Lessen die verstoord worden, leerlingen die door elkaar praten, de sfeer die verziekt wordt door ruzietjes: het komt regelmatig voor. Is dat een teken van gebrek aan respect? Tijd om hierover het gesprek aan te gaan in de groep.
Mensen respecteren betekent: Je aanvaardt en waardeert de ander volledig, ongeacht zijn culturele identiteit, gedachtegoed en overtuigingen, afkomst of religie. Je accepteert iemands normen en waarden, behoeften en gevoelens en overschrijdt niet de redelijke grenzen die hij of zij stelt.
Erg belangrijk is het besef dat je respect krijgt door het te geven, niet door het te eisen. Te vaak vloeit (schijn)respect voort uit plichtsgevoel, het proberen te voorkomen van straf, opzien tegen de plek in de hiërarchie, de status en macht die iemand heeft. In al deze gevallen komt het niet van binnenuit.
Respect betekent aanzien, eerbied of waardering, die men heeft voor (of ontvangt van) iemand of iets vanwege zijn kwaliteiten, prestaties of vaardigheden. Het woord betekent oorspronkelijk omzien naar, en vandaar rekening houden met.
“Gebrek aan respect kan, hoewel niet zo agressief, net zo kwetsend zijn als een belediging. ” zegt de Amerikaanse arbeidssocioloog Richard Sennett in zijn boek ‘Respect in een tijd van sociale ongelijkheid’: De ander wordt weliswaar niet beledigd maar krijgt ook geen erkenning. Hij of zij wordt niet gezien als een volwaardig mens die ertoe doet.
“Respect!” roepen jongeren naar elkaar bij wijze van begroeting of als compliment. Respect is juist in de jongerencultuur erg belangrijk. Maar of ze dat ook vertalen naar gedrag in de klas is maar de vraag. Een werkvorm om het gesprek aan te gaan.
Doel
- Bespreekbaar maken van het thema respect
- Informatie overbrengen
- Bewustwording van eigen aannames
- Bewustwording (groeps)gedrag
- Effecten zien van groepsgedrag
- Leren van elkaars inzichten
- Verschillen (h)erkennen in elkaars visie
Voor wie
Bovenbouw PO
VO
MBO
Werkwijze 1:
- Print voor elk groepje de stellingen uit. KLIK HIER
- Print voor iedere leerling/student een werkblad uit KLIK HIER
- Verdeel de klas in kleine groepjes van drie of vier leerlingen/studenten, ieder groepje krijgt de blaadjes met stellingen en iedere leerling/student een werkblad
- Leerlingen/studenten knippen de kaartjes uit.
- Dan lezen ze de stellingen door en vullen het werkblad in
- Leerlingen/studenten bespreken de antwoorden die ze gegeven hebben in hun groepje.
- Bespreek klassikaal na
- Wat valt op?
- Zijn er grote verschillen tussen de groepen?
- Waar zijn de groepsleden het over eens?
- Selecteer de vijf stellingen waar de meeste leerlingen/studenten blijkbaar achter staan.
- Kies vervolgens de vijf stellingen waarvoor het minst draagvlak is.
- Wie is er, na anderen gehoord te hebben, van gedachten veranderd?
- Zijn er afspraken te maken met de opbrengsten van deze les?
- Laat leerlingen/studenten het werkblad inleveren: het kan een thema vormen tijdens een individueel (mentor)gesprek. Ook kun je na bv een half jaar de leerlingen het werkblad terug geven en laten kijken of ze van gedachten zijn veranderd.
Werkwijze 2:
- Download de PowerPointpresentatie met de stellingen KLIK HIER
- Geef alle leerlingen/studenten een rood en een groen kaartje.
- De begeleider leest de stellingen een voor een voor en de leerlingen/studenten geven aan of ze het ermee eens zijn (door het opsteken van een groen kaartje) of dat ze het er niet mee eens zijn (rood kaartje).
- Na iedere stelling kunnen een aantal argumenten voor of tegen de stelling worden uitgewisseld.
- De begeleider leidt de discussie.
Meer informatie en bronnen:
- Jong, J. (2007). Kapot moeilijk. Amsterdam: Amsterdam University Press.
- Sennett, R. (2003). Respect In Een Tijd Van Sociale Ongelijkheid. Amsterdam: Byblos.
- Steenhuis, P. H. (2013, april 18). Wat is dat, respect? Trouw.
Nieuw: KlassenKlets
Door het hele jaar heen is het van belang om de dynamiek in een groep positief te beïnvloeden. Om de sfeer positief te beïnvloeden, om de onderlinge band te versterken en een gevoel van saamhorigheid te creëren zijn kennismakingsactiviteiten nuttig en nodig. KlassenKlets bestaat uit kaartjes met vragen die je op verschillende manieren in de klas kunt gebruiken. Het is ook in te zetten als een bordspel. Hoe dat werkt en meer info zie:
Werken aan een veilig pedagogisch klimaat? Dat kan met ‘GroepsGedoe 2.0’
De groepsdynamiek positief beïnvloeden? Dat kan met ‘Complimentenmemory’
