De dynamiek in de klas positief beïnvloeden? De onderlinge band versterken en een gevoel van saamhorigheid creëren? Een gunstige invloed uitoefenen op de sociale cohesie in je groep? KlassenKlets is een vragenspel waardoor leerlingen/studenten elkaar beter en op een andere manier leren kennen door antwoord te geven op niet alledaagse, onderwijs-gerelateerde vragen.

Bij het spel hoort een uitgebreide handleiding met uitgewerkte werkvormen die allemaal actief en activerend zijn.
De kaarten met vragen kun je als een soort kletskaarten gebruiken. In de handleiding vind je veel verschillende werkvormen die je ook weer op verschillende manieren in de klas kunt gebruiken.

KlassenKlets is tevens in te zetten als een bordspel. Maar liefst zes groepjes leerlingen kunnen tegelijkertijd het bordspel spelen. Het spel bevat namelijk zes setjes die samen met de vragen een bordspel vormen. Elk setje heeft een start- en een finishkaart, vier ‘bochten’ en vier plaatjes met op de achterkant een opdracht. Bij het spel worden zes dobbelstenen geleverd. Het spel zit in een stevig blik met zo’n 200 kaartjes.

KlassenKlets is geschikt voor gebruik in de klas maar ook buiten het onderwijs in te zetten. Daarnaast kan het spel ook gebruikt worden als energizer voor een studiedag voor het team. Simpelweg vragen uit het spel in de personeelskamer leggen kan ervoor zorgen dat collega’s in gesprek raken en ook zij leren elkaar daardoor beter kennen.

Doelen

• De groepsdynamiek positief beïnvloeden
• Versterken onderlinge band en betrokkenheid
• Elkaar (nog) beter leren kennen
• Op laagdrempelige manier persoonlijke ervaringen/verhalen delen
• Vergroten wederzijds begrip en respect
• Verminderen van vooroordelen
• Versterken onderling vertrouwen en saamhorigheid

‘KlassenKlets’ is geschikt voor de bovenbouw van het PO, voor het VO en voor het MBO. Het is ook leuk om KlassenKlets met het team te spelen.
‘KlassenKlets’ kost 34,50 euro. Dit is inclusief BTW en exclusief verzendkosten.
Voor meer informatie lees de algemene voorwaarden  en raadpleeg: meest gestelde vragen.

KlassenKlets wordt maar in een beperkte oplage gemaakt. Wanneer je nu bestelt ben je zeker van een exemplaar. Zodra het spel van de drukker komt wordt het aan je verzonden.

Bestellen KLassenKlets

Bronnen

• De Wit, L., & De Vries, S. (2015). Sociale cohesie in de klas: De invloed van groepsklimaat op prestaties en welzijn. Pedagogische Studie, 91(2), 140-155.
• Geerlings, J., Thijs, J., & Verkuyten, M. (2018). Classroom diversity and social-emotional learning: The role of teachers’ prosocial behavior in diverse classrooms. Journal of School Psychology, 67, 54–68.
• Stevens, L. (2020). De kracht van een positieve groepssfeer: Hoe werk je aan sociale cohesie in de klas? Tilburg: Fontys Lerarenopleiding.
• Wentzel, K. R. (1998). Social relationships and motivation in middle school: The role of parents, teachers, and peers. Journal of Educational Psychology, 90(2), 202–209.

Na de zomervakantie en na de kerstvakantie kennen we allemaal de periode waarin groepen onrustig zijn en de dynamiek in de groep in beweging komt. Leerlingen hebben elkaar een tijdje niet gezien en er moet weer even bepaald worden hoe de verhoudingen liggen. Nu, na de lockdown en de lange periode waarin op de meeste scholen met halve klassen gewerkt werd, kan er opnieuw reuring ontstaan in de klas. Het is belangrijk en nodig om aandacht te hebben voor het groepsproces wanneer de hele groep weer bij elkaar komt en het ‘nieuwe normaal’ begint.

Wat een vreemd jaar

We hebben met zijn allen een heel vreemd jaar achter de rug. Een jaar waarin we digitaal gezien grote stappen gezet hebben. Docenten én leerlingen hebben veel geleerd. Een aantal leerlingen floreerden tijdens de lockdown. “Mevrouw, ik vind het fijn: ik kan lekker doorwerken en heb niet al dat gedoe van de klas.”

Een aantal leerlingen waren erg verbaasd dat ze school zo misten “Ik had nooit gedacht dat ik blij zou zijn om weer naar school te mogen gaan.” Hoewel hier en daar wel een kanttekening gemaakt werd: “Ik mis school zelf niet maar mijn klasgenoten wel.”

Ook waren er leerlingen die het moeilijk vonden om zich op online lessen te concentreren. Over de lessen die de helft van de klas online moest volgen terwijl de andere helft fysiek op school was zei een leerling treffend: “Het is net of de tv aanstaat op een zender die je niet goed kan horen, die stoort en die je niks boeit.” Of: “Het is zo saai mevrouw. Je gaat uit bed naar je laptop en dan is het les, les, les. En dan ga ik eten en dan weer terug naar de laptop voor huiswerk. ’s Avonds is het lockdown. Het is zo saai!”
En dan hebben leerlingen soms nog broertjes of zusjes en ouders die ook thuis werken en niet op hun gezelligst zijn. En hebben ze hun telefoon voor het grijpen die voor afleiding zorgt of een playstation of een tablet standby met net dat level dat ze zouden willen halen.
En dan zijn er nog de leerlingen die die uit beeld raakten. Leerlingen met achterstanden omdat ze niet meededen met de online lessen, niet in de noodopvang geplaatst wilden worden of met een weinig ondersteunende thuissituatie.
Bovendien zijn er veel leerlingen die de effecten van corona hebben meegemaakt. Die zelf ziek waren, in quarantaine moesten. Die mensen in hun omgeving aan de ziekte zijn verloren of die mensen in hun directe omgeving erg ziek hebben zien worden. Een moeilijke, angstige tijd.

En we mogen weer

Vanaf 7 juni gaan de scholen weer helemaal open. Leerlingen mogen weer met de hele klas in één lokaal. De schoolcatering gaat weer open. Leerlingen hoeven geen anderhalve meter afstand te houden van elkaar. De mondkapjes bij rondlopen in de school blijven voorlopig nog en de anderhalve-meter-afstand-regel geldt nog wel voor docenten. Niet alle ouders zijn blij met de heropening. Ze zijn bang dat hun kind alsnog ziek wordt. Veel leerlingen vinden het prima zo.
Ook veel leraren hadden liever tot aan de zomervakantie met halve klassen willen werken. “Zoveel risico nemen terwijl het nog maar zo’n korte periode is.” hoor ik om me heen. En: “Geef eerst leraren voorrang bij vaccineren.” En: “Die achterstanden krijgen we toch niet opgelost in een paar weken.” En: “We krijgen alleen maar gedoe in die klassen.”
Leraren hebben hier wel een punt. In de groepsdynamiek gaat energie zitten, de klas moet zich weer ‘zetten’. Er is gewerkt met halve klassen en soms is er met ‘maatjes’ gewerkt. de groepjes binnen de groep zijn veranderd. Er zijn bv nieuwe vriendschappen ontstaan en vriendschappen verbroken of verschuivingen in wie populair is.

Het groepsproces is wel doorgegaan tijdens de lockdown maar anders en vaak online, via sociale media en ook niet altijd erg positief.
Tegelijkertijd zijn er ook veel leraren die niet kunnen wachten om weer in hun ‘normale’ ritme te komen en op een ‘normale’ manier les te gaan geven. “Ik kijk er zo naar uit, ik ben die online lessen zo beu” of “Ik mis mijn eigen klas, er gaat niets boven direct fysiek contact met leerlingen.”

Laatste stukje schooljaar

Ook in ‘normale’ tijden, de tijden vóór corona is het laatste stukje schooljaar juist een periode waarin er aandacht nodig is voor ‘gedoe’ in de groep. Zelfs in positieve, gezellige groepen ligt in de laatste periode van het schooljaar normvervaging op de loer (Overveld, 2014). Het is toch haast vakantie en de groep zal uit elkaar vallen. Doelen zijn al gehaald of toch niet meer te halen. Leerlingen die al zeker denken te weten dat ze toch niet overgaan of zelfs naar een andere school moeten hebben de neiging er helemaal maar de brui aan te geven. Dan kan er zomaar een negatieve spiraal ontstaan met effect op de hele groep.
Dit jaar wordt dat nog versterkt doordat er veel te doen is over de wel of niet vermeende leerachterstanden die leerlingen zouden hebben. Zeker leerlingen die het moeilijk vonden hun werk in orde te hebben in de online lessen kunnen zich zorgen maken en de moed opgeven.

Onbewust zal de groep hierop geneigd zijn mee te gaan in de negativiteit: het is immers gemakkelijker om afscheid te nemen van een groep wanneer die groep toch al niet meer zo leuk was. Dat alles kan ervoor zorgen dat de sfeer verslechtert, dat er conflicten ontstaan en onrust. Een vervelende sfeer waarop je als leerkracht echter wel invloed op kunt uitoefenen. Je hebt het voordeel dat je de leerlingen in tegenstelling tot het begin van het jaar, al heel goed kent en weet wat je kunt verwachten. Dat geldt trouwens ook voor leerlingen.

Groepsgevoel versterken

Groepsleden ontwikkelen een structuur en een cultuur die de groep kenmerkt. Groepen hebben de neiging stabiel te blijven, daardoor voelen de groepsleden zich veilig. Er zit daardoor een bepaalde mate van voorspelbaarheid in groepen. Vaste gewoonten, rituelen versterken het groepsgevoel. Mensen willen erbij horen en willen deel uitmaken van een groter geheel.
Door als leerkracht voorspelbaar te zijn versterk je de veiligheid. Dat kan zitten in vaste gewoonten en routines in de lessen die je geeft maar ook in hoe je reageert op situaties.
Het laatste stukje schooljaar kan ook een heel mooie periode worden. Veruit de meeste leerlingen hebben nu ervaren hoe niet naar school kunnen gaan grote nadelen heeft en kijken er naar uit weer lekker met  z’n allen te zijn. Dat geldt ook voor de meeste leraren.
Bouw voorspelbaarheid in, zorg ervoor dat de afspraken die je lang geleden met de klas gemaakt hebt over hoe je met elkaar omgaat weer in beeld komen.
Laat merken hoe blij je bent met deze groep. Geef de groep een positieve boost door vooral te kijken naar wat goed gaat. Heb vertrouwen in de groep en de veerkracht van leerlingen.

In gesprek

Ga regelmatig met de groep in gesprek. Dat hoeven geen lange sessies te zijn. Leerlingen zullen met onzekerheden kampen, hoe zal het verder gaan. Komt er een vierde golf. Is het waar wat ‘ze’ zeggen? Er zijn leerlingen die zijn gaan denken in complottheorieën of harde polariserende standpunten zijn gaan innemen. Denken in tegenstellingen heeft een negatief effect op het groepsgevoel.
Door op een open manier in gesprek te gaan kun je leerlingen leren dat er meer dan één manier van kijken is. Dat er meer perspectieven zijn en dat het de moeite waard is om naar elkaar te luisteren en respect te hebben voor een mening die niet de jouwe is.
Ook de focus op leerachterstanden zorgt voor onzekerheid. Verleg die focus door op een positieve manier terug te kijken op het jaar. Wat is er ondanks alles bereikt, wat was verrassend, wat was bijzonder, wat waren hoogtepunten, waar is de groep het meest trots op. Leg in die evaluatie het accent op de successen en alles wat goed is gegaan. Hieruit kunnen leerlingen vertrouwen putten dat het allemaal wel goed zal komen.
Ook al kun je als begeleider van de groep veel vragen niet beantwoorden: het helpt om erover te praten. Het is al fijn dat leerlingen merken dat ze niet de enigen zijn met vragen en onzekerheden.

Tot slot

Niet alleen leerlingen maar vooral ook leraren hebben een uitputtend jaar achter de rug. De werkdruk in het onderwijs is altijd al hoog maar dit afgelopen jaar spant wel de kroon. En er moet nog zoveel gebeuren. Het is een hele opgave om ook deze laatste periode aandacht te houden voor ieder kind. Iedereen wil gehoord en gezien worden. Zorg ook goed voor jezelf als leerkracht. Zoek steun bij collega’s, zorg voor voldoende ontspanning en leg de lat voor jezelf niet te hoog.

Bronnen

Alblas, G. V. (2018). Inleiding groepsdynamica. Groningen: Noordhoff .

Bannink, F. (2009). Oplossingsgerichte vragen (Rev ed.). Amsterdam: Pearson Assesment.

Overveld, K. v. (2014). Groepsplan gedrag. Huizen: Pica.

Regouin, W. S. (2007). Supervisie in opleiding en beroep. Houten: Uitgever: Bohn Stafleu van Loghum.

Over de auteur

Lucy Reijnen werkt als docent op een kleine VMBO-G/T school in Tilburg. Ze studeerde Omgangskunde, volgde daarna de Master SEN- opleiding en heeft de Masteropleiding Pedagogiek afgerond. De afgelopen jaren heeft zij zich verdiept en gespecialiseerd in sociale veiligheid en positieve groepsvorming. Ze schrijft hierover en geeft workshops en gastlessen. Daarnaast ontwikkelt ze spel- en werkvormen. Via www.kieresoe.nl deelt ze kennis en publicaties.

Een grote zak geld

Er komt extra geld voor het onderwijs. Maar liefst 8,5 miljard euro. Hoe scholen dit gaan inzetten is nog niet bekend. Moeten we tijdens de meivakantie leerlingen laten doorwerken om eventuele leerachterstanden in te halen? De zomervakantie inkorten? Naschoolse bijlessen (laten) verzorgen? Uiteenlopende ideeën en meteen alvast protesten tegen voorstellen komen voorbij op sociale media. Ook ik ben benieuwd hoe scholen en natuurlijk vooral mijn school deze gelden gaat inzetten. Ik was vooral erg benieuwd naar de mening van mijn leerlingen. Wat vinden onze brugklassers hiervan? Hoe moet extra geld besteed worden? Wat zouden zij prettig vinden.

In de online les van deze week besprak ik met de leerlingen uit de brugklas wat ik in het nieuws gezien en gelezen had. Ik vertelde ze dat deskundigen, leraren en directeuren aan het bedenken zijn hoe ze het geld zouden moeten besteden. Ik heb ze vervolgens een aantal stellingen voorgelegd. Leerlingen konden reageren door een groen voorwerp (eens met de stelling) of een rood voorwerp (oneens met de stelling) voor de camera te houden.

Bij sommige stellingen waren de meeste leerlingen het met elkaar eens. Geen kleinere klassen want:

“Onze klas is gezellig dan ga je toch niemand wegsturen”
“In een kleine klas zitten veel minder kinderen dus kun je minder vrienden maken”
“Wat als je een klein klasje hebt en er zitten alleen stomme kinderen in”
“Nee, onze klas is goed, ik kan niemand missen”

De meeste leerlingen willen ook meer creatieve vakken. Ze willen leren hoe je betere Tik-Tok filmpjes kunnen maken. Ze willen leren hoe je een cabaretier kunt worden, willen dansles, naailes, koken, striptekenen, foto’s leren bewerken en toneelspelen. Sommige leerlingen geven aan dat ze wel zelf moeten kunnen kiezen. Dat je niet op dansles gezet wordt terwijl je wil leren hoe je een filmpje goed kunt monteren.
Meer personeel vinden de meeste leerlingen niet nodig.

“Het stikt hier al van de leraren meer is echt niet nodig”
“Ja, dan gaan ze je nog meer in de gaten houden”
“Nee niet nòg meer personeel er zijn wel belangrijkere dingen om met het geld te doen”

Het is een beetje tegenstrijdig want het overgrote deel van de leerlingen wil wèl meer hulp in de klas.

“Maar dan alleen soms, wanneer het nodig is voor sommige kinderen“
“Gewoon een extra iemand die je iets kunt vragen als je even het niet snapt, dat is fijn”
“Soms zit je lang wachten en dan is het maar een heel klein dingetje waar je nèt niet aan gedacht hebt”

We willen dat het weer gewoon is

Over sommige stellingen ontstaat heftige discussie. Over het ‘opleuken’ van de pauzeplaats buiten zijn de meningen verdeeld. Iedereen vindt dat het leuker kan maar de een wil leuke zitjes en picknick-tafels , de ander wil kleine voetbalgoaltjes en een pingpong-tafel en weer anderen willen gras om op te liggen en een tuin waar dan ook fruit in groeit en bloemen.

Ook over het salaris van leraren zijn de meningen verdeeld. Het merendeel vindt dat leraren al genoeg verdienen. Sommige leerlingen zien wel dat leraren nu harder moeten werken en vinden dat ze wel extra geld voor moeten krijgen.

Een enkeling vindt dat het geld besteed moet worden aan les voor de leraren want sommigen kunnen nog steeds niet met “Teams” omgaan.

Veel leerlingen willen op kamp met de klas want ze hebben het kamp groep 8 ook al gemist. Of een knalfeest met de hele school als corona voorbij is. Of ze willen meer schoolreisjes: naar de Efteling of naar het buitenland.
In de gesprekken valt op dat de meeste leerlingen vooral het onderlinge contact missen. Ze willen elkaar gewoon weer zien. Ze willen van hun slaapkamer af, het huis uit.

“Zelfs irritante lessen zijn leuker dan online les krijgen”
“Ik had niet gedacht dat ik school zou missen want ik heb een hekel aan school maar toch wil ik terug”
“Ik wil naar school! Zelfs als ik dan weer saai les krijg!”

Soms komt er een vraag die me aangrijpt:

“Kun je leerachterstand hebben zonder dat je het zelf weet?”
“Wat betekent ‘verloren generatie’?”
“De scholen waren dicht maar wij hebben toch helemaal geen vrij gehad?”

Leerachterstand

De leerlingen geven bijna allemaal aan dat ze niet echt leerachterstand hebben maar vragen zich ook af hoe je dat nu kunt weten.

“Blijf je zitten als je leerachterstand hebt?”
“Krijg je leerachterstand als je niet goed meedoet met de les of omdat je iets niet snapt?”
“Krijg je extra vrij als je juist het heel goed doet online?”

De meeste leerlingen hebben niet echt zin in bijles en zijn ronduit tegen het inleveren van vakantie of naschoolse tijd om lessen te volgen. Wel vinden ze het goed wanneer er ‘hulp-lessen’ zijn voor leerlingen die dat nodig hebben. Ze geven aan dat dit dan wel op vrijwillige basis moet zijn.
Een paar leerlingen zijn bang dat ze ‘gedwongen’ zullen worden tot bijles en dat ze dan weer allerlei leuke dingen missen. Dat andere leerlingen gezellig weer kunnen afspreken en dat zìj dan niet kunnen omdat ze extra les hebben.
Een leerling merkt op dat wanneer iedereen leerachterstand heeft het weer allemaal mooi gelijk opgaat.

Opdracht

Leerlingen kregen de opdracht om goed onderbouwd, in 150 woorden te beschrijven waar het extra geld van de overheid voor gebruikt zou moeten worden.

De antwoorden van leerlingen zijn uiteenlopend. Leerlingen richten zich zowel op scholen in het algemeen als op wat er bij ons op school zou kunnen gebeuren. Veel leerlingen geven aan dat ze èn de aula (waar leerlingen allemaal tegelijk pauzeren) èn de buitenruimte te klein en te ongezellig vinden. Ze willen geld besteden aan gezellige zitjes waarin je rustig kunt lezen, gamen of chillen, ze willen meer zitplaatsen en met minder leerlingen tegelijk pauzeren. De buitenruimte (achter de school en rondom de school) willen ze groter maken en ze willen ook dat het hele buitenterrein benut moet worden en toegankelijk moet zijn voor leerlingen. Ze willen op het gras liggen/zitten. Ze willen dat de betonnen zitplaatsen met hout bedekt worden zodat het niet zo koud is. Ze willen dat de sportvelden open zijn in de pauze zodat je daar kunt rennen, een balletje trappen of simpelweg rond kunt lopen. Veel leerlingen willen dat de pauzetijden gesplitst worden zodat er vanzelf al meer ruimte komt.

Ook pleiten veel leerlingen voor een grotere catering waar veel meer mensen werken. Ze vinden dat ze te lang moeten wachten tijdens hun pauzes. Ook vinden ze de catering te duur. Liefst zouden ze gratis catering willen en meerdere leerlingen zouden ervoor zijn dat je daar een gezond gratis lunchpakket zou moeten krijgen met een broodje, drinken en fruit.

Er zijn ook antwoorden die me verrassen. Zo zegt een leerling dat ze het geld beter kunnen sturen naar scholen in arme landen. Een andere leerling vindt dat het geld helemaal niet naar scholen moet gaan maar dat het geld in extra corona-onderzoek gestoken moet worden.
Weer een ander vindt dat we het geld aan oudere mensen moet geven. Dat ze met het geld in bejaardentehuizen opa’s en oma’s moeten leren hoe ze met een tablet moeten omgaan. Oude mensen zijn veel eenzamer dan jongeren en die vinden bijles wèl leuk.

Gezien en gehoord worden

De leerlingen hebben deze opdracht over het algemeen zeer serieus opgepakt. Sommige leerlingen hebben elkaar geappt om te kijken of hun ideeën bij de rest van de klas konden rekenen op bijval. Ook hebben sommigen dit thuis met hun ouders besproken.
Hier en daar richt een leerling zich specifiek tot de minister president of tot de directeur van onze school. Ik hoor van meerdere leerlingen dat ze het leuk vinden om deze opdracht te maken omdat ze zo hun stem ook kunnen laten horen.
Het geeft leerlingen een gevoel van erkenning, ze voelen zich gehoord en gezien. En juist dat gevoel is een van de dingen die in de lock-down periode zo gemist wordt.

Laten we dus niet alleen focussen op al dan niet vermeende leerachterstanden. Laten we leerlingen niet het gevoel geven een ‘verloren generatie’ te zijn. Laten we ze niet het gevoel geven dat ze achterlopen. Het overgrote deel van de leerlingen heeft zich flexibel getoond en leerlingen hebben zich ondanks alles aangepast aan wat van ze gevraagd werd.
Het gevoel gezien en gehoord worden is voor iedereen belangrijk maar zeker voor kinderen en jongeren en zeker in deze tijd. En mooie eerste, voor iedere school bereikbare, stap is leerlingen laten meedenken over de besteding van extra gelden. Vraag dus de leerlingen nadrukkelijk om advies en neem hun bevindingen mee in de besluitvorming.

Lucy Reijnen (MEd en M SEN) geeft les aan de brugklas op 2collegeJozefmavo in Tilburg en maakt deel uit van het Leerlab ‘sociale veiligheid’ van Curio, een vmbo-mbo organisatie in West-Brabant. Daarnaast ontwikkelt ze vanuit kennisplatform ‘Kieresoe’ lesmaterialen en publicaties op gebied van positieve groepsvorming.

CoronaGedoe.

Het jaar 2020 zal onthouden worden als het jaar waarin het corona-virus de wereld verlamde.

Het is een periode met veel angst, verdriet, boosheid en eenzaamheid. Maar er is ook verbondenheid, flexibiliteit en waardering voor anderen. Het leven in een ander ritme met andere prioriteiten is ook leerzaam. Mensen hebben geleerd afstand te bewaren en geworsteld om toch nabijheid en saamhorigheid te creëren.

Voor jongeren een verwarrende en soms moeilijke periode. De scholen dicht en onderwijs op afstand. De kindertelefoon stond roodgloeiend, huiselijk geweld nam toe, het was in veel gezinnen zacht gezegd niet gezellig. Tegelijk zien leerlingen op sociale media de mooie filmpjes en foto’s voorbijkomen van gezellige thuiswerk-sessies aan de keukentafel.

Terwijl ze zelf te maken hebben met een broertje dat zit te klieren, een vader die vindt dat iedereen stil moet zijn zodat hij kan bellen. Met een oma waar ze niet naar toe kunnen. Met een televisie die de hele tijd aanstaat op een nieuwszender.

Beelden op sociale media en televisie

Ze zien sociale media en televisie met tegenstrijdige berichten. Met beelden van IC’s waar mensen op hun buik liggend, vol slangetjes lijken te stikken. Met beelden van over de hele wereld, mensen zingend op hun balkon, presidenten die het virus ontkennen of zeggen dat mensen bleekwater moeten drinken. Lege straten en pleinen, gesloten winkels en horeca. Beelden van ‘handhavers’ die belaagd worden, van mensen die minutenlang applaudisseren voor het personeel in de zorg. Beelden van eenzame bejaarden in verzorgingstehuizen, van kinderen op ‘berenjacht’, van waarschuwingen en van overal afzetlint.

‘Nieuw normaal’

Weer terug op school komen leerlingen terecht in een ‘nieuw normaal’ met voor de kinderen op de basisschool inmiddels weer ‘volle’ klassen en in het VO met kleine groepjes. Ik zie dat de VO-scholen vooral veel geïnvesteerd hebben in hoe hygiëne en afstand bewaren gerealiseerd kan worden. Er werd gepast en gemeten, er werden looproutes bedacht en roosters gemaakt. Opnieuw werd gekeken hoe lessen gedeeld, gestreamd konden worden met leerlingen ìn de klas en de thuiszitters tegelijk.

Vooral aandacht voor de technisch- instrumentele kant. Dat is niet zo vreemd: onderwijsmensen zijn vaak doeners. Gewend om problemen aan te pakken en op te lossen. Veel is ook te doen over hoe eventuele (leer)achterstanden weg te werken, hoe in de vakken vooral de hoofdzaken met leerlingen behandeld worden. Wat eventueel naar volgend schooljaar overgeheveld kan worden. Hoe leerlingen bijgespijkerd kunnen worden.

Welbevinden van leerlingen

Er moet niet alleen maar aandacht zijn voor schoolse vakken. Hoe leerlingen zich voelen in de groep, hoe de groep zelf (opnieuw) gaat functioneren is belangrijk voor het welbevinden van iedereen. Leerlingen zijn nu een veel langere periode niet op school geweest dan tijdens de zomervakantie. Juist sociaal-emotionele competenties en het bijsturen van groepsdynamische processen zijn in deze periode belangrijk. Het laatste stukje schooljaar moet goed vorm krijgen want dat vormt weer de basis voor een goede start volgend schooljaar.   

Het is goed om met leerlingen terug te kijken op de afgelopen periode en het gesprek aan te gaan. Beelmateriaal kan daarbij helpen. Afbeeldingen kunnen leerlingen helpen woorden te geven aan datgene wat niet ongezegd moet blijven. Wanneer je leerlingen een afbeelding laat kiezen kan de keuze voor een bepaalde afbeelding al veelzeggend zijn. Bovendien zegt een beeld vaak meer dan woorden kunnen uitdrukken. Er zijn overal goede ‘corona’-afbeeldingen te vinden op internet.

Lesmateriaal

Mijn eigen lesvoorbereiding is uit de hand gelopen. Ik heb een spel/werkvormen pakket ontwikkeld en uitgegeven (zie www.kieresoe.nl/coronagedoe). Nog niet gemakkelijk om rekening te houden met de anderhalve meter. De verkoop loopt heel snel dus ben ik nu aan het nadenken hoe ik het materiaal online beschikbaar kan maken. Want ook na de zomervakantie is het goed om tijdens de opstart van het jaar terug te kijken op deze periode.

Daarnaast is het van belang dat binnen een school docenten met elkaar in gesprek blijven, ervaringen en bevindingen uitwisselen. Dat zorgt voor een gezonde, flexibele en lerende organisatie waarin veranderen mogelijk blijft.

Lucy Reijnen

juni 2020