Na elke vakantie is het goed om met de groep een positieve gezellige sfeer te creeëren. Na de zomervakantie zijn er de ‘Gouden weken’, na de kerstvakantie heb je de ‘Zilveren weken’. Het zijn periodes waarin positieve groepsvorming centraal staat. Na de meivakantie is het misschien wel extra belangrijk om de groepsdynamiek in de gaten te houden. De zogenaamde ‘Bronzen’ weken zijn aangebroken. Het laatste gedeelte van het schooljaar waarin de sfeer soms omslaat. Leerlingen/studenten kunnen extra hun best gaan doen om het schooljaar positief af te sluiten maar soms kunnen leerlingen/studenten ook de moed opgeven. Dit heeft effect op de groepsprocessen.
Elkaar bewust complimenteren kan helpen de groepsband te versterken. Een werkvorm die de nadruk legt op positiviteit en aandacht vraagt voor het zien en herkennen van goede eigenschappen en vaardigheden van klasgenoten. Complimenteren kun je leren.

Doel

• (opnieuw) kennismaken
• Leren complimenteren
• (H)erkennen van eigenschappen
• Inzicht krijgen in eigen en andermans kwaliteiten
• Leren delen van kwaliteiten met de groep
• Anderen helpen kwaliteiten te (h)erkennen
• Creëren van een veilige gezellige sfeer
• Bevorderen positief groepsgevoel

Voor wie

• Bovenbouw PO
• VO
• MBO

Werkwijze

Voor deze werkvorm zijn veel (ongeveer 50) verschillende kaartjes nodig met daarop eigenschappen en vaardigheden die leerlingen mogelijkerwijs bezitten of willen verwerven. Het is fijn wanneer er veel kaartjes zijn, er mogen ook dubbele kaartjes tussen zitten: Leerlingen/studenten hebben dan wat te kiezen wanneer ze klasgenoten willen complimenteren en soms zal een kaartje geschikt zijn voor meer dan één leerling/student. Je kunt deze kaartjes zelf maken maar je zou ook ‘Complimentenmemory’ kunnen aanschaffen waarin zo’n 100 stevige kaarten zitten op A5-formaat die voor deze werkvorm heel geschikt zijn.
Voor meer informatie KLIK HIER.
Voor bestellen KLIK HIER.
Wil je de kaartjes zelf maken denk dan aan vaardigheden zoals ‘samenwerken’, ‘luisteren’, ‘geconcentreerd kunnen werken’ enzovoort.

• Laat de leerlingen/studenten in een grote kring zitten.
• Bespreek:
  • Hoe geef je een compliment op een goede manier?
  • Wat maakt of een compliment ook goed ‘aankomt’?
  • Hoe neem je een compliment in ontvangst?
• Deel alle complimentenkaarten uit in de groep zodat iedereen nu minstens drie of meer kaarten heeft.
• Leerlingen/studenten die een ‘dubbele’ kaart hebben mogen ruilen.
• Om de beurt gaan leerlingen nu een kaart ‘cadeau’ geven aan een medeleerling/medestudenten waaraan ze meteen moesten denken toen ze de kaart kregen.
• Als een leerling/student de kaart aan een medeleerling/medestudenten geeft wordt de volgende zin afgemaakt: “Ik geef je deze kaart omdat….”
• Vertel in de instructie dat het de bedoeling is dat iedereen aan het eind van de les complimenten-kaarten heeft gekregen en niet dat een leerling/student tien kaarten heeft en een ander geen.
  
  Tip
• Vraag na iedere uitgedeelde kaart verduidelijking waarom deze leerling/student juist deze kaart krijgt. Leerlingen/studenten zijn geneigd de motivatie erg kort of algemeen te houden.
• Wanneer een leerling/student een van de kaarten zelf willen houden omdat ze vinden dat ze zelf deze eigenschap of vaardigheid hebben dan mag dat maar dan moeten ze wel uitleggen waarom.

Verder lezen

• Effectief leren complimenteren, Coert Visser KLIK HIER
• Welk effect hebben complimenten van de leerkracht op het zelfvertrouwen van leerlingen in de bovenbouw van de basisschool? Wij-leren KLIK HIER
• Feedback om leren zichtbaar te maken. John Hattie & Shirley Clarke KLIK HIER

Werk aan de sociale veiligheid met:

Grip op de groep krijgen? Volg met je team een workshop

Assertiviteit kan leerlingen/studenten helpen in sociaal onveilige situaties. We willen graag dat leerlingen/studenten op een goede manier voor zichzelf kunnen opkomen, dat ze weerbaar zijn. In de praktijk blijkt dat leerlingen/studenten het moeilijk vinden om ‘Nee’ te zeggen. Met deze werkvorm oefenen ze dit op een speelse. laagdrempelige manier.

Doel

• Bevorderen positief groepsgevoel
• Leerlingen/studenten bewust maken van de eigen manier van handelen
• Leerlingen/studenten bewust maken van de mate waarin ze voor zichzelf op kunnen komen
• Leerlingen/studenten laten ervaren hoe moeilijk het kan zijn om ‘nee’ te zeggen
• Leerlingen/studenten zien dat ook klasgenoten het moelijk kunnen vinden om ‘Nee’ te zeggen
• Leerlingen/studenten durven zichzelf te laten zien

Voor wie

• Bovenbouw PO
• VO
• MBO

Werkwijze

• Print het werkblad uit en geef alle leerlingen/studenten een blad KLIK HIER
• Leerlingen vullen dit in
• Bespreek na met de hele groep. Begin met voorbeelden geven waarin jij het als volwassene ook moeilijk vindt om “Nee”te zeggen. Hou het luchtig door zaken te noemen als ‘Wanneer iemand in een winkel voordringt’, ‘Wanneer je gevraagd wordt om ergens mee naar toe te gaan maar je hebt eigenlijk geen zin’, ‘Iemand vraagt je te helpen maar je hebt al met iemand anders afgesproken’. ‘Iemand wil dat je iets doet wat je niet wil maar diegene is belangrijk voor jou’.
  Eventuele vragen:
  • Welke situaties zijn voor meer leerlingen/studenten herkenbaar?
  • Wat kun je doen/zeggen in zo’n situatie?
  • Stel: iemand zegt ‘Nee’ maar niet zo heel erg overtuigend. Bedoelt diegene dan ‘Ja’? Hoe ga je hiermee om?
• Maak ruimte in het lokaal
• Leerlingen/studenten gaan in twee rijen tegenover elkaar staan, waarbij ze zelf kiezen tegenover wie ze gaan staan
• Om de beurt zeggen leerlingen/studenten uit een rij duidelijk en overtuigd ‘Nee’ tegen degene aan de overkant.
• Ze moeten dat doen op verschillende manieren:
  • Fluisterend
  • Twijfelend
  • Vragend
  • Heel stellig
  • Kwaad
  • Woedend
  • Heel hard
  • Niet hard maar wel heel duidelijk
• Bespreken de dingen die helpend is om overtuigend te klinken (stevig rechtop staan, oogcontact, rust en duidelijkheid)
• Dan zetten leerlingen/studenten in tweetallen een stapje naar voren en zeggen om de beurt ‘nee’ op zo’n manier dat iedereen dit gelooft.
• Wie van de twee is het meest overtuigend en waarom?
• Nu gaan drie leerlingen/studenten die in de ene rij achteraan staan vooraan staan: nu heeft iedereen iemand tegenover zich waarvoor die níet zelf heeft gekozen. Het ‘nee-zeggen’ kan daardoor veel moeilijker zijn.
• Oefening herhalen
• Nabespreken
• Laat leerlingen/studenten het werkblad inleveren: het bevat info die wellicht in een een-op-een gesprek besproken kan worden

Verder lezen:

Haeck, N. W. (2015). No prob, ik kom voor mezelf op! Amsterdam: Boom uitgevers.
https://mentaalbeter.nl/artikelen/9-tips-om-je-assertiviteit-te-vergroten/

Gedoe in groepen vóór zijn ?

Om gedoe in groepen vóór te zijn en om te voorkomen dat pestgedrag ontstaat heeft Kieresoe GroepsGedoe 2.0 ontwikkeld:

Werkvorm om het groepsgevoel te versterken:

Het blijft belangrijk om te investeren in groepsbindende activiteiten: kennismakingsspellen, werkvormen die een positieve sfeer in de groep bestendigen. Een mooie manier daarvoor is werken met ‘complimentenmemory’. De kaarten met positieve eigenschappen en vaardigheden kunnen gekoppeld worden aan de verschillende groepsrollen.
Leerlingen kunnen dan eerst een aantal kaartjes uit het spel kiezen waarvan ze denken dat het bij hen past en daarna kijken in hoeverre dat strookt met de groepsrol die ze zichzelf hebben toebedeeld. Ook hierover kun je als mentor later in gesprek.

Vaste gewoonten, rituelen helpen het groepsgevoel te versterken en vast te houden. Bovendien draagt het bij aan een diep menselijk verlangen om deel uit te maken van een groter geheel (Regouin, 2007). Vaste gewoonten en rituelen kunnen er ook voor zorgen dat afscheid nemen goed verloopt. Wanneer een groep ophoudt te bestaan kan dat zorgen voor gevoelens van verlies en onzekerheid. Een docent kan samen met leerlingen/studenten ‘rituelen’ bedenken om het proces te ondersteunen zonder dat er anomie ontstaat en een vervelende sfeer. Zie ook Nivoz Het Kind (Reijnen, 2018)

De afspraken die in de groep gemaakt zijn moeten ook het laatste stukje van het schooljaar nageleefd worden om onrust te beperken. Ook is het extra belangrijk om de groep een positieve boost te geven. Blijf daarbij de focus leggen op wat wel goed gaat. Zorg samen met de groep dat het schooljaar met z’n allen positief afgesloten kan worden zodat iedereen met een goed gevoel de zomervakantie in kan gaan. En zodat leerlingen/studenten met vertrouwen uitkijken naar het komende schooljaar.

Een mooie manier hiervoor is het uitdelen en ontvangen van complimenten.

Doel

• Leren complimenteren
• (H)erkennen van eigenschappen
• Inzicht krijgen in eigen en andermans kwaliteiten
• Leren delen van kwaliteiten met de groep
• Anderen helpen kwaliteiten te (h)erkennen
• Creëren van een veilige gezellige sfeer
• Bevorderen positief groepsgevoel

Voor wie

• Bovenbouw PO (basisschool)
• VO (voortgezet onderwijs)
• Mbo

Werkwijze:

• Leg ter inspiratie veel kaarten met vaardigheden en positieve eigenschappen op aan elkaar geschoven tafels in het midden van de ruimte. Je kunt deze zelf maken of de kaarten uit het complimentenspel gebruiken. Voor meer info KLIK HIER.
• Zet de leerlingen/studenten in een grote kring hier omheen.
• Bespreek:
  • Hoe geef je een compliment op een goede manier?
  • Wat maakt of een compliment ook goed ‘aankomt’?
  • Hoe neem je een compliment in ontvangst?
• Geef iedereen twee post-its of liever nog etiketjes (die plakken beter)
• Leerlingen/studenten schrijven een echt gemeend compliment op in de vorm van een positieve eigenschap of vaardigheid voor degenen naast wie ze zitten. Daarna plakken ze dit compliment op de rug van elke ‘buur’.
• Dan gaan leerlingen/studenten rondlopen en bekijken de complimenten van anderen.
• Ze geven hier (positief) commentaar op zonder te verklappen wat er op het etiketje staat. Ze vertellen of ze het herkennen en of het ene compliment beter past dan het andere enz.
• Na een tijdje gaat iedereen weer zitten en mogen ze hun etiketjes bekijken.
• Bespreek klassikaal wat hoe leerlingen/studenten dit ervaren hebben.
• Je kunt ook het werkblad gebruiken en daarna met leerlingen/studenten de vragen te bespreken. Voor het downloaden van het werkblad KLIK HIER

Verder lezen

• Effectief leren complimenteren, Coert Visser KLIK HIER
• Welk effect hebben complimenten van de leerkracht op het zelfvertrouwen van leerlingen in de bovenbouw van de basisschool? Wij-leren KLIK HIER
• Feedback om leren zichtbaar te maken. John Hattie & Shirley Clarke KLIK HIER

Goed voorbereiden op de Gouden Weken na de vakantie?

Werken aan een sociaal veilige groep kan met GroepsGedoe 2.0. Een pakket met 74 verschillende stevige kaarten op A5-formaat met daarop stellingen die jongeren aan het denken zetten over hoe ze met elkaar pestgedrag kunnen voorkomen.

Het schooljaar positief beginnen met leerlingen?

Meer weten over groepsdynamiek en de eerste weken van het schooljaar? Ga met je team aan de slag tijdens een actieve, praktijkgerichte workshop:

Facebook

LinkedIn

Twitter

Happertje einde schooljaar

Zo aan het eind van het schooljaar is het goed om terug te kijken en vooruit te blikken. Soms zijn leerlingen/studenten wat onzeker in de laatste weken voor de zomervakantie. Er kan in de klas ook een onrustige sfeer ontstaan: de lange weekenden en extra vrije dagen zorgen voor het doorbreken van de dagelijkse routine. Soms zullen leerlingen/studenten ook ongerust zijn over het komend schooljaar.
Terugkijken op wat er leuk was en goed ging en vooruitkijken naar de komende weken, de vakantie en het komend schooljaar kan een goede manier zijn om onzekerheden weg te nemen en om de sfeer ook het laatste stukje schooljaar goed te houden.
Een speelse manier hiervoor is het werken met een ‘Happertje’. Lekker ontspannen vouwen en in groepjes de vragen beantwoorden.

Doel

• Op een positieve manier terugkijken op het schooljaar
• Vooruitkijken naar de komende periode
• Bewust maken van wat goed gaat
• Doelen stellen voor komende periode
• Creëren van een prettige, ontspannen en gezellige sfeer

Voor wie

• Bovenbouw PO
• VO
• Mbo
• Hbo

Werkwijze

• Verdeel de groep in tweetallen of kleine groepjes
• Print voor alle leerlingen/studenten het werkblad uit: KLIK HIER
• Laat leerlingen het Happertje uitknippen en vouwen.
• Sommige leerlingen/studenten kennen dit al en kunnen anderen helpen
• Leerlingen/studenten gaan vervolgens elkaar bevragen en in gesprek over die vragen
• Bespreek klassikaal de opbrengsten na.

Meer werkvormen om op een positieve manier het jaar af te sluiten:

Komend schooljaar zorgen voor een gezonde groepsdynamiek: