Slakkenspel

Een leuke en effectieve manier om leerstof te leren. Het werkt omdat actief omgaan met de lesstof (vanuit de lerende gezien) én (vanuit de docent gezien) uitlokt tot actieve verwerking.  Het passieve leren – een gevulde emmer met kennis over iemand uitstorten – werkt niet effectief en beklijft niet. 

Het ‘Slakken spel’ zet aan het denken over de te leren lesstof voor degene die tijdens het spel aan de beurt is maar ook juist de rest van de spelers.

Ter voorbereiding op een toets of om met elkaar in gesprek gaan rondom een casus.

Doel

  • Internaliseren van theoretische concepten
  • Controleren of een gegeven antwoord correct is
  • Samenwerkingsvaardigheden vergroten

Voor wie

  • Bovenbouw PO
  • VO
  • Mbo

Werkwijze

  • Maak toetsvragen over de lesstof die leerlingen/studenten moeten kennen. Dit zouden (gedeeltelijk) de vragen kunnen zijn die ook in de toets zitten
  • Toets-vragen op kaartjes zetten en uitprinten
  • Óf verdeel de klas in groepjes van drie a vier personen. Ieder groepje gaat nu vragen maken over de te leren lesstof. Deze vragen worden aan een ander groepje gegeven
  • Instructie aan de groepjes bij het vragen maken:
    • Maak de vragen zo dat het antwoord terug te vinden is in de aantekeningen of in het lesboek
    • Zorg voor afwisselende vragen: meerkeuze-vragen, welke samenvatting is correct, open vragen en gesloten vragen
  • Slakkenbord uitprinten KLIK HIER
  • Spelregels:
    • Als je aan de beurt bent trek je een kaartje
    • geef het antwoord
    • rest van de groep kijkt na of het antwoord goed is
    • Antwoord is goed: je slak gaat stapje vooruit
    • Bij een fout antwoord: de slak blijft staan
    • Wie het eerst aan de andere kant is heeft gewonnen
    • Wanneer de kaartjes nog niet op zijn speel je nog een ronde
  • Wanneer je met casussen werkt is goed of fout vaak minder duidelijk. Het spel is dan meer een manier om over praktijksituaties in gesprek te gaan.

Verder lezen:

  • Open Universiteit: ‘Concrete voorbeelden van effectieve studiestrategieën’ KLIK HIER
  • Tumult; ‘Onderzoek toont aan: onthouden gaat beter als je het aan een ander moet uitleggen’ KLIK HIER

Met dank aan Vanessa van der Kleij


Extra werkvorm om het groepsgevoel te versterken:

Het blijft belangrijk om te investeren in groepsbindende activiteiten: kennismakingsspellen, werkvormen die een positieve sfeer in de groep bestendigen. Een mooie manier daarvoor is werken met ‘complimentenmemory’. De kaarten met positieve eigenschappen en vaardigheden kunnen gekoppeld worden aan de verschillende groepsrollen.
Leerlingen/studenten kunnen dan eerst een aantal kaartjes uit het spel kiezen waarvan ze denken dat het bij hen past en daarna kijken in hoeverre dat strookt met de groepsrol die ze zichzelf hebben toebedeeld. Ook hierover kun je als mentor later in gesprek.

Gedoe in groepen vóór zijn ?

Om gedoe in groepen vóór te zijn. Om te voorkomen dat pestgedrag ontstaat kun je met behulp van GroepsGedoe 2.0 het gesprek aangaan op een laagdrempelige manier. Het spel bevat een handleiding met meerdere actieve en activerende werkvormen.

Grip op de groep krijgen? Volg met je team een workshop

Omgaan met complimenten

formulier omgaan met complimenten

Het geven van positieve feedback en complimenten door leerlingen/studenten aan elkaar versterkt relaties en kan zorgen voor een goede sfeer in de klas. Het bevordert de onderlinge betrokkenheid. Het beïnvloedt de groepsdynamiek op een positieve manier.
Maar hoe geef je nu precies complimenten en hoe ontvang je ze. Met behulp van het werkblad gaan leerlingen/studenten eerst individueel en daarna in een klein groepje nadenken over complimenten geven en ontvangen. Daarna volgt een klassikale nabespreking.

Doelen

  • Elkaar beter leren kennen
  • Het leren geven en ontvangen van complimenten
  • Bewust worden van eigen manier van omgaan met complimenten
  • Aandacht richten op positieve eigenschappen van klasgenoten
  • Anderen helpen kwaliteiten te (h)erkennen
  • Inzicht krijgen in eigen en andermans kwaliteiten
  • Inzicht krijgen in het beeld dat leerlingen/studenten hebben over klasgenoten
  • Samenwerkingsvaardigheden bevorderen
  • Versterken van onderlinge betrokkenheid
  • Creëren van een veilige gezellige sfeer
  • Bevorderen positief groepsgevoel

Voor wie

  • Bovenbouw PO
  • VO
  • MBO

Werkwijze

  • Print voor alle leerlingen/studenten een werblad uit KLIK HIER
  • Verdeel de klas in drietallen.
  • Leerlingen/studenten vullen eerst in stilte het eerste gedeelte van de werkblad in.
  • In drietallen bespreken wat iedereen in het groepje heeft ingevuld
  • Individueel het tweede gedeelte invullen
  • Laat leerlingen/studenten het formulier inleveren: de informatie kan een aanleiding zijn om er in een individueel (begeleidings)gesprek op terug te komen.
  • Bespreek de bevindingen klassikaal na:

Niet voor iedereen is het gemakkelijk om complimenten te ontvangen. Een enkeling vindt het moeilijk om een compliment in ontvangst te nemen. Iemand die een compliment krijgt staat even in het middelpunt van de belangstelling. Niet iedereen vindt dat fijn. Mensen kunnen het moeilijk vinden om zich een houding te geven wanneer ze een compliment krijgen. Zo wordt een compliment wel eens weggelachen of voelt iemand zich verplicht om een complimentje terug te geven.
In de nabespreking kunnen verder de volgende aandachtspunten meegenomen worden.

Tips om een compliment op een goede manier te geven:

  • Doe het persoonlijk
  • Gebruik de ik-vorm
  • Maak het specifiek
  • Maak het zo concreet mogelijk
  • Licht eventueel je compliment toe met een voorbeeld

Tips om een compliment op een goede manier te ontvangen:

  • Maak oogcontact
  • Bedank de ander
  • Twijfel niet aan de goede bedoeling
  • Geniet van het moment

Verder lezen

  • Effectief leren complimenteren, Coert Visser KLIK HIER
  • Welk effect hebben complimenten van de leerkracht op het zelfvertrouwen van leerlingen in de bovenbouw van de basisschool? Wij-leren KLIK HIER
  • Feedback om leren zichtbaar te maken. John Hattie & Shirley Clarke KLIK HIER

De groepsdynamiek positief beïnvloeden?
Dat kan met ‘Complimentenmemory’





Werken aan een veilig pedagogisch klimaat? 
Dat kan met ‘GroepsGedoe 2.0’

Preventief aan de slag om pestgedrag in de groep vóór te zijn?
Dat kan met het ‘Kwartetspel GroepsGedoe’

Grip op de groep krijgen? Volg met je team een workshop

Blind vertrouwen

blinddoek
blinddoek

Durven leerlingen/studenten op elkaar te vertrouwen? Deze werkvorm gaat over vertrouwen, over durven loslaten, over samenwerken en zorgvuldig communiceren. Maar ook over verantwoordelijkheid nemen en betrouwbaar zijn. De ene leerling/student neemt de ander (geblinddoekt) mee door de ‘jungle’ waarin allerlei obstakels zijn: blind vertrouwen…
Na het uitvoeren van deze werkvorm kunnen leerlingen/studenten het werkblad invullen. Het werkblad kan van pas komen tijdens een begeleidings/mentorgesprek.

Doel

  • Versterken samenwerking
  • Verbeteren communicatie
  • Elkaar vertrouwen
  • Zorgvuldig formuleren
  • Plezier
  • Versterken onderlinge band
  • Bevorderen positief groepsgevoel

Voor wie

  • Bovenbouw PO
  • VO
  • Mbo

Werkwijze

  • Print voor alle leerlingen/studenten het werkblad uit: KLIK HIER
  • Maak tweetallen en geef de volgende instructie:
    • De ruimte wordt zodadelijk een ‘jungle’ waar de een de ander veilig doorheen moet loodsen.
    • Een van het tweetal is de begeleider, de ander is de volger.
    • De volger krijgt een blinddoek voor of sluit de ogen.
    • In de ruimte worden meerdere obstakels gelegd: een tas, omgekeerde stoelen, de prullenbak, een etui of misschien zelfs een medeleerling/medestudent (die zich niet mag verroeren als het tweetal nadert)
    • De begeleider leidt de geblinddoekte naar de overkant van de ruimte door zo precies mogelijk (alleen mondelinge) instructies te geven. Bijvoorbeeld: “Voor je ligt een tas daar moet je omheen, zet een klein stapje naar links…”
    • De volger maakt heel kleine stapjes.
    • Raakt de volger een obstakel dan zijn ze alle twee af en mag het volgende tweetal
  • Bespreek de oefening goed na met elk tweetal vraag daarbij wat de ander goed deed, welke instructies fijn zijn en welke minder duidelijk. Het volgende tweetal kan dit meenemen in hun poging.
  • Variatie 1: laat de begeleider meelopen met de volger
  • Variatie 2: laat meerdere tweetallen tegelijk oversteken (hilarisch maar chaotisch)
  • Let op: leerlingen/studenten kunnen moeite hebben met het verschil tussen links en rechts…

Verder lezen:

  • Vertrouwen als vierde basisbehoefte: ‘Goed onderwijs is onderwijs dat deugt’ artikel van Dolf van der Berg KLIK HIER
  • Vertrouwen en zelfvertrouwen als kwaliteiten van ontwikkeling en leren artikel van Luc Stevens KLIK HIER

Bron

Voor deze werkvorm heb ik het spel ‘Jungle’ als basis genomen en aangepast zodat het paste bij de mijn praktijksituatie. Ik heb naar de oorspronkelijke bron van ‘Jungle’ gezocht maar niet gevonden.

Meer werkvormen om de sociale veiligheid een boost te geven

Er is de keus uit drie spellen met elk een heleboel werkvormen om de groepsdynamiek in je klas op een positieve manier te versterken:

Pakket werkvormen om te komen tot een sociaal veilig klimaat

Pakket werkvormen om de groepscohesie te versterken:

Spel om pestegedrag te voorkomen

In groepjes werken…

foto scenes assertiviteit

Casussen ‘samenwerken

Het geeft soms gedoe in de groep op het moment dat leerlingen/studenten gevraagd wordt om in groepjes samen te werken. Door casussen met elkaar te bespreken en/of ze daadwerkelijk uit te spelen ontstaat er inzicht in wat er precies gebeurt en welke mogelijke oplossingen er voor handen zijn.

Doel

  • Samenwerkingsvaardigheden bevorderen
  • Bewust worden van eigen reserves wanneer het gaat om groepswerk
  • Bevorderen positief groepsgevoel
  • Bewust worden van de invloed die je kunt uitoefenen
  • Bewust worden van de eigen rol in een groep
  • Reflecteren op het eigen functioneren in een groep

Voor wie

  • Bovenbouw basisschool (PO)
  • Voortgezet onderwijs (VO)
  • MBO

Werkwijze 1:
Bespreken in groepjes

  • Print de casussen uit. KLIK HIER
  • Print voor elk groepje een werkblad uit. KLIK HIER
  • Verdeel de klas in 6 groepjes
  • Ieder groepje krijgt een casus die ze moeten bespreken.
  • Instructie groepjes:
    • Lees de casus goed door en beantwoordt de volgende vragen op het werkblad:
    • Is de situatie herkenbaar?
    • Wat zouden jullie doen in zo’n soort situatie?
    • Wat kunnen daarvan de gevolgen zijn?
    • Wat zijn andere manieren om hiermee om te gaan?
    • Welke manier is volgens jullie het beste?
    • Welke manier maakt de problemen groter?
  • Bespreek de opbrengsten van ieder groepje klassikaal.
  • Haal de ingevulde werkbladen weer op: het kan een mooie aanleiding zijn om op een later tijdstip in gesprek te gaan met leerlingen/studenten.

Werkwijze 2:
Scenes maken

  • Print de casussen uit. KLIK HIER
  • Verdeel de klas in 6 groepjes
  • Ieder groepje krijgt een casus die ze moeten uitspelen.
  • Vertel leerlingen/studenten dat in een theatervoorstelling eindeloos geoefend wordt. Dus als het resultaat minder geslaagd is dan leerlingen vooraf hoopten, ligt het vooral daaraan.
  • Geef leerlingen/studenten niet te lang de tijd om te bedenken en te repeteren: een minuut of tien is voldoende. Dit maakt de presentatie achteraf ‘veiliger’.
  • Instructie groepjes:
    • Lees de casus goed door
    • Bedenk een manier waarop je kunt laten zien hoe dit gebeurt: maak er een scene van.
    • Verdeel de rollen
    • Zorg ervoor dat jullie scene duidelijk begin, midden en een einde heeft.
  • Aan elkaar presenteren en nabespreken.

Vragen voor nabespreking:

  • Wat heeft deze scene ons willen zeggen?
  • Was wat er gebeurde herkenbaar?
  • Wat heeft het groepje leerlingen/studenten goed gedaan?

NB: De gebruikte situaties zijn eigen casussen gebaseerd op praktijk en ervaring

Verder lezen:

  • Bakker, M., & Mijland, I. (2009). Handboek positieve groepsvorming. Oirschot: Quirijn.
  • Remmerswaal, J. (2013). Handboek groepsdynamica. Amsterdam: Boom.

Werkvormen om de saamhorigheid in een groep te versterken:

Het is wanneer ‘groepjes maken’ in een klas niet gemakkelijk verloopt, belangrijk om opnieuw te investeren in groepsbindende activiteiten: kennismakingsspellen, werkvormen die een positieve sfeer in de groep bestendigen. Een mooie manier daarvoor is werken met ‘complimentenmemory’.

Gedoe in groepen vóór zijn ?

Om gedoe in groepen vóór te zijn. Om te voorkomen dat pestgedrag ontstaat heeft Kieresoe twee spellen ontwikkeld:

Groepsrollen

Groepsrollen

Groepsrollen ontstaan vanuit de zoektocht naar veiligheid. Het is een basisbehoefte van de mens. Zonder veiligheid kan een leerling/student zich niet ontwikkelen, niet leren. Als er geen veiligheid is moeten ze voortdurend op hun hoede zijn, steeds klaar zijn om te vluchten of te vechten. Er blijft dan weinig energie over voor andere zaken.
In een groep wil iedereen erbij horen zonder eigenheid te verliezen. Ieder gaat daar op een eigen wijze mee om. De een zal meer ruimte vragen dan de ander. Als een leerling/student zich veilig voelt zal deze zich betrokken voelen bij de groep en daardoor beter functioneren.
Mensen hebben voorkeursgedrag. In een nieuwe groep of een nieuwe situatie zullen mensen geneigd zijn dit gedrag te laten zien. In een groep ontstaan dan als vanzelf rollen en gedragspatronen. Deze werkvorm geeft inzicht in rollen die leden van een groep mogelijk kunnen aannemen.

Doel

  • Samenwerkingsvaardigheden bevorderen
  • Bewust worden van eigen reserves wanneer het gaat om groepswerk
  • Bevorderen positief groepsgevoel
  • Bewust worden van de invloed die je kunt uitoefenen
  • Bewust worden van de eigen rol in een groep
  • Reflecteren op het eigen functioneren in een groep

Voor wie

  • Bovenbouw basisschool (PO)
  • Voortgezet onderwijs (VO)
  • MBO
  • HBO

Werkwijze









  • Print de groepsrollen uit. Voor een printversie: KLIK HIER
  • Verdeel de klas in kleine groepjes of tweetallen.
  • Geef elke leerling/student een vel met deze kaartjes en vragen beantwoorden in een werkblad over deze rollen.
  • Voor de printversie van het werkblad: KLIK HIER








  • Nabespreken met de hele klas.
  • Laat leerlingen/studenten het werkblad inleveren: is mogelijk een mooie input voor een individueel mentorgesprek.

Literatuur:

Belbin, M. R. (2010). Teamrollen op het werk. Den Haag: SDU uitgevers.
Engelen R, v. (2022). De groepscode. Huizen: Pica.
Remmerswaal, J. (2013). Handboek groepsdynamica. Amsterdam: Boom/Nelissen.
https://www.schoolenveiligheid.nl/kennisbank/groepsdynamica-in-de-klas/
https://www.kieresoe.nl/groepsvorming-en-sociale-veiligheid/





Extra werkvorm om het groepsgevoel te versterken:

Het blijft belangrijk om te investeren in groepsbindende activiteiten: kennismakingsspellen, werkvormen die een positieve sfeer in de groep bestendigen. Een mooie manier daarvoor is werken met ‘complimentenmemory’. De kaarten met positieve eigenschappen en vaardigheden kunnen gekoppeld worden aan de verschillende groepsrollen.
Leerlingen/studenten kunnen dan eerst een aantal kaartjes uit het spel kiezen waarvan ze denken dat het bij hen past en daarna kijken in hoeverre dat strookt met de groepsrol die ze zichzelf hebben toebedeeld. Ook hierover kun je als mentor later in gesprek.

Gedoe in groepen vóór zijn ?

Om gedoe in groepen vóór te zijn. Om te voorkomen dat pestgedrag ontstaat heeft Kieresoe twee spellen ontwikkeld:

Vaardigheden eigen maken

Samenwerken, luisteren, geconcentreerd werken. Steeds vaker wordt het belang benadrukt dat leerlingen/studenten vaardigheden zoals de 21st century skills bezitten. Hierover is veel info te vinden bijvoorbeeld via de SLO  of Leraar24.
Maar vragen we weleens aan leerlingen/studenten zélf hoe dit soort vaardigheden geleerd kunnen worden? Deze werkvorm kan hierbij worden ingezet. Leerlingen/studenten gaan in groepjes bedenken hoe een vaardigheid geleerd kan worden, welke stapjes daarvoor gezet kunnen worden en wie of wat daarbij kan helpen.

Voor downloaden KLIK HIER

Doel

  • (H)erkennen van vaardigheden
  • Bewust worden van de mogelijkheden en voordelen van vaardigheden
  • Inzicht krijgen in eigen en andermans vaardigheden
  • Leren van elkaars inzichten
  • Leerlingen/studenten bewust maken van hulpbronnen
  • Bevorderen positief groepsgevoel
  • Samenwerkingsvaardigheden bevorderen

Voor wie

  • Bovenbouw PO
  • VO
  • MBO

Werkwijze

  • Download het stappenplan: KLIK HIER
  • Print het stappenplan 12 keer uit op A4 formaat.
  • Maak kaartjes met vaardigheden gebruik het Kwaliteitenspel of kies geschikte vaardigheden uit ‘Complimentenmemory’ (meer info: KLIK HIER).
  • Verdeel de klas in 4 groepen.
  • Bedenk welke vaardigheden door welk groepje worden uitgewerkt
  • Geef iedere groep 3 kaarten en 3 stappenplannen (voor iedere vaardigheid een).
  • Iedere groep gaat overleggen en de stappenplannen invullen per vaardigheid.
  • Bespreek klassikaal de opbrengsten.
  • Nabespreking
  • Wat valt op?
  • Hebben de groepjes het verschillend aangepakt?
  • Hoe zouden leerlingen/studenten zelf zo’n stappenplan kunnen gebruiken?

Verder lezen

  • Artikel SLO “21st century vaardigheden” KLIK HIER
  • Artikel Leraar 24: “Een nieuwe kijk op vaardigheden voor nu en in de toekomst” KLIK HIER

Extra werkvorm om het groepsgevoel te versterken:

Het blijft belangrijk om te investeren in groepsbindende activiteiten: kennismakingsspellen, werkvormen die een positieve sfeer in de groep bestendigen. Een mooie manier daarvoor is werken met ‘complimentenmemory’. De kaarten met positieve eigenschappen en vaardigheden kunnen gekoppeld worden aan de verschillende groepsrollen.
Leerlingen/studenten kunnen dan eerst een aantal kaartjes uit het spel kiezen waarvan ze denken dat het bij hen past en daarna kijken in hoeverre dat strookt met de groepsrol die ze zichzelf hebben toebedeeld. Ook hierover kun je als mentor later in gesprek.

Gedoe in groepen vóór zijn ?

Om gedoe in groepen vóór te zijn. Om te voorkomen dat pestgedrag ontstaat heeft Kieresoe twee spellen ontwikkeld:

Grip op de groep krijgen? Volg met je team een workshop

Omgaan met verschillen

Wanneer de verschillen groot zijn is het vaak niet gemakkelijk om goed te communiceren. Hoe overbrug je verschillen? Hoe kun je toch goed samenwerken? Werkvorm die leerlingen/studenten bewustmaakt van de eigen en andermans communicatie en wat voor effect groepsgedrag heeft.

Doel

  • Respectvol omgaan met verschillen
  • Vergroten samenwerkingsvaardigheden
  • Bewustwording van eigen en andermans communicatie
  • Effecten zien van groepsgedrag
  • Positieve groepsvorming

Voor wie

Bovenbouw PO
VO
MBO
HBO

Werkwijze

  • Voor deze oefening is wat voorbereiding nodig:  Kopieer de cultuur-omschrijvingen en opdrachten doe voor elke groep deze in een envelop. Voor een printversie van de culturen KLIK HIER
  • Verdeel de klas in vijf groepen van 4 à 5 leerlingen/studenten. Vier groepen spelen een ‘volk’ uit een heel ander niet bestaand land. Ieder volk heeft een eigen cultuur met hun eigen eigen-aardigheden. Iedere groep krijgt een envelop met daarin een beschrijving van de cultuur en een opdracht die ze moeten uitvoeren. Een groep bestaat uit observanten. De leerlingen/studenten krijgen de instructie niet met elkaar te praten. Voor het uitvoeren van de opdracht krijgen ze ongeveer 5 minuten de tijd.
  • De ‘volken’ zijn erg verschillend in hun manier van doen en hun manier van zijn. De opdrachten lijken tegenstrijdig maar zijn uitvoerbaar.

Informatie per groep

Groep 1

Cultuur: In jullie cultuur is sociaal contact erg belangrijk. Je zult vreemden altijd heel hartelijk welkom heten en er alles aan doen dat anderen zich op hun gemak voelen. Jullie houden van gezelligheid, dat vinden jullie veel belangrijker dan werken. Leve de lol.

Opdracht:  zet alle stoelen in het lokaal in een grote kring

Groep 2

Cultuur: In jullie cultuur is hard werken belangrijk, daar zijn jullie ook goed in. Als jullie iets moeten doen dan gaan jullie direct aan het werk. Jullie houden niet van luieren en hebben een hekel aan mensen die er de kantjes vanaf lopen. Als er een wedstrijd is dan willen jullie koste wat kost winnen.

Opdracht:  zet alle stoelen in het lokaal op de tafels

Groep 3

Cultuur: In jullie cultuur is het belangrijk dat alles zo netjes en precies mogelijk gebeurt. Jullie zijn erg secuur. Jullie zijn ook erg verlegen en kijken iemand anders niet makkelijk aan. Iedereen laat iedereen zoveel mogelijk met rust en dat vinden jullie prettig.

Opdracht:  zet alle stoelen in het lokaal naast elkaar

Groep 4

Cultuur: In jullie cultuur is respect heel belangrijk. Als je een vreemde tegenkomt maak je dan ook altijd meteen drie keer een buiging. Je lacht altijd vriendelijk ook al doet iemand iets wat je niet begrijpt. Je bent super geduldig. Wanneer iets de eerste keer niet gaat zoals je wil vertrouw je er op dat het de tweede of de tiende keer wel lukt.

Opdracht:  zet alle stoelen in het lokaal ondersteboven.

Groep 5

Dit is de groep observanten. Hun opdracht is om aan de kant te gaan zitten en goed te kijken.

  • Instructie leerlingen/studenten:
    • Ga aan de kant zitten zonder te praten.
    • Let goed op en kijk naar wat er gebeurt met de volgende vragen in je achterhoofd:
      – Hoe wordt er gecommuniceerd nu niemand mag praten?
      – Wat denk je dat de opdracht is van de verschillende groepen?
      – Kunnen de groepen samenwerken?
  • Meestal lukt het niet de opdracht uit te voeren. Leerlingen/studenten vinden het fijn om het toch op te lossen. Dan is het goed om de oefening te herhalen wel met dezelfde ‘rol’ maar dat er dan wel gepraat mag worden. Verraad dus niet de opdracht. Zeg dat ook tegen leerlingen.

Bij deze oefening is het belangrijk goed na te bespreken. Mogelijke vragen:

  • Vraag wat de observanten is opgevallen.
  • Wat maakt deze oefening moeilijk?
  • Wat helpt?
  • Wat merk je aan je eigen reacties?
  • Wat valt je op aan de groep?

Verder lezen

https://www.docentenbijscholing.nl/diversiteit-in-de-klas

Meer werkvormen die hierbij aansluiten:

Samenwerken

placemat

Veel leerlingen/studenten kunnen er tegenop zien om in groepjes te moeten werken. Als ze worden ingedeeld door de docent zijn ze bang voor de samenstelling van die groep, als ze zelf mogen kiezen zijn ze bang verkeerd te kiezen of om buitengesloten te worden.

Tijdens het uitvoeren zijn er weer andere angsten. Straks moet ik alles alleen doen. Straks gaat hij weer de baas spelen. Straks gaat zij weer de hele tijd grappig zitten doen. Straks krijgen we allemaal een slecht punt (Remmerswaal, 2015).

Deze werkvorm kan meerdere lessen beslaan. Ook is het mogelijk om steeds een gedeelte uit te voeren tijdens een (mentor)les.


Doel

  • Het doel is vooral gericht op het reflecteren op het eigen functioneren in een groep.
  • Leerlingen/studenten leren  verschillende rollen herkennen die in veel groepen aan te wijzen zijn.
  • Verbetering van de samenwerking

Werkvorm placemat

Verdeel de klas in groepjes van vier. Dat kan snel en handig via het digibord of via https://basisonderwijs.online/digibordtools/html5/groepjesmaker.html.

Ieder groepje krijgt een A-3 vel met in het midden een rechthoek. Vanuit de hoeken van de rechthoek lopen lijnen naar de hoeken van het vel. Voor een sjabloon klik hier.

Leerlingen/studenten wordt gevraagd om ieder een vak in te vullen met een lijstje waarop staat waar ze tegen opzien wanneer ze in groepjes moeten werken. Waar zijn ze bang voor? Ze doen dit individueel en in stilte. Het rechthoekige vak in het midden blijft vooralsnog leeg.

Daarna gaan ze om de beurt in het groepje hun lijst voorlezen zonder dat het groepje hierop commentaar geeft of hierover oordeelt. Wanneer iedereen geweest is maken ze in het groepje een top 3 van de meest belangrijke of meest gedeelde zorgen. Deze top 3 schrijven ze in het middelste rechthoekige vak.

In de klas nabespreken en de top 3 van elk groepje kort op het bord zetten. Afsluitend hierbij de vraag stellen: Wat/wie is eigenlijk het/de enige waarop je daadwerkelijk invloed kunt hebben?

Het antwoord moet zijn: jezelf en je eigen gedrag.

Survey

Hierna kun je nog een survey houden bv met behulp van het digibord (bv socrative).De leerlingen vullen hun mate van ‘bezorgdheid’ of ‘stress’ in de volgende situaties:

  • Ik mag mijn partners zelf kiezen voor een kortdurend project
  • Ik mag mijn partners zelf kiezen voor een langdurend project
  • Ik mag mijn partners niet zelf kiezen voor een kortdurend project
  • Ik mag mijn partners niet zelf kiezen voor een langdurend project
  • De docent maakt groepjes
  • Het toeval bepaalt groepjes

De uitkomsten hiervan met de klas bespreken. Leerlingen/studenten ook meegeven dat wanneer ze stress ervaren dit ook een positieve kant heeft: het betekent dat ze het in elk geval iets kan schelen.

Werken aan een veilig pedagogisch klimaat? 
Dat kan met ‘GroepsGedoe 2.0’

De groepsdynamiek positief beïnvloeden?
Dat kan met ‘Complimentenmemory’

Preventief aan de slag om pestgedrag in de groep vóór te zijn?
Dat kan met het ‘Kwartetspel GroepsGedoe’

Zelf een kwartetspel maken

door leerlingen getekend kwartetspel
Kwartetkaartje door leerlingen getekend
kwartet gemaakt door brugklassers

Een van de werkvormen die bijdragen aan een positieve groep is het samen maken van een kwartetspel. Het laat kinderen/jongeren  nadenken over sociale veiligheid en manieren waarop je kunt omgaan met (pest)gedrag in de groep. Het is een creatieve en ontspannen manier om op een constructieve manier aan de slag te gaan om tot een gezamenlijk  product te komen.

Doel

  • Bevorderen positief groepsgevoel
  • Samenwerkingsvaardigheden bevorderen
  • Leren gebruik maken van elkaars talenten
  • Nadenken over wat goed gaat in de groep
  • Creatief vertalen in een gezamenlijk product

Voor wie

Bovenbouw PO
Onderbouw VO

Werkwijze

  • Geef elk groepje een uitgeprint sjabloon. Zorg dat ieder groepje een andere categorie heeft.
  • Instructie leerlingen/studenten:
    • Maak met je groepje zelf een kwartet
    • Je hebt kaartjes gekregen met daarop een categorie
    • Bedenk bij deze categorie vier plaatjes en vier teksten/uitspraken die bij de categorie passen
    • Markeer met een markeerstift op elk kaartje een uitspraak zoals dat bij een echt kwartetspel ook het geval is.
    • Verdeel de taken goed en help elkaar
  • Bewaar dit spel en laat de groep er na een paar weken of maanden opnieuw naar kijken. Hierdoor wordt duidelijk of er iets veranderd is in de groep.

Het is ook goed om bv.. aan ouders te laten zien omdat het immers een tastbare opbrengst van pest-preventieve maatregelen in de klas. Het is daarnaast een mooi voorbeeld om te laten zien wat het anti-pest-beleid van de school  op kan leveren. De onderwijsinspectie ziet er sinds schooljaar 2017-2018 scherp op toe dat scholen het anti-pestbeleid ook daadwerkelijk handen en voeten geven.

Categorieën

Hier zijn al verschillende categorieën gemaakt waarbij jongeren op de kaartjes bijpassende tekeningen en teksten maken.

  • Het wordt gezellig in de groep als…
  • Wij zijn een fijne groep omdat…
  • Wij werken goed samen door…
  • Iedereen hoort erbij want…
  • Wij komen voor elkaar op door…
  • Wat we vandaag al kunnen doen is…
  • Onze groep is goed in…
  • Wij helpen elkaar wanneer…
  • De sfeer in groep is goed als…
  • Leuk aan onze groep is…
  • Als groep zijn we goed in…
  • Samen zijn we sterk want…

Om de vier verschillende afbeeldingen te downloaden klik HIER

kwartetspel door leerlingen gemaakt

Verder lezen

www.vernieuwenderwijs.nl/game-didactiek-hoe-en-waarom-spellen-les/

Eigenlijk zijn dit complimenten voor de groep die vanuit de groep zelf komen. Meer individueel werken met complimenten die leerlingen aan elkaar geven? Klik HIER
Een uitgebreid pakket aan werkvormen rondom het geven van complimenten vind je HIER

Pestpreventie

Om ongewenst en pestgedrag in de groep voor te zijn is het van belang om juist met de groep na te denken over dit thema op een laagdrempelige manier. Vaak zijn leerlingen zich niet bewust van de effecten van gedrag op anderen. Door te praten over wat wel of niet kan, over wat de groep wel of niet acceptabel vindt zorgt voor bewustwording. Het vervolgens samen komen tot afspraken maakt pestproblematiek hanteerbaar. Een mooi hulpmiddel kan ‘GroepsGedoe 2.0’ zijn. Meer informatie: