Samenwerken

placemat

Veel leerlingen/studenten kunnen er tegenop zien om in groepjes te moeten werken. Als ze worden ingedeeld door de docent zijn ze bang voor de samenstelling van die groep, als ze zelf mogen kiezen zijn ze bang verkeerd te kiezen of om buitengesloten te worden.

Tijdens het uitvoeren zijn er weer andere angsten. Straks moet ik alles alleen doen. Straks gaat hij weer de baas spelen. Straks gaat zij weer de hele tijd grappig zitten doen. Straks krijgen we allemaal een slecht punt (Remmerswaal, 2015).

Deze werkvorm kan meerdere lessen beslaan. Ook is het mogelijk om steeds een gedeelte uit te voeren tijdens een (mentor)les.


Doel

  • Het doel is vooral gericht op het reflecteren op het eigen functioneren in een groep.
  • Leerlingen/studenten leren  verschillende rollen herkennen die in veel groepen aan te wijzen zijn.
  • Verbetering van de samenwerking

Werkvorm placemat

Verdeel de klas in groepjes van vier. Dat kan snel en handig via het digibord of via https://basisonderwijs.online/digibordtools/html5/groepjesmaker.html.

Ieder groepje krijgt een A-3 vel met in het midden een rechthoek. Vanuit de hoeken van de rechthoek lopen lijnen naar de hoeken van het vel. Voor een sjabloon klik hier.

Leerlingen/studenten wordt gevraagd om ieder een vak in te vullen met een lijstje waarop staat waar ze tegen opzien wanneer ze in groepjes moeten werken. Waar zijn ze bang voor? Ze doen dit individueel en in stilte. Het rechthoekige vak in het midden blijft vooralsnog leeg.

Daarna gaan ze om de beurt in het groepje hun lijst voorlezen zonder dat het groepje hierop commentaar geeft of hierover oordeelt. Wanneer iedereen geweest is maken ze in het groepje een top 3 van de meest belangrijke of meest gedeelde zorgen. Deze top 3 schrijven ze in het middelste rechthoekige vak.

In de klas nabespreken en de top 3 van elk groepje kort op het bord zetten. Afsluitend hierbij de vraag stellen: Wat/wie is eigenlijk het/de enige waarop je daadwerkelijk invloed kunt hebben?

Het antwoord moet zijn: jezelf en je eigen gedrag.

Survey

Hierna kun je nog een survey houden bv met behulp van het digibord (bv socrative).De leerlingen vullen hun mate van ‘bezorgdheid’ of ‘stress’ in de volgende situaties:

  • Ik mag mijn partners zelf kiezen voor een kortdurend project
  • Ik mag mijn partners zelf kiezen voor een langdurend project
  • Ik mag mijn partners niet zelf kiezen voor een kortdurend project
  • Ik mag mijn partners niet zelf kiezen voor een langdurend project
  • De docent maakt groepjes
  • Het toeval bepaalt groepjes

De uitkomsten hiervan met de klas bespreken. Leerlingen/studenten ook meegeven dat wanneer ze stress ervaren dit ook een positieve kant heeft: het betekent dat ze het in elk geval iets kan schelen.

Werken aan een veilig pedagogisch klimaat? 
Dat kan met ‘GroepsGedoe 2.0’

De groepsdynamiek positief beïnvloeden?
Dat kan met ‘Complimentenmemory’

Preventief aan de slag om pestgedrag in de groep vóór te zijn?
Dat kan met het ‘Kwartetspel GroepsGedoe’

Zelf een kwartetspel maken

door leerlingen getekend kwartetspel
Kwartetkaartje door leerlingen getekend
kwartet gemaakt door brugklassers

Een van de werkvormen die bijdragen aan een positieve groep is het samen maken van een kwartetspel. Het laat kinderen/jongeren  nadenken over sociale veiligheid en manieren waarop je kunt omgaan met (pest)gedrag in de groep. Het is een creatieve en ontspannen manier om op een constructieve manier aan de slag te gaan om tot een gezamenlijk  product te komen.

Doel

  • Bevorderen positief groepsgevoel
  • Samenwerkingsvaardigheden bevorderen
  • Leren gebruik maken van elkaars talenten
  • Nadenken over wat goed gaat in de groep
  • Creatief vertalen in een gezamenlijk product

Voor wie

Bovenbouw PO
Onderbouw VO

Werkwijze

  • Geef elk groepje een uitgeprint sjabloon. Zorg dat ieder groepje een andere categorie heeft.
  • Instructie leerlingen/studenten:
    • Maak met je groepje zelf een kwartet
    • Je hebt kaartjes gekregen met daarop een categorie
    • Bedenk bij deze categorie vier plaatjes en vier teksten/uitspraken die bij de categorie passen
    • Markeer met een markeerstift op elk kaartje een uitspraak zoals dat bij een echt kwartetspel ook het geval is.
    • Verdeel de taken goed en help elkaar
  • Bewaar dit spel en laat de groep er na een paar weken of maanden opnieuw naar kijken. Hierdoor wordt duidelijk of er iets veranderd is in de groep.

Het is ook goed om bv.. aan ouders te laten zien omdat het immers een tastbare opbrengst van pest-preventieve maatregelen in de klas. Het is daarnaast een mooi voorbeeld om te laten zien wat het anti-pest-beleid van de school  op kan leveren. De onderwijsinspectie ziet er sinds schooljaar 2017-2018 scherp op toe dat scholen het anti-pestbeleid ook daadwerkelijk handen en voeten geven.

Categorieën

Hier zijn al verschillende categorieën gemaakt waarbij jongeren op de kaartjes bijpassende tekeningen en teksten maken.

  • Het wordt gezellig in de groep als…
  • Wij zijn een fijne groep omdat…
  • Wij werken goed samen door…
  • Iedereen hoort erbij want…
  • Wij komen voor elkaar op door…
  • Wat we vandaag al kunnen doen is…
  • Onze groep is goed in…
  • Wij helpen elkaar wanneer…
  • De sfeer in groep is goed als…
  • Leuk aan onze groep is…
  • Als groep zijn we goed in…
  • Samen zijn we sterk want…

Om de vier verschillende afbeeldingen te downloaden klik HIER

kwartetspel door leerlingen gemaakt

Verder lezen

www.vernieuwenderwijs.nl/game-didactiek-hoe-en-waarom-spellen-les/

Eigenlijk zijn dit complimenten voor de groep die vanuit de groep zelf komen. Meer individueel werken met complimenten die leerlingen aan elkaar geven? Klik HIER
Een uitgebreid pakket aan werkvormen rondom het geven van complimenten vind je HIER

Pestpreventie

Om ongewenst en pestgedrag in de groep voor te zijn is het van belang om juist met de groep na te denken over dit thema op een laagdrempelige manier. Vaak zijn leerlingen zich niet bewust van de effecten van gedrag op anderen. Door te praten over wat wel of niet kan, over wat de groep wel of niet acceptabel vindt zorgt voor bewustwording. Het vervolgens samen komen tot afspraken maakt pestproblematiek hanteerbaar. Een mooi hulpmiddel kan ‘GroepsGedoe 2.0’ zijn. Meer informatie: