hand in hand.
In de eerste periode van het schooljaar worden de normen bepaald in de groep en humor kan daarbij helpen.

Toch is het ook glad ijs: wanneer gaat een grapje te ver. Wanneer wordt lachen uitlachen. De grenzen zijn vaak diffuus. ‘Wanneer is een grapje grappig?’ is een vraag die haast niet te beantwoorden is. Wanneer is iets grappig en wanneer grensoverschrijdend? Een grapje in de ene context kan prima zijn terwijl in een andere context dezelfde grap echt niet kan.

Humor en grappen stellen een toehoorder vaak ook voor een dilemma. Als je niet lacht zul je de grap wel niet snappen of een ‘zeikerd’ zijn of iemand zonder gevoel voor humor.
Door te lachen om een grap help je om de norm in een groep te bepalen. Door te lachen accepteer je een grens.
Een grap kan ook bedoeld zijn om een spiegel voor te houden en daardoor kunnen mensen aan het denken gezet worden over de (uitvergrote) werkelijkheid.

Soms is het heel duidelijk: er wordt een grap gemaakt ten koste van een ander. Wanneer dat herhaaldelijk gebeurt en de ‘grappenmaker’ niet wordt terug gefloten kan dit ontaarden is pestgedrag wat schadelijk is niet alleen voor het slachtoffer maar voor de hele groep.

Doel

  • Bewust-worden van gevolgen van schijnbaar onschuldige grapjes
  • Bespreekbaar maken uitschelden
  • Leerlingen/studenten laten nadenken welke rol je kunt pakken in deze situatie
  • Leren van elkaars inzichten
  • Bevorderen positief groepsgevoel

Voor wie

  • Bovenbouw PO
  • Onderbouw VO

Werkwijze

  • Download het verhaal HIER
  • Download eventueel de PowerPointPresentatie HIER. De stellingen gaan niet over het verhaal maar over grapjes maken in het algemeen. Lees vooraf de stellingen goed door en kies die stellingen die passen bij jouw groep.
  • Lees het verhaal voor en bespreek het met de klas.
  • Kies vervolgens een van de twee volgende werkwijzen:

Post-its met Flap

  • Verdeel de groep in twee- of drietallen.
  • De stellingen worden voorgelezen en/of getoond via de PowerPoint op het Digibord.
  • Leerlingen/studenten gaan in hun groepje overleggen en vervolgens naar aanleiding van de stelling een argument voor of tegen bedenken. Dit wordt op een Post-it genoteerd.
  • De Post-its worden op een gezamenlijke flap geplakt.
  • Bespreek na afloop opvallende uitspraken in de groep:
    • Zijn er overeenkomsten, verschillen?
    • Welke thema’s keren steeds weer terug in het groepsgesprek?
    • Aanvullende opdracht: maak eigen stellingen en wissel deze uit.

Scenes maken

  • Laat leerlingen/studenten in tweetallen of kleine groepjes twee of drie stellingen uitkiezen.
  • Ze moeten nu met behulp van de stelling een klein verhaaltje bedenken en dat ook uitspelen.
  • Iedere scene heeft een begin, een midden en een duidelijk einde.
  • Vertel vooraf dat de scenes worden nabesproken en welke vragen er dan gesteld worden.
  • Geef ze niet te lang de tijd om te bedenken en te repeteren: vijf  tot tien minuten is voldoende. Dit maakt de presentatie achteraf ‘veiliger’.
  • Vertel leerlingen/studenten dat in een theatervoorstelling eindeloos geoefend wordt. Dus als het resultaat minder geslaagd is dan kinderen vooraf hoopten, ligt het vooral daaraan.
  • Aan elkaar presenteren en nabespreken. Mogelijke vragen:
    • Wat heeft deze scene ons willen zeggen?
    • Was wat er gebeurde herkenbaar?
    • Wat heeft het groepje leerlingen/studenten goed gedaan?

Verder lezen

Werken aan pestpreventie?

Met het stellingen-pakket ‘GroepsGedoe’ leren leerlingen/studenten elkaar beter kennen en leren ze vooral hoe ze zelf invoed kunnen hebben op de dynamiek in de groep.

Ongeschreven regels

Wat is dat nu eigenlijk ‘normaal’? Welk gedrag verwachten we van leerlingen/studenten? Wat vinden wij als docenten normaal en waarin ontstaan verschillen? Zijn deze verschillen te overbruggen? Welke ongeschreven regels zijn er in een groep?
Met een klas in gesprek gaan aan de hand van onderstaande werkvorm kan een hulpmiddel zijn om duidelijkheid te krijgen en een aanleiding om over normen en waarden van gedachten te wisselen.

Doel

  • Helder krijgen wat gewenst gedrag eigenlijk is
  • (H)erkennen ongeschreven regels
  • Verschillen herkennen in elkaars visie
  • Gesprek aangaan over verschillen in normen en waarden
  • positieve groepsvorming

Voor wie

  • Groep 8 PO
  • VO
  • MBO

Werkwijze

Ongeschreven regels zijn omgangsvormen, een soort afspraken waar iedereen zich aan houdt zonder dat het échte regels zijn.
Start de werkvorm met uitleg en laat leerlingen/studenten komen met voorbeelden of gebruik onderstaande voorbeelden:

  • Je kijkt niet ongevraagd op iemands telefoon mee
  • Je draagt geen sokken als je sandalen aanhebt
  • Je maakt niet ongevraagd een foto van iemand
  • Je bent niet té eerlijk
  • Je moet iemand niet de hele tijd aanstaren
  • Je gaat niet ongevraagd spieken
  • snitchen

In sommige groepen gelden ongeschreven regels die soms vervelend zijn

  • Het is stom om goede cijfers te halen
  • Als je iets heel op tijd inlevert ben je een nerd
  • Als je met die en die omgaat hoor je er niet meer bij

Welke ongeschreven regels zijn er in deze groep?
Leerlingen/studenten bespreken dit in kleine groepjes en noteren deze regels. Wat zijn de consequenties wanneer je die overschrijdt?
Klassikaal bespreken en op het bord de meest voorkomende ongeschreven regels noteren.

Bespreken wat de verschillen zijn tussen ‘netjes’ en ‘normaal’. Netjes is beschaafd, beleefd. Het is fijn als leerlingen/studenten dit doen. Normaal is vanzelfsprekend. Er mag van alle leerlingen/studenten verwacht worden dat dit gebeurt.

.

Leerlingen/studenten krijgen allemaal een werkblad ‘Netjes of Normaal’ en vullen dit individueel in. Om het formulier te downloaden KLIK HIER
Het werkblad bevat een extra kolommen waar ze eigen gedragsvoorbeelden kunnen invullen.
In een groepsgesprek worden alle gedragingen besproken en vervolgens op het bord ingedeeld in kolommen.
Leerlingen/studenten in kleine groepjes (of tweetallen) gedragingen laten verzinnen die hier nog aan toegevoegd kunnen worden.

Bespreek tot slot of er verschil is in wat volwassenen (docenten) normaal vinden en wat leerlingen/studenten vinden

Bron

Deze laatste werkvorm en ook het formulier is gebaseerd op een lesidee van Paul Pelle. Paul verzamelt veel lessen voor met name mentoren in het VO en publiceert deze op zijn website. Zie: www.mentortijd.nl

Extra werkvorm om het groepsgevoel te versterken:

Het blijft belangrijk om te investeren in groepsbindende activiteiten: kennismakingsspellen, werkvormen die een positieve sfeer in de groep bestendigen. Een mooie manier daarvoor is werken met ‘complimentenmemory’. De kaarten met positieve eigenschappen en vaardigheden kunnen gekoppeld worden aan de verschillende groepsrollen.
Leerlingen/studenten kunnen dan eerst een aantal kaartjes uit het spel kiezen waarvan ze denken dat het bij hen past en daarna kijken in hoeverre dat strookt met de groepsrol die ze zichzelf hebben toebedeeld. Ook hierover kun je als mentor later in gesprek.

Gedoe in groepen vóór zijn ?

Om gedoe in groepen vóór te zijn. Om te voorkomen dat pestgedrag ontstaat heeft Kieresoe twee spellen ontwikkeld:

Vertrouwen

formulier vertrouwen

We hebben het vaak over vertrouwen. We moeten op elkaar vertrouwen, we moeten op onszelf vertrouwen. We moeten ergens vertrouwen in hebben. Onze hele samenleving is gebaseerd op basis van vertrouwen.

Om te peilen wat leerlingen/studenten vinden wat vertrouwen is en om een beeld te krijgen van de sociale veiligheid in een groep kun je leerlingen/studenten een vragenlijst laten invullen en deze klassikaal te bespreken. De formulieren in laten leveren: het bevat voor de docent interessante informatie over hoe een leerling/student denkt over vertrouwen, controle en ‘snitchen’. Wellicht zullen soms antwoorden aanleiding geven om individueel na te praten met een leerling/student.
De vierde aflevering van de podcast GroepsGedoe gaat over vertrouwen. Ik bevraag daarin experts, docenten en leerlingen/studenten over dit onderwerp.

Doel

  • Inzicht krijgen in de sociale veiligheid binnen de groep
  • Bevorderen positief groepsgevoel
  • Leren van elkaars inzichten
  • Nadenken over wat maakt dat het goed gaat in de groep

Voor wie

  • Groep 8 PO
  • VO
  • MBO

Werkwijze

  • Laat leerlingen/studenten het formulier invullen
  • Laat leerlingen/studenten in tweetallen of kleine groepjes elkaars antwoorden bespreken
  • Bespreek vervolgens klassikaal vraag voor vraag
  • Laat leerlingen/studenten het formulier inleveren : het geeft wellicht aanleiding tot een individueel gesprek.

Om het formulier te downloaden KLIK HIER

Verder lezen:

  • Vertrouwen als vierde basisbehoefte: ‘Goed onderwijs is onderwijs dat deugt’ artikel van Dolf van der Berg KLIK HIER
  • Vertrouwen en zelfvertrouwen als kwaliteiten van ontwikkeling en leren artikel van Luc Stevens KLIK HIER

Meer werkvormen om de saamhorigheid in een groep te versterken: