Luisteren

Het gerucht

Een oefening waarbij duidelijk wordt dat wanneer je iets doorvertelt het nooit een exacte weergave is van het oorspronkelijke verhaal. Leerlingen/studenten gaan nadenken over wat dat betekent wanneer ze luisteren naar roddels en wat het effect kan zijn van het doorvertellen van geruchten.

Doel

  • Leren gericht en objectief luisteren
  • Trainen van het geheugen
  • Bewustwording van de effecten van doorvertellen
  • Ervaren dat bij doorvertellen het nooit een exacte weergave kan zijn van het oorspronkelijke verhaal
  • Herkenning van het mechanisme bij doorvertellen
  • Bewustwording van de gevolgen van verhalen doorvertellen
  • Leerlingen/studenten de koppeling laten maken naar roddelen en de effecten daarvan
  • Bewust worden dat goed luisteren alleen niet genoeg is om de ‘waarheid’ te weten

Voor wie

  • Bovenbouw basisschool (PO)
  • Voortgezet onderwijs (VO)
  • Onderbouw MBO

Werkwijze 

  • Print de verhalen uit. KLIK HIER
  • Zet voor de klas een ‘luister’-stoel.
  • Vier of vijf leerlingen/studenten wachten op de gang.
  • Een leerling/student zit op de luisterstoel en hoort het verhaal uit eerste hand van de docent die het voorleest.
  • De eerste leerling/student wordt van de gang gehaald en gaat op de luisterstoel zitten. De leerling/student die op de stoel zat wordt nu de verteller. Deze moet proberen het verhaal zo goed mogelijk door te vertellen.
  • Vervolgens gaat de leerling/student die geluisterd heeft de volgende halen en vertelt het verhaal zoals deze het onthouden heeft door. En zo gaat het door.
  • De laatste leerling/student vertelt uiteindelijk de laatste versie aan de groep.
  • Het ‘publiek’ moet zo stil mogelijk zijn en moet proberen niet te reageren wanneer er fouten insluipen. Dat kan soms erg moeilijk zijn.
  • Probeer ervoor te zorgen dat alle leerlingen/studenten een keer op de ‘luisterstoel’ gezeten hebben.
  • Vaak blijft er maar weinig over van het oorspronkelijke verhaal. Het is goed om aan het eind het originele verhaal nogmaals voor te lezen.
  • Bespreek klassikaal na aan de hand van onderstaande vragen en/of laat leerlingen/studenten een werkblad invullen. Voor een printbare versie van het werkblad: KLIK HIER

Vragen voor de nabespreking:

  • Hoe komt het dat het verhaal verandert?
  • Wat valt vooral op?
  • Wat gebeurt er met de nonverbale communicatie en de lichaamstaal. Hoe komt dit?
  • Wat betekent dit voor wanneer je zelf een verhaal over iemand hoort?
  • Wat kunnen de gevolgen zijn van zo’n doorverteld verhaal?

Werkblad
Om het geleerde op persoonlijke, reflectieve manier te verwerken kunnen leerlingen het werkblad invullen. Het kan ook een mooie huiswerkopdracht zijn.

Verder lezen

  • Artikel School en Veiligheid “Tik-Tok roddelkanalen” KLIK HIER
  • Artikel Kuiper G. “Roddel en geruchten als vormen van communicatie” KLIK HIER

Bron

Deze werkvorm heb ik geschreven en vorm gegeven zodat het paste bij mijn praktijksituatie. Ik heb naar de oorspronkelijke bron gezocht maar niet gevonden.

Werkvormen om de saamhorigheid in een groep te versterken:

Het is, na een vakantie bij voorbeeld, belangrijk om opnieuw te investeren in groepsbindende activiteiten: kennismakingsspellen, werkvormen die een positieve sfeer in de groep bestendigen. Een mooie manier daarvoor is werken met ‘complimentenmemory’.



In groepjes werken…

foto scenes assertiviteit

Casussen ‘samenwerken

Het geeft soms gedoe in de groep op het moment dat leerlingen/studenten gevraagd wordt om in groepjes samen te werken. Door casussen met elkaar te bespreken en/of ze daadwerkelijk uit te spelen ontstaat er inzicht in wat er precies gebeurt en welke mogelijke oplossingen er voor handen zijn.

Doel

  • Samenwerkingsvaardigheden bevorderen
  • Bewust worden van eigen reserves wanneer het gaat om groepswerk
  • Bevorderen positief groepsgevoel
  • Bewust worden van de invloed die je kunt uitoefenen
  • Bewust worden van de eigen rol in een groep
  • Reflecteren op het eigen functioneren in een groep

Voor wie

  • Bovenbouw basisschool (PO)
  • Voortgezet onderwijs (VO)
  • MBO

Werkwijze 1:
Bespreken in groepjes

  • Print de casussen uit. KLIK HIER
  • Print voor elk groepje een werkblad uit. KLIK HIER
  • Verdeel de klas in 6 groepjes
  • Ieder groepje krijgt een casus die ze moeten bespreken.
  • Instructie groepjes:
    • Lees de casus goed door en beantwoordt de volgende vragen op het werkblad:
    • Is de situatie herkenbaar?
    • Wat zouden jullie doen in zo’n soort situatie?
    • Wat kunnen daarvan de gevolgen zijn?
    • Wat zijn andere manieren om hiermee om te gaan?
    • Welke manier is volgens jullie het beste?
    • Welke manier maakt de problemen groter?
  • Bespreek de opbrengsten van ieder groepje klassikaal.
  • Haal de ingevulde werkbladen weer op: het kan een mooie aanleiding zijn om op een later tijdstip in gesprek te gaan met leerlingen/studenten.

Werkwijze 2:
Scenes maken

  • Print de casussen uit. KLIK HIER
  • Verdeel de klas in 6 groepjes
  • Ieder groepje krijgt een casus die ze moeten uitspelen.
  • Vertel leerlingen/studenten dat in een theatervoorstelling eindeloos geoefend wordt. Dus als het resultaat minder geslaagd is dan leerlingen vooraf hoopten, ligt het vooral daaraan.
  • Geef leerlingen/studenten niet te lang de tijd om te bedenken en te repeteren: een minuut of tien is voldoende. Dit maakt de presentatie achteraf ‘veiliger’.
  • Instructie groepjes:
    • Lees de casus goed door
    • Bedenk een manier waarop je kunt laten zien hoe dit gebeurt: maak er een scene van.
    • Verdeel de rollen
    • Zorg ervoor dat jullie scene duidelijk begin, midden en een einde heeft.
  • Aan elkaar presenteren en nabespreken.

Vragen voor nabespreking:

  • Wat heeft deze scene ons willen zeggen?
  • Was wat er gebeurde herkenbaar?
  • Wat heeft het groepje leerlingen/studenten goed gedaan?

NB: De gebruikte situaties zijn eigen casussen gebaseerd op praktijk en ervaring

Verder lezen:

  • Bakker, M., & Mijland, I. (2009). Handboek positieve groepsvorming. Oirschot: Quirijn.
  • Remmerswaal, J. (2013). Handboek groepsdynamica. Amsterdam: Boom.

Werkvormen om de saamhorigheid in een groep te versterken:

Het is wanneer ‘groepjes maken’ in een klas niet gemakkelijk verloopt, belangrijk om opnieuw te investeren in groepsbindende activiteiten: kennismakingsspellen, werkvormen die een positieve sfeer in de groep bestendigen. Een mooie manier daarvoor is werken met ‘complimentenmemory’.

Gedoe in groepen vóór zijn ?

Om gedoe in groepen vóór te zijn. Om te voorkomen dat pestgedrag ontstaat heeft Kieresoe twee spellen ontwikkeld:

Valentijnsdag Verkering

Verkering? Fix? Relatie? Leerlingen/studenten zijn (net als volwassenen trouwens) onzeker wanneer het om liefde en relaties gaat. Hoe doe je dat, laten merken dat je verliefd bent? Wat moet je zeggen of vragen? Moet je een vriend of vriendin inschakelen? Doe je het ‘live’ of via de telefoon? Valentijnsdag komt eraan dus een goed moment om het over de liefde te hebben.

Doel

  • Onzekerheden over verliefdheid en relatie bespreekbaar maken
  • Nadenken over eigen ideeën en vragen over verliefdheid en relaties
  • Delen van eigen vragen en onzekerheden in de groep
  • Ervaren dat iedereen onzeker kan zijn

Voor wie

  • Bovenbouw basisschool (PO)
  • Voortgezet onderwijs (VO)

Werkwijze

  • Verdeel de klas in groepjes van drie of vier leerlingen/studenten.
  • Print voor elk groepje stellingen uit, liefst op roze papier. KLIK HIER
  • Ieder groepje krijgt de blaadjes met stellingen en een rood, een groen en een wit vel papier
  • Leerlingen/studenten knippen de kaartjes uit.
  • Dan lezen ze de stellingen door en beslissen welke afgewezen worden en op een rood vel terecht komen.
  • De stellingen waar men het mee eens kan zijn komen op een groen vel en die waarover men twijfelt op een wit papier.
  • Leerlingen/studenten bespreken nogmaals de gemaakte keuzes en plakken de kaartjes op het rode, groene of witte vel.
  • Bespreek de gemaakte keuzes klassikaal
  • Deel daarna de lege stellingenkaartjes uit
  • Leerlingen/studenten vullen daarop hun eigen ideeën voor vragen en opmerkingen in
  • Vervolgens vullen ze in wat je zeker niet moet zeggen of doen.

Nabespreking:

– Bespreek met de groep de opbrengsten.
– Leg/hang daarvoor alle vellen met stellingen van de verschillende groepjes bij elkaar.
– Hierdoor ontstaat een beeld van wat de groep vindt.
– Selecteer de vijf vragen en opmerkingen waar de meeste leerlingen/studenten blijkbaar achter staan.
– Kies vervolgens de vijf vragen en opmerkingen waarvoor het minst draagvlak is.

Mogelijke vragen:

– Zijn er grote verschillen tussen de groepen?
– Waar zijn de groepsleden het over eens?
– Wat valt op?
– Welke stellingen liggen op het witte vel? Wordt daar verschillend over gedacht?

Meer info

Leerlingen/studenten en docenten kunnen meer vragen hebben rondom dit onderwerp Hier vind je meer informatie:

Nieuw: KlassenKlets

Door het hele jaar heen is het van belang om de dynamiek in een groep positief te beïnvloeden. Om de sfeer positief te beïnvloeden, om de onderlinge band te versterken en een gevoel van saamhorigheid te creëren zijn kennismakingsactiviteiten nuttig en nodig. KlassenKlets bestaat uit kaartjes met vragen die je op verschillende manieren in de klas kunt gebruiken. Het is ook in te zetten als een bordspel. Hoe dat werkt en meer info zie:

Werken aan een veilig pedagogisch klimaat? 
Dat kan met ‘GroepsGedoe 2.0’

De groepsdynamiek positief beïnvloeden?
Dat kan met ‘Complimentenmemory’

Preventief aan de slag om pestgedrag in de groep vóór te zijn?
Dat kan met het ‘Kwartetspel GroepsGedoe’

Wat past bij welk beroep?

Hoe kies je een passende vervolgopleiding of een baan? Voor leerlingen/studenten lijken de keuzes oneindig wat kiezen moeilijk maakt. Voor verschillende taken en bij bepaalde beroepen zijn soms specifieke eigenschappen belangrijk. Met deze LOB werkvorm denken leerlingen/studenten na over welke vaardigheden en eigenschappen bij verschillende beroepen passen.

Wat past bij welk beroep?

Doel

  • Bewust worden van kwaliteiten/vaardigheden die nodig zijn voor bepaalde beroepen
  • Nadenken over eigen kwaliteiten en vaardigheden
  • Bewust worden van eigen (arbeids)competenties
  • Bewust worden van eigen mogelijkheden, kansen en wensen

Voor wie

  • Bovenbouw basisschool (PO)
  • Voortgezet onderwijs (VO)
  • MBO

Werkwijze

Voor deze werkvorm zijn verschillende kaartjes nodig met daarop vaardigheden die leerlingen/studenten mogelijkerwijs bezitten of willen verwerven. Het is fijn wanneer er veel kaartjes zijn. Je kunt deze kaartjes zelf maken maar je zou ook ‘Complimentenmemory’ kunnen aanschaffen waarin zo’n 100 stevige kaarten zitten op A5-formaat die voor deze werkvorm heel geschikt zijn. Voor meer informatie KLIK HIER. Voor bestellen KLIK HIER
Wil je de kaartjes zelf maken denk dan aan vaardigheden zoals ‘samenwerken’, ‘luisteren’, ‘is precies’, ‘heeft veel ideeën’ enzovoort.

  • Print de beroepenkaartjes op A4-formaat voor alle leerlingen uit: KLIK HIER
  • Verdeel de groep in tweetallen.
  • Maak kaarten met vaardigheden of gebruik de kaarten van ‘Complimentenmemory’.
  • Leg de kaarten open op aan elkaar geschoven tafels centraal in het lokaal.
  • De leerlingen/studenten krijgen een blaadje met daarop 30 verschillende beroepenkaartjes die ze gaan uitknippen.
  • Vervolgens gaan leerlingen/studenten in tweetallen overleggen welke twee eigenschappen het best bij een beroep horen.
  • Vervolgens mogen leerlingen/studenten de beroepenkaartjes op de complimentenkaarten leggen.

Nabespreking
Bespreek na aan de hand van de volgende vragen:

  • Over welk beroep hebben jullie het langst gediscussieerd?
  • Wat valt op wanneer je naar het resultaat kijkt?
  • Welke complimentenkaart heeft het meeste beroepenkaartjes? Welke het minst?
  • Wie weet welk beroep hij/zij gaat kiezen?
  • Wie weet welk beroep hij/zij zeker niet gaat kiezen? 

Verder lezen:

https://wij-leren.nl/loopbaanorientatie-begeleiding-loopbanen-vo-leerlingen.php
https://www.nro.nl/sites/nro/files/media-files/effectieve-loopbaanorientatie-en-loopbaanbegeleiding-in-het-vmbo.pdf

Nieuw: KlassenKlets

Door het hele jaar heen is het van belang om de dynamiek in een groep positief te beïnvloeden. Om de sfeer positief te beïnvloeden, om de onderlinge band te versterken en een gevoel van saamhorigheid te creëren zijn kennismakingsactiviteiten nuttig en nodig. KlassenKlets bestaat uit kaartjes met vragen die je op verschillende manieren in de klas kunt gebruiken. Het is ook in te zetten als een bordspel. Hoe dat werkt en meer info zie:

Extra werkvormen om het groepsgevoel te versterken:

Gedoe in groepen vóór zijn ?

Om gedoe in groepen vóór te zijn. Om te voorkomen dat pestgedrag ontstaat heeft Kieresoe twee spellen ontwikkeld:

Met je team aan de slag rondom groepsdynamische processen

Dag van de conciërge

conciërgehok

Op 8 februari is het de ‘Dag van de Conciërge’. Conciërges zijn het ‘cement’ van de schoolorganisatie. Ze zijn niet alleen onmisbaar voor het reilen en zeilen in een school maar ook kunnen ze een cruciale rol spelen wanneer het gaat om sociale veiligheid in en rond de school. Wat er in de klas gebeurt wordt meestal opgemerkt door de docent. Gebeuren er vervelende dingen buiten het lokaal, in de gang, bij de kluisjes, in het fietsenhok dan zijn de conciërges de ‘ogen en oren’ van de school.
Maak deze dag tot een succes door de conciërge een bedankkaartje te sturen, een gebakje bij de koffie te geven, het conciërgehok te versieren of een lekkere lunch te laten bezorgen. Heel leuk is het om samen met leerlingen/studenten iets te doen of te maken. Tijdens het mentoruur of misschien een (deel van de) les tekenen/handvaardigheid) besteden aan een leuke knutsel.

Werkvormen

Kunst en vliegwerk

  • Geef alle leerlingen/studenten een A-viertje. Leerlingen knippen dit door en schrijven een leuke, vrolijke boodschap of compliment of felicitatie voor de conciërge.
  • Laat de leerlingen/studenten hiervan vliegtuigjes vouwen. (zie voor instructie; https://www.youtube.com/watch?v=nf1fRupXz5I)
  • Maak goede afspraken met collega’s en waarschuw de conciërges want in de eerste pauze op 8 februari gooien alle leerlingen/studenten na een afgesproken teken hun vliegtuigjes naar de conciërges.
  • Spreek met een aantal leerlingen/studenten af dat ze de vliegtuigjes verzamelen en in een grote ton of emmer doen. De conciërges kunnen dan zo af en toe een leuke boodschap uit de emmer vissen.
  • Vergeet niet dit te filmen!

Slinger

  • Geef alle leerlingen/studenten een A-viertje gekleurd papier
  • Laat leerlingen/studenten het blaadje in vieren knippen en laat ze die rechthoekjes weer doorknippen zodat er strookjes ontstaan.
  • Óf print onderstaand voorbeeld uit (KLIK HIER) op verschillende kleuren papier (A-vierformaat).
  • Laat leerlingen/studenten op ieder strookje een activiteit/werkonderdeel met grote letters schrijven dat ze denken dat de conciërge moet doen. Weten ze geen 8 werkzaamheden te bedenken laat ze dan iets leuks tekenen of een bedankje schrijven.
  • Maak een lange slinger van al die activiteiten door ze aan elkaar te nieten of te plakken.
  • Óf niet de strookjes vast aan een lang touw.
  • Hang deze slinger op in/bij de werkplek van de conciërge

Bosje duimen

  • Hiervoor heb je pakje satéprikkers nodig en een vaasje gevuld met zand of een stokbroodje of een bol klei: Je hebt iets nodig waarin je satéprikkers kunt vaststeken.
  • Print onderstaande afbeelding uit voor iedere leerling/student: KLIK HIER
  • Laat leerlingen/studenten de duimpjes uitknippen en op ieder duimpje een leuke, vrolijke boodschap voor de conciërge schrijven
  • De leerlingen/studenten plakken de duimpjes op elkaar met het satéstokje ertussen
  • Prik de satéstokjes ‘ergens’ in en laat een delegatie van leerlingen/studenten dit feestelijk overhandigen aan de conciërges op 8 februari

Mobile

  • Hiervoor heb je touw nodig en ‘iets’ om de touwtjes aan te binden. Een oud fietswiel bv. of een mooie tak of een flinke oude lampenkap.
  • Knip het touw in ongelijke stukken.
  • Laat leerlingen/studenten kiezen met welk A-viertje ze willen werken.
  • Print voldoende A-viertjes uit op papier met verschillende kleurtjes: KLIK HIER voor de hartjes en KLIK HIER voor de medailles
  • Leerlingen/studenten knippen de hartjes of de medailles uit en schrijven erop waarom of waarvoor de conciërge dit hartje of deze medaille verdient.
  • Daarna plakken ze de hartjes (of de medailles) op elkaar met daartussen het uiteinde van een touwtje.
  • Het andere uiteinde wordt aan het fietswiel, de tak of de lampenkap gebonden.
  • Het geheel wordt opgehangen in (of in de buurt van) de werkplek van de conciërges gehangen.

We zijn erg benieuwd hoe de verschillende scholen de ‘Dag van de Conciërge’ vormgeven. Stuur ons foto’s, filmpjes en andere leuke ideeën. Laat het weten op https://dagvandeconcierge.nl/

In deze korte docu wordt duidelijk hoe belangrijk conciërges zijn wanneer het gaat om sociale veiligheid en welbevinden op scholen.

Nieuw: KlassenKlets

Door het hele jaar heen is het van belang om de dynamiek in een groep positief te beïnvloeden. Om de sfeer positief te beïnvloeden, om de onderlinge band te versterken en een gevoel van saamhorigheid te creëren zijn kennismakingsactiviteiten nuttig en nodig. KlassenKlets bestaat uit kaartjes met vragen die je op verschillende manieren in de klas kunt gebruiken. Het is ook in te zetten als een bordspel. Hoe dat werkt en meer info zie:

Spellen om de sociale veiligheid in de klas te bevorderen:

Groepsrollen

Groepsrollen ontstaan vanuit de zoektocht naar veiligheid. Het is een basisbehoefte van de mens. Zonder veiligheid kan een leerling/student zich niet ontwikkelen, niet leren. Als er geen veiligheid is moeten ze voortdurend op hun hoede zijn, steeds klaar zijn om te vluchten of te vechten. Er blijft dan weinig energie over voor andere zaken.
In een groep wil iedereen erbij horen zonder eigenheid te verliezen. Ieder gaat daar op een eigen wijze mee om. De een zal meer ruimte vragen dan de ander. Als een leerling/student zich veilig voelt zal deze zich betrokken voelen bij de groep en daardoor beter functioneren.
Mensen hebben voorkeursgedrag. In een nieuwe groep of een nieuwe situatie zullen mensen geneigd zijn dit gedrag te laten zien. In een groep ontstaan dan als vanzelf rollen en gedragspatronen. Deze werkvorm geeft inzicht in rollen die leden van een groep mogelijk kunnen aannemen.

Doel

  • Samenwerkingsvaardigheden bevorderen
  • Bewust worden van eigen reserves wanneer het gaat om groepswerk
  • Bevorderen positief groepsgevoel
  • Bewust worden van de invloed die je kunt uitoefenen
  • Bewust worden van de eigen rol in een groep
  • Reflecteren op het eigen functioneren in een groep

Voor wie

  • Bovenbouw basisschool (PO)
  • Voortgezet onderwijs (VO)
  • MBO
  • HBO

Werkwijze

  • Print de groepsrollen uit. Voor een printversie: KLIK HIER
  • Verdeel de klas in kleine groepjes of tweetallen.
  • Geef elke leerling/student een vel met deze kaartjes en vragen beantwoorden in een werkblad over deze rollen.
  • Voor de printversie van het werkblad: KLIK HIER
  • Nabespreken met de hele klas.
  • Laat leerlingen/studenten het werkblad inleveren: is mogelijk een mooie input voor een individueel mentorgesprek.

Literatuur:

Belbin, M. R. (2010). Teamrollen op het werk. Den Haag: SDU uitgevers.
Engelen R, v. (2022). De groepscode. Huizen: Pica.
Remmerswaal, J. (2013). Handboek groepsdynamica. Amsterdam: Boom/Nelissen.
https://www.schoolenveiligheid.nl/kennisbank/groepsdynamica-in-de-klas/
https://www.kieresoe.nl/groepsvorming-en-sociale-veiligheid/

Extra werkvorm om het groepsgevoel te versterken:

Het blijft belangrijk om te investeren in groepsbindende activiteiten: kennismakingsspellen, werkvormen die een positieve sfeer in de groep bestendigen. Een mooie manier daarvoor is werken met ‘complimentenmemory’. De kaarten met positieve eigenschappen en vaardigheden kunnen gekoppeld worden aan de verschillende groepsrollen.
Leerlingen/studenten kunnen dan eerst een aantal kaartjes uit het spel kiezen waarvan ze denken dat het bij hen past en daarna kijken in hoeverre dat strookt met de groepsrol die ze zichzelf hebben toebedeeld. Ook hierover kun je als mentor later in gesprek.

Gedoe in groepen vóór zijn ?

Om gedoe in groepen vóór te zijn. Om te voorkomen dat pestgedrag ontstaat heeft Kieresoe twee spellen ontwikkeld:

Nieuw: KlassenKlets

Door het hele jaar heen is het van belang om de dynamiek in een groep positief te beïnvloeden. Om de sfeer positief te beïnvloeden, om de onderlinge band te versterken en een gevoel van saamhorigheid te creëren zijn kennismakingsactiviteiten nuttig en nodig. KlassenKlets bestaat uit kaartjes met vragen die je op verschillende manieren in de klas kunt gebruiken. Het is ook in te zetten als een bordspel. Hoe dat werkt en meer info zie:

Seksuele intimidatie

foto stellingen seksueel grensoverschrijdend gedrag

Seksueel grensoverschrijdend gedrag

Seksueel grensoverschrijdend gedrag bespreekbaar maken in de klas is niet altijd gemakkelijk. Niet elke leerkracht voelt zich capabel om dit met leerlingen/studenten te bespreken en voelt zich ongemakkelijk bij dit toch precaire onderwerp. Bovendien weet je niet altijd of dergelijke problematiek speelt bij leerlingen in je klas.
Toch is het belangrijk om met leerlingen/studenten te bespreken wat wel of niet grensoverschrijdend is. En wat ze dan kunnen doen. Hier is geen duidelijk eenduidig recept voor te geven: iedere situatie is weer anders.
Hierbij werkvormen met stellingen om het praten over grensoverschrijdend gedrag gemakkelijker te maken.
In de eerste werkvorm gaan leerlingen/studenten eerst in groepjes aan de slag met stellingen op papier gevolgd door een plenaire bespreking van de opbrengsten.
De tweede werkvorm is een klassikaal gesprek met behulp van een PowerPointpresentatie

Doel:

  • Bespreekbaar maken van seksueel grensoverschrijdend gedrag
  • Respecteren van eigen en andermans grenzen
  • Respectvol om leren gaan met elkaar
  • Bewust worden van eigen en andermans (voor)oordelen
  • Bewust worden van diversiteit in de groep
  • Positieve groepsvorming

Voor wie

  • VO
  • MBO

Werkwijze 1:

  • Print voor elk groepje stellingen uit. KLIK HIER
  • ieder groepje krijgt de blaadjes met stellingen en een rood, een groen en een wit vel papier (A3).
  • Verdeel de klas in kleine groepjes van drie of vier leerlingen/studenten
  • Leerlingen/studenten knippen de kaartjes uit.
  • Dan lezen ze de stellingen door en beslissen welke afgewezen worden en op een rood vel terecht komen.
  • De stellingen waar men het mee eens kan zijn komen op een groen vel en die waarover men twijfelt op een wit papier.
  • Leerlingen/studenten bespreken nogmaals de gemaakte keuzes en plakken de kaartjes op het rode, groene of witte vel.

Nabespreking
– Bespreek met de groep de opbrengsten. 
– Leg/hang daarvoor alle vellen met stellingen van de verschillende groepjes bij elkaar.
– Hierdoor ontstaat een beeld van wat de groep vindt.
– Selecteer de vijf stellingen waar de meeste leerlingen/studenten blijkbaar achter staan.
– Kies vervolgens de vijf stellingen waarvoor het minst draagvlak is.

Mogelijke vragen:
– Zijn er grote verschillen tussen de groepen?
– Waar zijn de groepsleden het over eens?
– Wat valt op?
– Welke stellingen liggen op het witte vel? Wordt daar verschillend over gedacht?
– Wie is er, na anderen gehoord te hebben, van gedachten veranderd?
– Zijn er afspraken te maken met de opbrengsten van deze les?

Werkwijze 2:

  • Download de PowerPointpresentatie met de stellingen KLIK HIER
  • Geef alle leerlingen/studenten een rood en een groen kaartje.
  • De begeleider leest de stellingen een voor een voor en de leerlingen/studenten geven aan of ze het ermee eens zijn (door het opsteken van een groen kaartje) of dat ze het er niet mee eens zijn (rood kaartje).
  • Na iedere stelling kunnen een aantal argumenten voor of tegen de stelling worden uitgewisseld.
  • De begeleider leidt de discussie.

Meer informatie en tips:

Meer werkvormen om de onderlinge verbondenheid in een groep te versterken:

Wat past bij wie

afbeelding formulier wat past bij wie

Na iedere vakantie is het goed om aandacht te besteden aan de dynamiek in de groep. Soms is er gedoe tussen leerlingen/studenten. Zeker na vakanties kan het soms lijken of de hele ‘norming-storming’-fase helemaal opnieuw begint.
Allerlei vormen van kennismakingsspelletjes en energizes helpen om van een groep ‘losse’ individuen een groep te maken. Elkaar (beter) leren kennen helpt leerlingen/studenten om hun positie in de groep in te nemen zonder dat er iemand wordt buitengesloten of het gevoel heeft er niet bij te horen. Groepsbindende werkvormen zorgen ervoor dat het groepsgevoel versterkt wordt. Een gezonde groepsdynamiek zorgt voor veiligheid en veiligheid is weer een voorwaarde om tot leren te kunnen komen. Deze werkvorm zet leerlingen/studenten aan om in korte tijd zoveel mogelijk van elkaar te weten te komen.

Doel:

  • Ontspannen Energizer
  • Bewust maken van eigen kennis over klasgenoten 
  • Elkaar beter leren kennen
  • Binding in de groep versterken
  • (H)erkennen van eigenschappen
  • Inzicht krijgen in eigen en andermans kwaliteiten
  • Creëren van een veilige gezellige sfeer
  • Bevorderen positief groepsgevoel

Voor wie

  • Bovenbouw PO
  • VO
  • MBO

Werkwijze

  • Download het Wat-past-bij-wie-formulier: KLIK HIER .
  • Geef alle leerlingen/studenten een formulier en geef ze een minuut of tien de tijd om het in te vullen. Instructie voor leerlingen:
    • Vul het formulier in​
    • Werk in stilte​ en niet ‘spieken’
    • Pas op: je krijgt maar kort de tijd​
    • Per uitspraak mag je in ieder vakje een naam zetten ​(max 9 namen)   
    • Ken je niemand die past bij de uitspraak dan vul je niets in
    • Past de uitspraak bij jezelf: leuk maar niet invullen! Het gaat erom wat je van je klasgenoten weet
    • Wie de meeste namen goed heeft kent de klas het best​
  • Bespreek klassikaal na:
    • Laat op het bord de uitspraken zien
    • Leerlingen/studenten steken hun vinger op wanneer een uitspraak bij hen past
    • Leerlingen/studenten kijken goed rond en zetten een ‘krul’ bij de namen die ze goed hadden.
    • ‘Krullen’ laten optellen.
    • Iedereen laten opstaan.
    • Degenen die er minder dan vijf goed hebben gaan zitten, vervolgens degenen met minder dan tien, minder dan vijftien enz.
    • Degene die het laatste staat is de ‘Master’ van deze klas wanneer het gaat om kennis van klasgenoten

Tips

  • Er is een vraag (ongeveer halverwege) over wie er een tatoeage heeft: dit leidt tot hilariteit of vragen. Er was echter een van mijn leerlingen/studenten die een tatoeage had: een klein puntje op zijn pols met daarin as van zijn oma. Mooi om aan te halen.
  • Hou er vaart in dan blijft het leuk. Laat ze ook niet eindeloos lang doen over het invullen, leerlingen die snel klaar zijn gaan zich dan vervelen.

Verder lezen:

  • Bakker, M., & Mijland, I. (2009). Handboek positievbe groepsvorming. Oirschot: Quirijn.
  • Remmerswaal, J. (2013). Handboek groepsdynamica. Amsterdam: Boom.

Werkvormen om de saamhorigheid in een groep te versterken:

Soms ‘rommelt’ het in de groep. Het lijkt of de sfeer helemaal verstoord is. Leerlingen/studenten hebben elkaar bij voorbeeld vrij lang niet gezien of in de vakantie is er van alles gebeurd dat de groepsdynamiek op scherp stelt. Het is belangrijk om opnieuw te investeren in groepsbindende activiteiten: kennismakingsspellen, werkvormen die een positieve sfeer in de groep bestendigen. Een mooie manier daarvoor is werken met ‘complimentenmemory’.

Ook met het stellingen-pakket ‘GroepsGedoe’ leren leerlingen/studenten elkaar beter kennen en leren ze vooral hoe ze zelf invoed kunnen hebben op de dynamiek in de groep.

Werkblad Nieuwjaar

foto werkblad nieuwjaar 2024

Een korte werkvorm om het nieuwe jaar in te luiden. Het is een werkblad dat leerlingen/studenten kunnen invullen tijdens een mentorles maar wat ook gebruikt kan worden voor een specifiek vak. Leerlingen/studenten gaan daardoor reflecteren en heel praktische doelen stellen voor zichzelf. Wanneer ze dit blad inleveren bij de docent heeft deze een mooi aanknopingspunt voor een begeleidingsgesprek.

Doel:

  • Terugkijken op de afgelopen periode
  • Bewust maken van wat goed gaat
  • Bewust maken van wat er al geleerd is
  • Reflecteren op eigen proces
  • Doelen stellen voor komende periode
  • Doelen praktisch en concreet leren formuleren

Voor wie

Bovenbouw PO
VO
MBO

Werkwijze

  • Download het werkblad: KLIK HIER
  • Laat leerlingen/studenten het werkblad invullen.
  • Leerlingen/studenten leveren het werkblad in zodat het op een later tijdstip een leidraad kan zijn voor een gesprek met de mentor of de vakdocent.

Verder lezen

Literatuur en bronnen

Dirk van der Wulp: Tijdschrift voor Kinder- en Jeugdpsychotherapie 2008 KLIK HIER

Fredrike Bannink: Optimaal Onderwijs 2021 Artikel “Doelen stellen met behulp van Covey”

Cor Verbeek CPS KLIK HIER

Nieuw: KlassenKlets

Door het hele jaar heen is het van belang om de dynamiek in een groep positief te beïnvloeden. Om de sfeer positief te beïnvloeden, om de onderlinge band te versterken en een gevoel van saamhorigheid te creëren zijn kennismakingsactiviteiten nuttig en nodig. KlassenKlets bestaat uit kaartjes met vragen die je op verschillende manieren in de klas kunt gebruiken. Het is ook in te zetten als een bordspel. Hoe dat werkt en meer info zie:

Werkvormen om de saamhorigheid in een groep te versterken:

Na de kerstvakantie ‘rommelt’ het vaak weer in de groep. Het lijkt of de sfeer helemaal verstoord is. Leerlingen/studenten hebben elkaar vrij lang niet gezien en in de vakantie is er van alles gebeurd dat de groepsdynamiek op scherp stelt. Het is belangrijk om opnieuw te investeren in groepsbindende activiteiten: kennismakingsspellen, werkvormen die een positieve sfeer in de groep bestendigen. Een mooie manier daarvoor is werken met ‘complimentenmemory’.

Ook met het stellingen-pakket ‘GroepsGedoe’ leren leerlingen/studenten elkaar beter kennen en leren ze vooral hoe ze zelf invoed kunnen hebben op de dynamiek in de groep.

Kerstles

Kerstles

De laatste les voor de kerstvakantie wordt een ‘kerstles’ die een mooie invulling kan krijgen door terug te blikken op het jaar en evalueren op een positieve, constructieve manier.
Het onderwijs tijdschrift ‘Van 12 tot 18’ koos deze les uit om te publiceren in het decembernummer.


Met deze werkvorm gaan leerlingen/studenten eerst kijken naar wat goed gaat binnen de klas, de sfeer in de groep duiden. Het kan zinvol zijn om de opbrengsten hiervan te delen met anderen die met deze groep werken. Daarna maken leerlingen/studenten een persoonlijke evaluatie op een oplossingsgerichte wijze. Laat leerlingen/studenten de evaluatie inleveren: in een individueel gesprek geeft het handvatten om de voortgang te bespreken.

Doel:

  • Op een positieve (oplossingsgerichte manier) terugkijken op de afgelopen periode
  • Bewust maken van wat goed gaat in de groep
  • Bewust maken van wat er al geleerd is
  • Reflecteren op eigen proces
  • Doelen stellen voor komende periode

Voor wie

Bovenbouw PO
VO
MBO

Werkwijze:

  • Tijdens deze kerstles gaan leerlingen/studenten evalueren en terugkijken op het schooljaar tot nu toe.
  • Verdeel de leerlingen/studenten in groepjes van drie of vier leerlingen.
  • Laat ze in groepjes steeds evaluatieve vragen bespreken en beantwoorden. Geef ze daarbij de opdracht om een positieve insteek te kiezen: het moet geen klachtenuurtje worden.
  • Kies uit deze evaluatievragen de vragen die bij je groep passen of maak eigen vragen. Voor een printbare versie van de evaluatievragen KLIK HIER

Vragen

  • Wat is het meest positieve aan deze groep?
  • Op welke momenten is het fijn in deze groep?
  • Waar is deze groep goed in?
  • Wat heeft deze groep nodig om goed te kunnen samenwerken?
  • Wanneer kunnen wij het beste werken in de klas?
  • Wat zijn sterke eigenschappen van deze klas?
  • Welke drie woorden zou je gebruiken om deze klas te omschrijven?
  • Noem drie dingen die een nieuwe docent zou moeten weten over deze klas?
  • Noem drie dingen die een nieuwe leerling/student zou moeten weten over deze klas?
  • Op welk moment of tijdens welke les waren wij als klas supergoed bezig?
  • Welke les of welke werkvorm of oefening moeten we zeker nog een keer doen?
  • Bespreek de opbrengsten klassikaal en maak bij iedere vraag een top drie van antwoorden en noteer die op het (digi)bord.
  • Welke vaardigheid of compliment past hierbij voor deze groep? Laat hierbij óf leerlingen/studenten zelf complimenten/vaardigheden bedenken of laat leerlingen/studenten kiezen uit complimentenkaarten van het spel ‘Complimentenmemory’ (KLIK HIER voor meer info).
  • Laat leerlingen/studenten tot slot van de les het sterren formulier invullen. Voor een printbare versie van het sterrenformulier KLIK HIER
Sterrenformulier dat leerlingen individueel invullen

Verder lezen:

  • Dirk van der Wulp: Tijdschrift voor Kinder- en Jeugdpsychotherapie 2008 KLIK HIER
  • Fredrike Bannink: Optimaal Onderwijs 2021

Nieuw: KlassenKlets

Door het hele jaar heen is het van belang om de dynamiek in een groep positief te beïnvloeden. Om de sfeer positief te beïnvloeden, om de onderlinge band te versterken en een gevoel van saamhorigheid te creëren zijn kennismakingsactiviteiten nuttig en nodig. KlassenKlets bestaat uit kaartjes met vragen die je op verschillende manieren in de klas kunt gebruiken. Het is ook in te zetten als een bordspel. Hoe dat werkt en meer info zie:

Meer werkvormen om de saamhorigheid in een groep te versterken:

Werken aan een veilig pedagogisch klimaat? Dat kan met ‘GroepsGedoe 2.0’