Na iedere vakantie is het goed om aandacht te besteden aan de dynamiek in de groep. Soms is er gedoe tussen leerlingen/studenten. Zeker na vakanties kan het soms lijken of de hele ‘norming-storming’-fase helemaal opnieuw begint.
Allerlei vormen van kennismakingsspelletjes en energizes helpen om van een groep ‘losse’ individuen een groep te maken. Elkaar (beter) leren kennen helpt leerlingen/studenten om hun positie in de groep in te nemen zonder dat er iemand wordt buitengesloten of het gevoel heeft er niet bij te horen. Groepsbindende werkvormen zorgen ervoor dat het groepsgevoel versterkt wordt. Een gezonde groepsdynamiek zorgt voor veiligheid en veiligheid is weer een voorwaarde om tot leren te kunnen komen. Deze werkvorm zet leerlingen/studenten aan om in korte tijd zoveel mogelijk van elkaar te weten te komen.

Doel:

• Ontspannen Energizer
• Bewust maken van eigen kennis over klasgenoten 
• Elkaar beter leren kennen
• Binding in de groep versterken
• (H)erkennen van eigenschappen
• Inzicht krijgen in eigen en andermans kwaliteiten
• Creëren van een veilige gezellige sfeer
• Bevorderen positief groepsgevoel

Voor wie

• Bovenbouw PO
• VO
• MBO

Werkwijze

• Download het Wat-past-bij-wie-formulier: KLIK HIER .
• Geef alle leerlingen/studenten een formulier en geef ze een minuut of tien de tijd om het in te vullen. Instructie voor leerlingen:
  • Vul het formulier in​
  • Werk in stilte​ en niet ‘spieken’
  • Pas op: je krijgt maar kort de tijd​
  • Per uitspraak mag je in ieder vakje een naam zetten ​(max 9 namen)   
  • Ken je niemand die past bij de uitspraak dan vul je niets in
  • Past de uitspraak bij jezelf: leuk maar niet invullen! Het gaat erom wat je van je klasgenoten weet
  • Wie de meeste namen goed heeft kent de klas het best​
• Bespreek klassikaal na:
  • Laat op het bord de uitspraken zien
  • Leerlingen/studenten steken hun vinger op wanneer een uitspraak bij hen past
  • Leerlingen/studenten kijken goed rond en zetten een ‘krul’ bij de namen die ze goed hadden.
  • ‘Krullen’ laten optellen.
  • Iedereen laten opstaan.
  • Degenen die er minder dan vijf goed hebben gaan zitten, vervolgens degenen met minder dan tien, minder dan vijftien enz.
  • Degene die het laatste staat is de ‘Master’ van deze klas wanneer het gaat om kennis van klasgenoten

Tips

• Er is een vraag (ongeveer halverwege) over wie er een tatoeage heeft: dit leidt tot hilariteit of vragen. Er was echter een van mijn leerlingen/studenten die een tatoeage had: een klein puntje op zijn pols met daarin as van zijn oma. Mooi om aan te halen.
• Hou er vaart in dan blijft het leuk. Laat ze ook niet eindeloos lang doen over het invullen, leerlingen die snel klaar zijn gaan zich dan vervelen.

Verder lezen:

• Bakker, M., & Mijland, I. (2009). Handboek positievbe groepsvorming. Oirschot: Quirijn.
• Remmerswaal, J. (2013). Handboek groepsdynamica. Amsterdam: Boom.

Werkvormen om de saamhorigheid in een groep te versterken:

Soms ‘rommelt’ het in de groep. Het lijkt of de sfeer helemaal verstoord is. Leerlingen/studenten hebben elkaar bij voorbeeld vrij lang niet gezien of in de vakantie is er van alles gebeurd dat de groepsdynamiek op scherp stelt. Het is belangrijk om opnieuw te investeren in groepsbindende activiteiten: kennismakingsspellen, werkvormen die een positieve sfeer in de groep bestendigen. Een mooie manier daarvoor is werken met ‘complimentenmemory’.

Complimentenmemory

Ook met het stellingen-pakket ‘GroepsGedoe’ leren leerlingen/studenten elkaar beter kennen en leren ze vooral hoe ze zelf invoed kunnen hebben op de dynamiek in de groep.

GroepsGedoe 2.0

Een actieve en activerende werkvorm waarbij leerlingen/studenten elkaar beter leren kennen en er een enthousiaste prettige sfeer in de groep ontstaat. Leerlingen/studenten vinden het vaak moeilijk om te benoemen waar ze goed in zijn. Zeggen dat je ergens goed in bent getuigt in hun ogen van eigendunk en als je iets niet mag hebben is het ‘eigendunk’. Meteen een mooie gelegenheid om het te hebben over eigendunk en het verschil met zelfwaardering en terecht trots mogen zijn op iets waarin je goed bent. Het spel lijkt op een stoelendans.

Doel:

• Op een andere manier kennismaken met docent en met elkaar
• Aandacht richten op elkaar en op de groep
• Leren delen van kwaliteiten met de groep
• Leren ontvangen en geven van complimenten
• Anderen helpen kwaliteiten te (h)erkennen
• Creëren van een veilige gezellige sfeer

Voor wie:

Bovenbouw PO
VO
MBO

Werkwijze:

Hiervoor is ruimte nodig in het lokaal. Alle deelnemers zitten op stoelen in een kring. Het spel begint als ‘Fruitmandje’, een soort stoelendans die een aantal leerlingen al zullen kennen.
Elke sdeelnemer krijgt één van de drie fruitsoorten appel, peer of banaan toegewezen.
De docent staat in het midden van de kring en roept een fruitsoort, bijvoorbeeld banaan. Alle bananen moeten op dat moment opstaan en een andere plaats zoeken. Je kunt ook ‘fruitmandje’ roepen ten teken dat iedereen een andere plek moet zoeken.

Dit oefen je even met alle fruitsoorten om vervolgens (als docent) zelf mee te gaan spelen; je gaat ook op zoek naar een lege stoel.
Vanaf dat moment is er dus altijd een stoel te weinig en degene die geen stoel kan vinden moet in het midden gaan staan en een fruitsoort roepen.

Als dit een tijdje op deze manier gespeeld is verandert het spel in het ‘Eigendunk’-spel.

Er wordt door degene die in het midden staat geen fruit meer geroepen maar er wordt gezegd: “Ik ben goed in….”.Deze leerling noemt dan iets op waar ze goed in zijn en iedereen die daar ook goed in is (al is het maar een heel klein beetje) rent naar een andere stoel.

Het leuke van deze oefening is dat leerlingen/studenten elkaar gaan helpen. Wanneer iemand in het midden staat die maar niet kan bedenken waar hij of zij goed in, is zullen groepsgenoten snel zeggen; “Oh, maar jij bent heel goed in….”. Dit is heel ondersteunend en een meerwaarde voor de positieve sfeer in de groep.

Complimenten

Niet voor iedereen is het gemakkelijk om complimenten te ontvangen. Iets positiefs zeggen over jezelf is niet voor iedereen vanzelfsprekend. Een ander positieve feedback geven is vaak makkelijker. Een enkeling vindt het moeilijk om een compliment in ontvangst te nemen. Iemand die een compliment krijgt staat even in het middelpunt van de belangstelling. Niet iedereen vindt dat fijn. Mensen kunnen het moeilijk vinden om zich een houding te geven wanneer ze een compliment krijgen. Zo wordt een compliment wel eens weggelachen of voelt iemand zich verplicht om een complimentje terug te geven. Dat vormt dan een mooie aanleiding om een (deel van de) les te besteden aan complimenten geven en ontvangen.
Daarin kunnen de volgende onderstaande aandachtspunten meegenomen worden.

Tips om een compliment op een goede manier te geven:

• Doe het persoonlijk
• Gebruik de ik-vorm
• Maak het specifiek
• Maak het zo concreet mogelijk
• Licht eventueel je compliment toe met een voorbeeld

Tips om een compliment op een goede manier te ontvangen:

• Maak oogcontact
• Bedank de ander
• Twijfel niet aan de goede bedoeling
• Geniet van het moment

KLIK HIER voor meer info

Bron

Voor deze werkvorm heb ik het spel ‘Fruitmandje’ vorm gegeven zodat het paste bij de mijn praktijksituatie. Ik heb naar de oorspronkelijke bron van ‘Fruitmandje’ gezocht maar niet gevonden.

Werkvormen om aan de sociale veiligheid in groepen werken:

GroepsGedoe 2.0

Met GroepsGedoe 2.0 zet je jongeren aan het denken. Jongeren krijgen meer zicht op  de impact die ieders doen en laten heeft op de groep en hoe dat soms schadelijk kan zijn. Door het werken met dit spel worden jongeren bewust gemaakt van wat ze samen kunnen doen om voor een veilig sociaal klimaat in de groep te zorgen.
Het is geschikt voor gebruik in de klas maar ook buiten het onderwijs in te zetten. Meer info:  KLIK HIER.