Help! Stress!

Studiestress ontstaat wanneer de druk van schoolwerk, sociale verwachtingen en zelf opgelegde eisen zich opstapelen. Leerlingen ervaren het vaak als overweldigend, vooral wanneer ze het gevoel hebben dat ze niet kunnen voldoen aan de verwachtingen die ze van anderen (en van zichzelf) ervaren. Dit kan zich uiten in lichamelijke klachten zoals hoofdpijn of slaapproblemen, maar ook in verminderde motivatie en concentratie.

Als je gemotiveerd bent en gebruik maakt van je talenten, dan levert dat veel energie op en heb je plezier in wat je doet.
Kernwaarden zijn de kracht die je gedrag, je keuzes en je relaties vormgeeft. Ze zijn de fundamentele principes die bepalen wie je bent en wat je doet. Voor leerlingen zijn deze waarden essentieel in hun persoonlijke groei en ontwikkeling, want ze helpen hen niet alleen te ontdekken wie ze willen zijn, maar ook welke richting ze op willen gaan.

Ontdek hoe je de motivatie van studenten/leerlingen kunt verbeteren en tegelijkertijd de stress verminderen. Met behulp van deze werkvorm worden de persoonlijke kernwaarden achterhaald en leren studenten/leerlingen hoe deze kernwaarden samenhangen met stressfactoren en valkuilen.

Bovendien gaan ze met elkaar in gesprek en ervaren zo dat ze niet alleen staan.

Doel

  • Bewust worden en verkennen van eigen doelen
  • Bewust worden van eigen overtuigingen
  • Herkennen van de eigen kernwaarden
  • Leren welke voordelen en valkuilen samenhangen met de gekozen kernwaarden
  • (H)erkennen van stressfactoren
  • Op positieve wijze feedback geven en verkrijgen
  • In gesprek gaan met anderen over kernwaarden
  • Met anderen oplossingen bedenken voor valkuilen en stressfactoren

Voor wie

  • Bovenbouw PO
  • VO
  • Mbo

Werkwijze

  • Print voor alle studenten/leerlingen het werkblad ‘Help! Stress!’ uit. KLIK HIER
  • Print voor jezelf de info: ‘Kernwaarden nader bekeken’ uit KLIK HIER
  • Laat de studenten/leerlingen het werkblad in stilte invullen:
  • Instructie:
    • Kies uit de 21 kernwaarden 9 kernwaarden die wel bij je passen.
    • Kies uit die 9 kernwaarden de 3 kernwaarden die het allerbeste bij je passen.
    • Vul per kernwaarde de voordelen de nadelen/valkuilen in en daaronder wat stress op kan leveren en welke oplossingen er kunnen zijn voor jou.
    • Ga vervolgens in een klein groepje in gesprek.
  • Geef studenten/leerlingen de link naar ‘Kernwaarden nader bekeken’ of print er een paar exemplaren uit ter inzage.
  • Laat studenten/leerlingen de ingevulde werkbladen inleveren. Het vormt een mooie ingang voor een begeleidingsgesprek.
  • Bespreek de opbrengsten klassikaal na.

Verder lezen

Deci, E. L., & Ryan, R. M. (1985). Intrinsic motivation and self-determination in human behavior. Springer Science & Business Media.

Inspectie van het Onderwijs. (2023). De Staat van het Onderwijs 2023. Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap.

Trimbos-instituut. (2023). Jongeren en mentale gezondheid: Trends en cijfers. Trimbos-instituut.VO-raad. (2022). Onderzoek naar prestatiedruk en studiestress in het voortgezet onderwijs. VO-raad.

Nieuw: KlassenKlets

Door het hele jaar heen is het van belang om de dynamiek in een groep positief te beïnvloeden. Om de sfeer positief te beïnvloeden, om de onderlinge band te versterken en een gevoel van saamhorigheid te creëren zijn kennismakingsactiviteiten nuttig en nodig. KlassenKlets bestaat uit kaartjes met vragen die je op verschillende manieren in de klas kunt gebruiken. Het is ook in te zetten als een bordspel. Hoe dat werkt en meer info zie:

Werken aan pestpreventie?

Met het stellingen-pakket ‘GroepsGedoe’ leren leerlingen/studenten elkaar beter kennen en leren ze vooral hoe ze zelf invoed kunnen hebben op de dynamiek in de groep.

Werkvormen om aan de sociale veiligheid in groepen werken:

Het blijft belangrijk om te investeren in groepsbindende activiteiten: kennismakingsspellen, werkvormen die een positieve sfeer in de groep bestendigen. Een mooie manier daarvoor is werken met ‘complimentenmemory’. De kaarten met positieve eigenschappen en vaardigheden kunnen gekoppeld worden aan de verschillende groepsrollen.
Leerlingen/studenten kunnen dan eerst een aantal kaartjes uit het spel kiezen waarvan ze denken dat het bij hen past en daarna kijken in hoeverre dat strookt met de groepsrol die ze zichzelf hebben toebedeeld. Ook hierover kun je als mentor later in gesprek.

Sociale veiligheid op school? Volg met je team een workshop

Argumentatieschema

 Vrij naar ter Berg en van Gelder (2014)

Samenwerken in groepen is niet altijd makkelijk. Het vormen van een groep, het eerlijk verdelen van taken en de angst dat niet iedereen evenveel doet, zijn herkenbare uitdagingen. Maar met duidelijke afspraken, goede communicatie en samen nadenken over wat beter kan, kun je deze problemen aanpakken.

Groepswerk is meer dan alleen taken verdelen. Het is een kans om belangrijke vaardigheden te leren, zoals samenwerken, plannen en communiceren.
Het geeft soms gedoe in de groep op het moment dat leerlingen/studenten gevraagd wordt om in groepjes samen te werken. Door de ingevulde schema’s met elkaar te bespreken ontstaat er inzicht en wordt duidelijk welke mogelijke oplossingen er voor handen zijn.

Om een heldere redeneerwijze te volgen tijdens het argumenteren rondom de stelling ‘Samenwerken in een groepje is fijn’ wordt in deze werkvorm gebruik gemaakt van een schematische weergave. Hierbij wordt zichtbaar hoe iemand een redenering heeft opgebouwd naar aanleiding van een stelling. Zowel wat voor de stelling pleit als dat wat tegenargumenten zijn worden helder in beeld gebracht.

Doel

  • Samenwerkingsvaardigheden bevorderen
  • Bewust worden van eigen reserves wanneer het gaat om groepswerk
  • Bevorderen positief groepsgevoel
  • Bewust worden van argumenten voor en tegen
  • Met elkaar in gesprek gaan
  • Reflecteren op het eigen functioneren in een groep

Voor wie

  • Bovenbouw basisschool (PO)
  • Voortgezet onderwijs (VO)
  • MBO

Werkwijze

  • Print voor alle leerlingen/studenten het argumentatie schema uit KLIK HIER
  • Leg zonodig uit wat ze precies moeten doen: in de rode vakken komen argumenten die tegen de stelling pleiten en in de groen vakken worden argumenten vóór ingevuld. Het is de bedoeling dat de argumenten voor en tegen ook elk weer beargumenteerd worden. Ze moeten dus op de pijltjes letten.
  • Maak groepjes van ongeveer 4 leerlingen/studenten
  • In de groepjes worden de ingevulde schema’s vergeleken en besproken. Eventueel mogen er wijzigingen worden aangebracht wanneer iemand van mening is veranderd of een nieuw argument hoort dat belangrijk gevonden wordt.
  • Bespreek klassikaal de opbrengsten.
  • Maak een lijstje van de meest genoemde argumenten voor en tegen.
  • Bespreek oplossingen klassikaal.

TIP

  • Laat leerlingen/studenten de ingevulde schema’s inleveren: het kan een mooi aanknopingspunt vormen voor een begeleidingsgesprek.
  • Het stellingenschema kan voor allerlei stellingen gebruikt worden…

Verder lezen

Hattie, J. (2012). Visible Learning for Teachers: Maximizing Impact on Learning.
Boonstra, J. J. (2018). Veranderen in scholen: Handboek voor leiders en begeleiders in het onderwijs.
SLO (2020). Samenwerkingsvaardigheden in het onderwijs: Een handreiking voor docenten. Zie: www.slo.nl.

Nieuw: KlassenKlets

Door het hele jaar heen is het van belang om de dynamiek in een groep positief te beïnvloeden. Om de sfeer positief te beïnvloeden, om de onderlinge band te versterken en een gevoel van saamhorigheid te creëren zijn kennismakingsactiviteiten nuttig en nodig. KlassenKlets bestaat uit kaartjes met vragen die je op verschillende manieren in de klas kunt gebruiken. Het is ook in te zetten als een bordspel. Hoe dat werkt en meer info zie:

Werken aan pestpreventie?

Met het stellingen-pakket ‘GroepsGedoe’ leren leerlingen/studenten elkaar beter kennen en leren ze vooral hoe ze zelf invoed kunnen hebben op de dynamiek in de groep.

Werkvormen om aan de sociale veiligheid in groepen werken:

Het blijft belangrijk om te investeren in groepsbindende activiteiten: kennismakingsspellen, werkvormen die een positieve sfeer in de groep bestendigen. Een mooie manier daarvoor is werken met ‘complimentenmemory’. De kaarten met positieve eigenschappen en vaardigheden kunnen gekoppeld worden aan de verschillende groepsrollen.
Leerlingen/studenten kunnen dan eerst een aantal kaartjes uit het spel kiezen waarvan ze denken dat het bij hen past en daarna kijken in hoeverre dat strookt met de groepsrol die ze zichzelf hebben toebedeeld. Ook hierover kun je als mentor later in gesprek.

Sociale veiligheid op school? Volg met je team een workshop

Imago en Identiteit

De uitdaging voor jongeren is het vinden van een gezonde balans tussen hun identiteit en imago. Ze zijn op zoek. Zowel naar wie ze zijn als naar hoe ze door anderen gezien willen worden. En dan is er nog de druk van het erbij willen horen.
Wat is identiteit, wat is imago en wat zijn daar de verschillen tussen. Zien anderen jou zoals je jezelf ziet? Met deze werkvorm gaan leerlingen/studenten rondom deze vragen aan de slag met behulp van de ‘Identiteitscirkel’ (Abram, 2008)

Laat leerlingen/studenten de gemaakte identiteitscirkel inleveren: het vormt wellicht een mooie ingang voor een begeleidings- of mentorgesprek.

Doel

  • Op een positieve manier ieders uniek-zijn bekijken
  • Accepteren van verschillen in de groep
  • Stilstaan bij de begrippen identiteit en imago
  • Zelfvertrouwen over eigen ideeën te vergroten
  • Luisteren naar ideeën van een ander
  • Dingen te bekijken vanuit een ander perspectief
  • Reflecteren op eigen proces
  • Bevorderen positief groepsgevoel

Voor wie

  • Bovenbouw PO
  • VO
  • Mbo

Werkwijze

  • Print voor alle leerlingen/studenten het werkblad uit KLIK HIER
  • Geef een korte uitleg over wat identiteit is en wat imago is en deel de werkbladen uit. Voor achtergrond informatie KLIK HIER
  • Iedereen vult de vragen in en maakt vervolgend de identiteitscirkel
  • Verdeel de klas in kleine groepjes van drie of vier personen
  • De groepgenoten leggen aan elkaar uit hoe hun identiteitcirkel eruit ziet
  • Vervolgens gaan ze met behulp van het werkblad kijken in hoeverre het beeld dat ze van zichzelf hebben overeenkomt met hoe ze bij anderen overkomen
  • Bespreek de opbrengsten klassikaal na
  • Laat de ingevulde werkbladen inleveren het vormt wellicht een mooie ingang vaoor begeleidingsgesprek.

Verder lezen

  • Abram Ido (2008) Artikel “Het Arenamodel ” KLIK HIER
  • Stevens Jan : Artikel “Ben jij Uniek?” KLIK HIER
  • Biesta Gert: Longread KLIK HIER
  • Engels, R. C. M. E., & Van den Eijnden, R. J. J. M. (2010). Jongeren en Sociale Media. Amsterdam: Boom Uitgevers.
  • Twenge, J. M. (2017). iGen: Why Today’s Super-Connected Kids Are Growing Up Less Rebellious, More Tolerant, Less Happy—and Completely Unprepared for Adulthood. New York: Atria Books.
  • Artikel NJI ’Zelfbeeld en identiteit’ KLIK HIER

Nieuw: KlassenKlets

Door het hele jaar heen is het van belang om de dynamiek in een groep positief te beïnvloeden. Om de sfeer positief te beïnvloeden, om de onderlinge band te versterken en een gevoel van saamhorigheid te creëren zijn kennismakingsactiviteiten nuttig en nodig. KlassenKlets bestaat uit kaartjes met vragen die je op verschillende manieren in de klas kunt gebruiken. Het is ook in te zetten als een bordspel. Hoe dat werkt en meer info zie:

Werken aan pestpreventie?

Met het stellingen-pakket ‘GroepsGedoe’ leren leerlingen/studenten elkaar beter kennen en leren ze vooral hoe ze zelf invoed kunnen hebben op de dynamiek in de groep.

Werkvormen om aan de sociale veiligheid in groepen werken:

Het blijft belangrijk om te investeren in groepsbindende activiteiten: kennismakingsspellen, werkvormen die een positieve sfeer in de groep bestendigen. Een mooie manier daarvoor is werken met ‘complimentenmemory’. De kaarten met positieve eigenschappen en vaardigheden kunnen gekoppeld worden aan de verschillende groepsrollen.
Leerlingen/studenten kunnen dan eerst een aantal kaartjes uit het spel kiezen waarvan ze denken dat het bij hen past en daarna kijken in hoeverre dat strookt met de groepsrol die ze zichzelf hebben toebedeeld. Ook hierover kun je als mentor later in gesprek.

Sociale veiligheid op school? Volg met je team een workshop

Odd socks day

Odd socks day wordt gevierd op 12 november. De dag is in het leven geroepen om te vieren dat we allemaal uniek zijn. Door op die dag twee verschillende of hele rare sokken te dragen laat je zien dat het oké is om anders te zijn en dat je tegen buitensluiten, pesten en discriminatie bent.

Je kunt op school iedereen stimuleren om twee verschillende sokken te dragen zo weer even aandacht te hebben voor het recht dat iedereen heeft om anders te zijn. Mooi moment om in de klas stil te staan bij sociale, culturele en persoonlijke diversiteit.

Je kunt ook aan de slag met een werkvorm die juist gaat over uniek-zijn en het bewust worden van ieders uniciteit.
Wat is identiteit, wat is imago en wat zijn daar de verschillen tussen. Zien anderen jou zoals je jezelf ziet? Met deze werkvorm ga je rondom deze vragen aan de slag met behulp van de ‘Identiteitscirkel’ (Abram, 2008)

Laat leerlingen/studenten de gemaakte identiteitscirkel inleveren: het vormt wellicht een mooi ingang voor een begeleidings- of mentorgesprek.

Doel

  • Op een positieve manier ieders uniek-zijn bekijken
  • Accepteren van verschillen in de groep
  • Stilstaan bij de begrippen identiteit en imago
  • Zelfvertrouwen over eigen ideeën te vergroten
  • Luisteren naar ideeën van een ander
  • Dingen te bekijken vanuit een ander perspectief
  • Reflecteren op eigen proces
  • Bevorderen positief groepsgevoel

Voor wie

  • Bovenbouw PO
  • VO
  • Mbo

Werkwijze

  • Print voor alle leerlingen/studenten het werkblad uit KLIK HIER
  • Geef een korte uitleg over wat identiteit is en wat imago is en deel de werkbladen uit
  • Iedereen vult de vragen in en maakt vervolgend de identiteitscirkel
  • Verdeel de klas in kleine groepjes van drie of vier personen
  • De groepjes leggen aan elkaar uit hoe hun identiteitcirkel eruit ziet
  • Bespreek de opbrengsten klassikaal na

Verder lezen

Abram Ido (2008) Artikel “Het Arenamodel ” KLIK HIER
Stevens Jan : Artikel “Ben jij Uniek?” KLIK HIER
Biesta Gert: Longread KLIK HIER

Nieuw: KlassenKlets

Door het hele jaar heen is het van belang om de dynamiek in een groep positief te beïnvloeden. Om de sfeer positief te beïnvloeden, om de onderlinge band te versterken en een gevoel van saamhorigheid te creëren zijn kennismakingsactiviteiten nuttig en nodig. KlassenKlets bestaat uit kaartjes met vragen die je op verschillende manieren in de klas kunt gebruiken. Het is ook in te zetten als een bordspel. Hoe dat werkt en meer info zie:

Werken aan pestpreventie?

Met het stellingen-pakket ‘GroepsGedoe’ leren leerlingen/studenten elkaar beter kennen en leren ze vooral hoe ze zelf invoed kunnen hebben op de dynamiek in de groep.

Werkvormen om aan de sociale veiligheid in groepen werken:

Het blijft belangrijk om te investeren in groepsbindende activiteiten: kennismakingsspellen, werkvormen die een positieve sfeer in de groep bestendigen. Een mooie manier daarvoor is werken met ‘complimentenmemory’. De kaarten met positieve eigenschappen en vaardigheden kunnen gekoppeld worden aan de verschillende groepsrollen.
Leerlingen/studenten kunnen dan eerst een aantal kaartjes uit het spel kiezen waarvan ze denken dat het bij hen past en daarna kijken in hoeverre dat strookt met de groepsrol die ze zichzelf hebben toebedeeld. Ook hierover kun je als mentor later in gesprek.

Sociale veiligheid op school? Volg met je team een workshop

Complimenteren

Na elke vakantie is het goed om met de groep een positieve gezellige sfeer te creeëren. Na de zomervakantie zijn er de ‘Gouden weken’, na de kerstvakantie heb je de ‘Zilveren weken’. Het zijn periodes waarin positieve groepsvorming centraal staat. Na de meivakantie is het misschien wel extra belangrijk om de groepsdynamiek in de gaten te houden. De zogenaamde ‘Bronzen’ weken zijn aangebroken. Het laatste gedeelte van het schooljaar waarin de sfeer soms omslaat. Leerlingen/studenten kunnen extra hun best gaan doen om het schooljaar positief af te sluiten maar soms kunnen leerlingen/studenten ook de moed opgeven. Dit heeft effect op de groepsprocessen.
Elkaar bewust complimenteren kan helpen de groepsband te versterken. Een werkvorm die de nadruk legt op positiviteit en aandacht vraagt voor het zien en herkennen van goede eigenschappen en vaardigheden van klasgenoten. Complimenteren kun je leren.

Doel

  • (opnieuw) kennismaken
  • Leren complimenteren
  • (H)erkennen van eigenschappen
  • Inzicht krijgen in eigen en andermans kwaliteiten
  • Leren delen van kwaliteiten met de groep
  • Anderen helpen kwaliteiten te (h)erkennen
  • Creëren van een veilige gezellige sfeer
  • Bevorderen positief groepsgevoel

Voor wie

  • Bovenbouw PO
  • VO
  • MBO

Werkwijze

Voor deze werkvorm zijn veel (ongeveer 50) verschillende kaartjes nodig met daarop eigenschappen en vaardigheden die leerlingen mogelijkerwijs bezitten of willen verwerven. Het is fijn wanneer er veel kaartjes zijn, er mogen ook dubbele kaartjes tussen zitten: Leerlingen/studenten hebben dan wat te kiezen wanneer ze klasgenoten willen complimenteren en soms zal een kaartje geschikt zijn voor meer dan één leerling/student. Je kunt deze kaartjes zelf maken maar je zou ook ‘Complimentenmemory’ kunnen aanschaffen waarin zo’n 100 stevige kaarten zitten op A5-formaat die voor deze werkvorm heel geschikt zijn.
Voor meer informatie KLIK HIER.
Voor bestellen KLIK HIER.
Wil je de kaartjes zelf maken denk dan aan vaardigheden zoals ‘samenwerken’, ‘luisteren’, ‘geconcentreerd kunnen werken’ enzovoort.

  • Laat de leerlingen/studenten in een grote kring zitten.
  • Bespreek:
    • Hoe geef je een compliment op een goede manier?
    • Wat maakt of een compliment ook goed ‘aankomt’?
    • Hoe neem je een compliment in ontvangst?
  • Deel alle complimentenkaarten uit in de groep zodat iedereen nu minstens drie of meer kaarten heeft.
  • Leerlingen/studenten die een ‘dubbele’ kaart hebben mogen ruilen.
  • Om de beurt gaan leerlingen nu een kaart ‘cadeau’ geven aan een medeleerling/medestudenten waaraan ze meteen moesten denken toen ze de kaart kregen.
  • Als een leerling/student de kaart aan een medeleerling/medestudenten geeft wordt de volgende zin afgemaakt: “Ik geef je deze kaart omdat….”
  • Vertel in de instructie dat het de bedoeling is dat iedereen aan het eind van de les complimenten-kaarten heeft gekregen en niet dat een leerling/student tien kaarten heeft en een ander geen.

    Tip
  • Vraag na iedere uitgedeelde kaart verduidelijking waarom deze leerling/student juist deze kaart krijgt. Leerlingen/studenten zijn geneigd de motivatie erg kort of algemeen te houden.
  • Wanneer een leerling/student een van de kaarten zelf willen houden omdat ze vinden dat ze zelf deze eigenschap of vaardigheid hebben dan mag dat maar dan moeten ze wel uitleggen waarom.

Verder lezen

  • Effectief leren complimenteren, Coert Visser KLIK HIER
  • Welk effect hebben complimenten van de leerkracht op het zelfvertrouwen van leerlingen in de bovenbouw van de basisschool? Wij-leren KLIK HIER
  • Feedback om leren zichtbaar te maken. John Hattie & Shirley Clarke KLIK HIER

Werk aan de sociale veiligheid met:

Grip op de groep krijgen? Volg met je team een workshop

Assertiviteit: Nee-zeggen

invullen formulier
invullen formulier

Assertiviteit kan leerlingen/studenten helpen in sociaal onveilige situaties. We willen graag dat leerlingen/studenten op een goede manier voor zichzelf kunnen opkomen, dat ze weerbaar zijn. In de praktijk blijkt dat leerlingen/studenten het moeilijk vinden om ‘Nee’ te zeggen. Met deze werkvorm oefenen ze dit op een speelse. laagdrempelige manier.

Doel

  • Bevorderen positief groepsgevoel
  • Leerlingen/studenten bewust maken van de eigen manier van handelen
  • Leerlingen/studenten bewust maken van de mate waarin ze voor zichzelf op kunnen komen
  • Leerlingen/studenten laten ervaren hoe moeilijk het kan zijn om ‘nee’ te zeggen
  • Leerlingen/studenten zien dat ook klasgenoten het moelijk kunnen vinden om ‘Nee’ te zeggen
  • Leerlingen/studenten durven zichzelf te laten zien

Voor wie

  • Bovenbouw PO
  • VO
  • MBO

Werkwijze

  • Print het werkblad uit en geef alle leerlingen/studenten een blad KLIK HIER
  • Leerlingen vullen dit in
  • Bespreek na met de hele groep. Begin met voorbeelden geven waarin jij het als volwassene ook moeilijk vindt om “Nee”te zeggen. Hou het luchtig door zaken te noemen als ‘Wanneer iemand in een winkel voordringt’, ‘Wanneer je gevraagd wordt om ergens mee naar toe te gaan maar je hebt eigenlijk geen zin’, ‘Iemand vraagt je te helpen maar je hebt al met iemand anders afgesproken’. ‘Iemand wil dat je iets doet wat je niet wil maar diegene is belangrijk voor jou’.
    Eventuele vragen:
    • Welke situaties zijn voor meer leerlingen/studenten herkenbaar?
    • Wat kun je doen/zeggen in zo’n situatie?
    • Stel: iemand zegt ‘Nee’ maar niet zo heel erg overtuigend. Bedoelt diegene dan ‘Ja’? Hoe ga je hiermee om?
  • Maak ruimte in het lokaal
  • Leerlingen/studenten gaan in twee rijen tegenover elkaar staan, waarbij ze zelf kiezen tegenover wie ze gaan staan
  • Om de beurt zeggen leerlingen/studenten uit een rij duidelijk en overtuigd ‘Nee’ tegen degene aan de overkant.
  • Ze moeten dat doen op verschillende manieren:
    • Fluisterend
    • Twijfelend
    • Vragend
    • Heel stellig
    • Kwaad
    • Woedend
    • Heel hard
    • Niet hard maar wel heel duidelijk
  • Bespreken de dingen die helpend is om overtuigend te klinken (stevig rechtop staan, oogcontact, rust en duidelijkheid)
  • Dan zetten leerlingen/studenten in tweetallen een stapje naar voren en zeggen om de beurt ‘nee’ op zo’n manier dat iedereen dit gelooft.
  • Wie van de twee is het meest overtuigend en waarom?
  • Nu gaan drie leerlingen/studenten die in de ene rij achteraan staan vooraan staan: nu heeft iedereen iemand tegenover zich waarvoor die níet zelf heeft gekozen. Het ‘nee-zeggen’ kan daardoor veel moeilijker zijn.
  • Oefening herhalen
  • Nabespreken
  • Laat leerlingen/studenten het werkblad inleveren: het bevat info die wellicht in een een-op-een gesprek besproken kan worden

Verder lezen:

Haeck, N. W. (2015). No prob, ik kom voor mezelf op! Amsterdam: Boom uitgevers.
https://mentaalbeter.nl/artikelen/9-tips-om-je-assertiviteit-te-vergroten/

Gedoe in groepen vóór zijn ?

Om gedoe in groepen vóór te zijn en om te voorkomen dat pestgedrag ontstaat heeft Kieresoe GroepsGedoe 2.0 ontwikkeld:

Werkvorm om het groepsgevoel te versterken:

Het blijft belangrijk om te investeren in groepsbindende activiteiten: kennismakingsspellen, werkvormen die een positieve sfeer in de groep bestendigen. Een mooie manier daarvoor is werken met ‘complimentenmemory’. De kaarten met positieve eigenschappen en vaardigheden kunnen gekoppeld worden aan de verschillende groepsrollen.
Leerlingen kunnen dan eerst een aantal kaartjes uit het spel kiezen waarvan ze denken dat het bij hen past en daarna kijken in hoeverre dat strookt met de groepsrol die ze zichzelf hebben toebedeeld. Ook hierover kun je als mentor later in gesprek.

Persoonlijke ruimte

werkblad persoonlijke ruimte

De afstand die we bewaren wanneer we b.v. met iemand praten zegt veel over de relatie die we met diegene hebben en het contact dat we willen. Meestal gaat dat onbewust. Wanneer iemand te dichtbij komt ga je als het ware vanzelf een stukje achteruit omdat je je dan een beetje ongemakkelijk voelt.

Of je je ongemakkelijk voelt heeft met verschillende dingen te maken. Iemand met wie je een goede band hebt kan (letterlijk) dichter bij je komen als een vreemde. Wanneer iemand iets wil vertellen dat heel persoonlijk is, zal de afstand wat kleiner zijn.
In tijden van corona was de afstand heel duidelijk. Iedereen moest anderhalve meter afstand bewaren. Langzaam werd dat weer ‘normaler’. Maar wat is eigenlijk normaal?
Een armlengte afstand wanneer je met iemand praat wordt vaak als ‘normaal’ ervaren. Maar niet altijd. Als je bij voorbeeld naast iemand staat, mag deze dichterbij komen dan wanneer iemand recht voor je neus staat. Ook zijn er culturele verschillen: in sommige landen gaan mensen dichter bij elkaar staan dan in andere landen.

Wanneer iemand te dichtbij komt kan dat soms ook vervelende of zelfs agressieve reacties oproepen.

Doel

  • Leerlingen/studenten bewust maken van de eigen en andermans persoonlijke ruimte
  • Leerlingen/studenten laten ervaren wat effecten zijn wanneer de persoonlijke ruimte geschonden wordt.
  • Leerlingen/studenten handvatten geven om te reageren bij overschrijden van persoonlijke ruimte

Voor wie

  • Bovenbouw basisschool (PO)
  • Voortgezet onderwijs (VO)
  • MBO

Werkwijze:

  • Print voor alle leerlingen/studenten het werkblad uit: KLIK HIER
  • Geef een korte uitleg over persoonlijke ruimte: gebruik hiervoor eventueel deze achtergrondinformatie: KLIK HIER
  • Laat ter introductie vervolgens eventueel filmpjes zien:
  • Haal een vrijwilliger voor de klas om het ongemak te demonstreren: Leerling/student staat naast je, je vraagt of de afstand oké is zo. Dan tel je af en moeten de leerling/student en jijzelf zich naar elkaar toedraaien. De leerling/student zal terugdeinzen. Meerdere leerlingen/studenten zullen dit willen ervaren.
  • Oefening: Zet de leerlingen/studenten in twee rijen tegenover elkaar. De leerlingen/studenten lopen na een teken langzaam in stilte naar elkaar toe en moeten proberen aan te voelen hoe dichtbij ze bij de overbuur kunnen komen.
  • Instructie:
    • Rij één blijft staan en reageert niet (niet praten, lachen, gebaren, wél oogcontact)
    • Rij twee gaat na een teken heel langzaam naar de overkant lopen en stopt op het moment vlák voor het ongemakkelijk wordt
  • Vragen of het klopt: is de afstand goed?
  • Vervolgens sluiten twee leerlingen/studenten die vooraan in de rij staan achteraan. Nu staan andere leerlingen/studenten tegenover elkaar. Oefening herhalen. Bevraag leerlingen /studentenover de verschillen.
  • Leerlingen/studenten gaan in stilte het werkblad invullen.
  • Leerlingen/studenten gaan in tweetallen of in kleine groepjes de antwoorden die ze hebben opgeschreven met elkaar bespreken.
  • Klassikaal nabespreken, leg daarbij de focus op wat overeenkomsten zijn in de groepjes.
  • Les afsluiten met korte rollenspelletjes:
    • Zet drie stoelen naast elkaar voor de klas: dit is een bankje in het park
    • Laat een leerling plaatsnemen en vraag een ander om er (al dan niet) te dicht bij te komen tijdens een gesprekje. Laat verschillende scenes spelen.
    • Na elke scene vragen stellen:
      • Wat hebben deze spelers goed laten zien?
      • Op welk moment werd het ongemakkelijk?
      • Waaraan merkte je dat?

Bronnen

Hall, Edward T. (1966). The Hidden Dimension. Anchor Books.
Argyle, M., & Dean, J. (1965). Eye-contact, distance and affiliation. Sociometry28(3), 289-304
Gifford, R. (2007). The consequences of living in high-rise buildings. Architectural Science Review, 50(1), 2-17.

Verder lezen

https://carolineheijmans-psycholoog.nl/carolineheijmans-psycholoog.nl/2017/05/07/hoe-dichtbij-mag-je-komen/
https://www.omgevingspsycholoog.nl/persoonlijke-ruimte/
https://www.bnnvara.nl/artikelen/waarom-hebben-we-persoonlijke-ruimte

Werkvormen om de sociale veiligheid een boost te geven

Om te zorgen voor een positieve groep, om pestgedrag te voorkomen en om een veilig pedagogisch klimaat te bestendigen heeft Kieresoe (spel)materiaal ontwikkeld.
Er is de keus uit drie spellen met elk een heleboel werkvormen om de groepsdynamiek in je klas op een positieve manier te versterken:

Pakket werkvormen om te komen tot een sociaal veilig klimaat

Pakket werkvormen om de groepscohesie te versterken:

Spel om pestegedrag te voorkomen

Roddelen

“Ik wil niet roddelen maar ik dacht dat je dit moest weten…” en: “Oh, ha,ha, nu zijn we wel aan het roddelen maar ik heb gehoord dat…” of “Je hebt het niet van mij maar wist je dat…”.
Overal wordt weleens geroddeld en de ene keer is het misschien onschuldiger dan een andere keer. Toch kunnen de gevolgen van roddelen heel schadelijk zijn. In een klas kan geroddel zorgen voor een onveilig sociaal klimaat. Soms is het ‘meidenvenijn’ maar ook jongens roddelen.
Leerlingen/studenten zijn zich niet altijd bewust van het effect dat het doorvertellen van roddels kan hebben. Met deze werkvorm kunnen leerlingen/studenten aan het denken gezet worden en wellicht voorzichtiger worden in het verspreiden van roddels.

Doel

  • Pestpreventie
  • Bevorderen positief groepsgevoel
  • Bewust worden van de invloed die je kunt uitoefenen
  • Bewustwording van de effecten van roddelen
  • Herkennen van eigen en andermans ‘meeloopgedrag’
  • Bewust worden van eigen rol in roddelsituaties

Voor wie

  • Bovenbouw basisschool (PO)
  • Voortgezet onderwijs (VO)
  • MBO

Werkwijze 

  • Print de stellingen uit. KLIK HIER
  • Kies een aantal prikkelende stellingen uit waarmee je in deze klas wil werken.
  • Verder nodig: groot vel papier (flap).
  • Verdeel de groep in twee- of drietallen.
  • De uitgekozen stellingen worden een voor een voorgelezen.
  • Leerlingen/studenten gaan in hun groepje overleggen en vervolgens naar aanleiding van de stelling een argument voor of tegen bedenken.
  • Dit wordt in een hele zin op een Post-it genoteerd.
  • De Post-its worden op een gezamenlijke flap geplakt.
  • Bespreek na afloop opvallende uitspraken in de groep:
    • Welke thema’s keren steeds weer terug in het groepsgessprek?
    • Zijn er overeenkomsten? Verschillen? Nuances?
    • Wat zijn sterke argumenten? Wat maakt deze sterk?
    • Welke afspraken kunnen gemaakt worden naar aanleiding van deze discussie?
  • Aanvullende opdracht: maak eigen stellingen en wissel deze uit.

Verder lezen:

Gedoe in groepen vóór zijn ?

Om gedoe in groepen vóór te zijn. Om te voorkomen dat pestgedrag ontstaat heeft Kieresoe twee spellen ontwikkeld:

Extra werkvorm om het groepsgevoel te versterken:

Het blijft belangrijk om te investeren in groepsbindende activiteiten: kennismakingsspellen, werkvormen die een positieve sfeer in de groep bestendigen. Een mooie manier daarvoor is werken met ‘complimentenmemory’. De kaarten met positieve eigenschappen en vaardigheden kunnen gekoppeld worden aan de verschillende groepsrollen.
Leerlingen/studenten kunnen dan eerst een aantal kaartjes uit het spel kiezen waarvan ze denken dat het bij hen past en daarna kijken in hoeverre dat strookt met de groepsrol die ze zichzelf hebben toebedeeld. Ook hierover kun je als mentor later in gesprek.

Omgaan met complimenten

formulier omgaan met complimenten

Het geven van positieve feedback en complimenten door leerlingen/studenten aan elkaar versterkt relaties en kan zorgen voor een goede sfeer in de klas. Het bevordert de onderlinge betrokkenheid. Het beïnvloedt de groepsdynamiek op een positieve manier.
Maar hoe geef je nu precies complimenten en hoe ontvang je ze. Met behulp van het werkblad gaan leerlingen/studenten eerst individueel en daarna in een klein groepje nadenken over complimenten geven en ontvangen. Daarna volgt een klassikale nabespreking.

Doelen

  • Elkaar beter leren kennen
  • Het leren geven en ontvangen van complimenten
  • Bewust worden van eigen manier van omgaan met complimenten
  • Aandacht richten op positieve eigenschappen van klasgenoten
  • Anderen helpen kwaliteiten te (h)erkennen
  • Inzicht krijgen in eigen en andermans kwaliteiten
  • Inzicht krijgen in het beeld dat leerlingen/studenten hebben over klasgenoten
  • Samenwerkingsvaardigheden bevorderen
  • Versterken van onderlinge betrokkenheid
  • Creëren van een veilige gezellige sfeer
  • Bevorderen positief groepsgevoel

Voor wie

  • Bovenbouw PO
  • VO
  • MBO

Werkwijze

  • Print voor alle leerlingen/studenten een werblad uit KLIK HIER
  • Verdeel de klas in drietallen.
  • Leerlingen/studenten vullen eerst in stilte het eerste gedeelte van de werkblad in.
  • In drietallen bespreken wat iedereen in het groepje heeft ingevuld
  • Individueel het tweede gedeelte invullen
  • Laat leerlingen/studenten het formulier inleveren: de informatie kan een aanleiding zijn om er in een individueel (begeleidings)gesprek op terug te komen.
  • Bespreek de bevindingen klassikaal na:

Niet voor iedereen is het gemakkelijk om complimenten te ontvangen. Een enkeling vindt het moeilijk om een compliment in ontvangst te nemen. Iemand die een compliment krijgt staat even in het middelpunt van de belangstelling. Niet iedereen vindt dat fijn. Mensen kunnen het moeilijk vinden om zich een houding te geven wanneer ze een compliment krijgen. Zo wordt een compliment wel eens weggelachen of voelt iemand zich verplicht om een complimentje terug te geven.
In de nabespreking kunnen verder de volgende aandachtspunten meegenomen worden.

Tips om een compliment op een goede manier te geven:

  • Doe het persoonlijk
  • Gebruik de ik-vorm
  • Maak het specifiek
  • Maak het zo concreet mogelijk
  • Licht eventueel je compliment toe met een voorbeeld

Tips om een compliment op een goede manier te ontvangen:

  • Maak oogcontact
  • Bedank de ander
  • Twijfel niet aan de goede bedoeling
  • Geniet van het moment

Verder lezen

  • Effectief leren complimenteren, Coert Visser KLIK HIER
  • Welk effect hebben complimenten van de leerkracht op het zelfvertrouwen van leerlingen in de bovenbouw van de basisschool? Wij-leren KLIK HIER
  • Feedback om leren zichtbaar te maken. John Hattie & Shirley Clarke KLIK HIER

De groepsdynamiek positief beïnvloeden?
Dat kan met ‘Complimentenmemory’





Werken aan een veilig pedagogisch klimaat? 
Dat kan met ‘GroepsGedoe 2.0’

Preventief aan de slag om pestgedrag in de groep vóór te zijn?
Dat kan met het ‘Kwartetspel GroepsGedoe’

Grip op de groep krijgen? Volg met je team een workshop

Stellingen telefoonverbod

stellingen telefoonverbod

Ouders slaan de handen ineen en bestrijden via het platform ‘Smartphonevrije Generatie’ de collectieve smartphoneverslaving. Het gebruik van de smartphone is verslavend en schadelijk voor het mentale welzijn van veel jongeren. Ouders kunnen een ”Smartphonevrij Opgroeien ‘WhatsApp groep‘ starten voor de school van hun kind en het gesprek openen met mede-ouders. Dit verlaagt de sociale druk: hun kind is dan niet langer de enige zonder smartphone. De site heeft hiervoor een simpele toolkit gemaakt.
Steeds meer scholen gaan met ouders het gesprek aan en bieden ondersteuning.

Gebruik van mobiele telefoons is al een tijdje verboden in de klas. Ook in het mbo ontstaat steeds meer de neiging om telefoons in de klas te verbieden. Scholen moeten zelf regelen met leraren, leerlingen/studenten en ouders hoe dit er op hun school uitziet. Dit leidt natuurlijk tot discussies. Hoe leerlingen/studenten dit verbod ervaren op dit moment kun je onderzoeken met deze werkvormen.

Doel:

  • Bespreken ervaringen met bet telefoonverbod
  • Solidair leren zijn met anderen
  • Bewust worden van verschillen in de groep
  • Bewust worden van eigen en andermans (voor)oordelen
  • Respectvol om leren gaan met elkaar
  • Positieve groepsvorming

Voor wie

  • Bovenbouw po
  • vo
  • mbo

Werkwijze 1:

  • Verdeel de klas in kleine groepjes van drie of vier leerlingen/studenten.
  • Print voor ieder groepje de stellingen uit: KLIK HIER
  • Elk groepje krijgt de stellingen en een rood, groen en wit vel papier.
  • Leerlingen/studenten knippen de kaartjes uit.
  • Dan lezen ze de stellingen door en beslissen welke afgewezen worden en op een rood vel terecht komen. De stellingen waar men het mee eens kan zijn komen op een groen vel en die waarover men twijfelt op een wit papier.
  • Leerlingen/studenten bespreken nogmaals de gemaakte keuzes en plakken de kaartjes op het rode, groene of witte vel.

Nabespreking
Bespreek met de groep de opbrengsten. Leg (of hang) daarvoor eerst alle vellen met stellingen van de verschillende groepjes bij elkaar. Hierdoor ontstaat een beeld van wat de groep vindt.
Selecteer de vijf stellingen waar de meeste leerlingen/studenten blijkbaar achter staan. Kies vervolgens de vijf stellingen waarvoor het minst draagvlak is.

Mogelijke vragen:
– Zijn er grote verschillen tussen de groepen?
– Waar zijn de groepsleden het over eens?
– Wat valt op?
– Welke stellingen liggen op het witte vel? Wordt daar verschillend over gedacht?
– Wie is er, na anderen gehoord te hebben, van gedachten veranderd?
– Zijn er afspraken te maken met de opbrengsten van deze les?

Werkwijze 2:

  • Alle leerlingen/studenten krijgen een rood en een groen kaartje.
  • Voor het downloaden van de PowerPoint: KLIK HIER
  • De begeleider leest de stellingen een voor een voor en de leerlingen/studenten geven aan of ze het ermee eens zijn (door het opsteken van een groen kaartje) of dat ze het er niet mee eens zijn (rood kaartje).
  • Na iedere stelling kunnen een aantal argumenten voor of tegen de stelling worden uitgewisseld.
  • De begeleider leidt de discussie.

Verder lezen

Spelpakketten met werkvormen om de saamhorigheid in een groep te versterken: